Bohdan Osadczuk
 Bohdan Osadczuk, Krynica-Zdrój, 8 września 2005 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Bohdan Osadczuk, pseud. Berlińczyk, Alexander Korab (ur. 1 sierpnia 1920 w Kołomyi, zm. 19 października 2011 w Czechówce koło Myślenic) - ukraiński publicysta i dziennikarz, sowietolog, badacz historii Europy Środkowo-Wschodniej. Członek Rady Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego.
Biografia
Syn Iwana i Franciszki Osadczuków. Dzieciństwo i młodość spędzał na Kielecczyźnie, we wsiach Boszczynek i Przybenice, dokąd jego ojciec został skierowany jako nauczyciel. Uczęszczał do gimnazjum w Pińczowie, skąd został wyrzucony w wyniku szykan na tle narodowościowym. Po wybuchu II wojny światowej przebywał wraz z rodziną w Kazimierzy Wielkiej i Busku-Zdrój. Korzystając z uprzywilejowania Ukraińców pod niemiecką okupacją maturę niemiecką (po kursach przygotowawczych), zdał w okupowanym Krakowie w roku 1941.
Od 1941 studiował historię krajów Europy Wschodniej i Bałkanów, prawo międzynarodowe i języki wschodnie na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie, gdzie w 1944 obronił pracę dyplomową na temat prasy na Ukrainie Zakarpackiej. Twierdził, że podczas wojny utrzymywał kontakty zarówno z przedstawicielami "podziemia ukraińskiego - UPA, jak i polskiego - AL"[1].
Po wojnie pracował krótko dla Polskiej Misji Wojskowej w Berlinie. Publikował następnie w "Die Neue Zeitung", niemieckojęzycznym dzienniku, założonym przez Amerykanów. W czerwcu 1950 uczestniczył w berlińskim antykomunistycznym Kongresie Wolności Kultury, gdzie poznał Jerzego Giedroycia i Józefa Czapskiego. W wyniku tego spotkania, wespół z Jerzym Prądzyńskim, od czerwca 1952 do stycznia 1953 zaczął wydawać niemieckojęzyczny biuletyn informacyjny: "Stimmen zu Osteuropäischen Fragen" ("Głosy na temat kwestii Europy Wschodniej"), finansowany ze środków Instytutu Literackiego w Paryżu. Od tego czasu współpracował z paryską "Kulturą", pod pseud. "Berlińczyk". Jego korespondencja z Jerzym Giedroyciem ukazała się w tomie: Emigracja ukraińska. Listy 1950-1982 (seria: "Archiwum »Kultury «"; Czytelnik 2005, ISBN 83-07-02981-3).
Doktoryzował się w Wolnym Ukraińskim Uniwersytecie, pisząc pracę o polityce narodowościowej od Lenina do Chruszczowa. Był od 1966 docentem, profesorem i wreszcie prorektorem tego uniwersytetu.
Od lat 50. i 60. był berlińskim dziennikarzem i korespondentem kilku pism: "Basler Nationalzeitung" i "Neue Zürcher Zeitung" (Szwajcaria, komentator spraw dot. Europy Wschodniej i komunizmu) oraz współpracownikiem: "Der Tagesspiegel", "Műnchener Merkur", "Stuttgarter Nachrichten" i "Kölner Stadtanzeiger". Przez wiele lat występował jako komentator w niemieckim programie telewizyjnym "Internationaler Frühschoppen". Od 1966 był profesorem historii najnowszej Europy Wschodniej w Otto-Suhr-Institut na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. Tam m.in. napisał swą pracę habilitacyjną, poświęconą planom Józefa Piłsudskiego, dotyczących wojny prewencyjnej przeciwko Hitlerowi.
W latach 80. był wydawcą pisma niezależnych intelektualistów ukraińskich na emigracji pt.: "Widnowa".
W 1984 został wyróżniony Nagrodą Przyjaźni i Współpracy "Kultury".
Odznaczony m.in. Orderem Orła Białego (3 maja 2001)[2] i Krzyżem Komandorskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej (30 marca 1994) za wybitne zasługi w działalności na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego[3]. W 2005 otrzymał tytuł "Człowieka Pogranicza", 8 listopada 2007 Nagrodę im. Jerzego Giedroycia. 13 listopada 2009 w uznaniu dorobku naukowego oraz działań na rzecz pojednania polsko-ukraińskiego minister Radosław Sikorski nadał mu Odznakę Honorową "Bene Merito"[4].
W 2007 ukazała się księga pamiątkowa pt.: Polska. Ukraina. Osadczuk. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Bohdanowi Osadczukowi w 85 rocznicę urodzin (pod red. Bogumiły Berdychowskiej i Oli Hnatiuk, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2007, ISBN 978-83-227-2625-9).
Mieszkał w Berlinie. Msza pogrzebowa odbyła się 25 października 2011 w kościele w Zakliczynie.
Twórczość
- Die Entwicklung der kommunistischen Parteien Ostmittelseuropas (1962)
- Weisser Adler, Kreuz und Rote Fahne. Chronik der Krisen des kommunistischen Herrschaftssystems in Polen 1956-1982 (1982)
- Ukraina, Polska, świat. Wybór reportaży i artykułów (wybrał i przedmową opatrzył Andrzej Stanisław Kowalczyk; wstęp Jerzy Giedroyc i Czesław Miłosz; seria: "Meridian"; Pogranicze 2000, ISBN 83-86872-06-3)
- Wiek ukraińsko-polski: rozmowy z Bohdanem Osadczukiem (rozmowy przeprowadzili: Andrzej Stanisław Kowalczyk i Basil Kerski, współpraca Krzysztof Zastawny; Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej 2001, ISBN 83-227-1777-6; wydanie uzupełnione pt.: Polska i Ukraina. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem, Wydawnictwo Kolegium Europy Wschodniej 2008, ISBN 978-83-89185-60-0)
- Niepodległa Ukraina (seria: "Meridian"; Pogranicze 2006, ISBN 83-86872-86-1)
- ↑ http://www.rzeczpospolita.pl/tematy/giedroyc/postacie.html Życiorys z "Rzeczpospolitej"
- ↑ M.P. z 2001 r. nr 21, poz. 346
- ↑ M.P. z 1994 r. nr 30, poz. 245
- ↑ Wręczenie przez ministra Radosława Sikorskiego odznaki Bene Merito. msz.gov.pl, 14 listopada 2009. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)].
Bibliografia
- Ukraiński polonofil. Pamięci Bohdana Osadczuka, pod redakcją Iwony Hofman, Lublin: UMCS 2012.
Linki zewnętrzne
]]Kategoria:Ukraińscy sowietolodzy]]