Hińczowa Turnia: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
lit. |
drobne merytoryczne |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 4 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Góra infobox |
{{Góra infobox |
||
|nazwa = Hińczowa Turnia |
|nazwa = Hińczowa Turnia |
||
|nazwa oryginalna = |
|nazwa oryginalna = Hincova veža |
||
|grafika = Wołowy Grzbiet ŻL2019 (2).jpg |
|grafika = Wołowy Grzbiet ŻL2019 (2).jpg |
||
|opis grafiki = Widok od |
|opis grafiki = Widok od północy |
||
|państwo = {{Państwo|POL}}<br />{{Państwo|SVK}} |
|państwo = {{Państwo|POL}}<br />{{Państwo|SVK}} |
||
|położenie = |
|położenie = |
||
| Linia 9: | Linia 9: | ||
|wysokość = 2372 |
|wysokość = 2372 |
||
|kod mapy = Tatry |
|kod mapy = Tatry |
||
|wybitność = |
|wybitność = 32 |
||
|data zdobycia = 30 lipca 1903 |
|data zdobycia = 30 lipca 1903 |
||
|pierwsze wejście = [[Karol Englisch|K. Englisch]], [[Johann Hunsdorfer (senior)|J. Hunsdorfer]] |
|pierwsze wejście = [[Karol Englisch|K. Englisch]], [[Johann Hunsdorfer (senior)|J. Hunsdorfer]] |
||
| Linia 15: | Linia 15: | ||
|pierwsze wejście zimą = |
|pierwsze wejście zimą = |
||
|wariant mapy = POL |
|wariant mapy = POL |
||
|współrzędne = 49° |
|współrzędne = 49°10′51.5″N 20°04′08.3″E |
||
|commons = Category:Hincova veža |
|commons = Category:Hincova veža |
||
}} |
}} |
||
'''Hińczowa Turnia''' ({{w języku|de|Hinzenseeturm}}, {{w języku|sk|Hincova veža}}, {{w języku|hu|Hincó-tavi-torony}}<ref name= |
'''Hińczowa Turnia''' ({{w języku|de|Hinzenseeturm}}, {{w języku|sk|Hincova veža}}, {{w języku|hu|Hincó-tavi-torony}}<ref name=slow />, 2372 m<ref name=gugik/><ref name=ugkk/>) – szczyt w [[Wołowy Grzbiet|Wołowym Grzbiecie]] (''Volí chrbát'') w [[Tatry Wysokie|Tatrach Wysokich]]. Znajduje się w [[grań główna Tatr|głównej grani Tatr]] na [[granica polsko-słowacka|granicy polsko-słowackiej]]<ref name=wet />. |
||
Jest to pierwsza od zachodu turnia w Wołowym Grzbiecie. Od sąsiedniego na zachód [[Mięguszowiecki Szczyt Czarny|Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego]] (''Východný Mengusovský štít'', |
Jest to pierwsza od zachodu turnia w Wołowym Grzbiecie. Od sąsiedniego na zachód [[Mięguszowiecki Szczyt Czarny|Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego]] (''Východný Mengusovský štít'', 2405 m<ref name=gugik/><ref name=ugkk/>), oddzielona jest [[Czarnostawiańska Przełęcz|Czarnostawiańską Przełęczą]] (''Východné Mengusovské sedlo'', 2336 m<ref name=gugik/><ref name=ugkk/>). W dawniejszej literaturze [[tatrologia|tatrologicznej]] do masywu Hińczowej Turni zaliczano odcinek Wołowego Grzbietu aż do [[Wołowa Przehyba|Wołowej Przehyby]]. Szczegółowe nazwy poszczególnym turniom i przełączkom nadał w 1981 roku [[Arno Puškáš]] w 7. tomie swojego przewodnika. W obecnym ujęciu Hińczowa Turnia znajduje się między Czarnostawiańską Przełęczą na zachodzie a [[Hińczowa Szczerbina|Hińczową Szczerbiną]] (''Hincova štrbina'', 2362 m<ref name=gugik/><ref name=ugkk/>) na wschodzie. Północna ściany Hińczowej Turni opadająca do [[Wyżni Czarnostawiański Kocioł|Wyżniego Czarnostawiańskiego Kotła]] ma wysokość 230 m. W jej dolną część wcina się olbrzymi [[komin (formacja skalna)|komin]], który górą rozgałęzia się na dwie płytkie [[depresja (geomorfologia)|depresje]]. Prawa (patrząc od dołu) zmierza w kierunku szczerbinki pod zachodnim wierzchołkiem Hińczowej Turni, lewa ku [[Hińczowa Przehyba|Hińczowej Przehybie]]. Ściana południowa opada do [[Dolina Hińczowa|Doliny Hińczowej]]. Ku Czarnostawiańskiej Przełęczy Hińczowa Turnia opada niemal pionowym uskokiem o wysokości około 40 m. Podobnym, również pionowym, ale niższym uskokiem opada do Hińczowej Szczerbiny, natomiast jej grzbiet jest niemal płaski i poziomy, co nadaje jej prostokątny kształt<ref name=cw />. |
||
Nazwa Hińczowej Turni pochodzi od [[Wielki Hińczowy Staw|Hińczowych Stawów]]<ref name=wet/>. W dawniejszej literaturze błędnie opisywano topografię Hińczowej Turni. Według ''[[Wielka encyklopedia tatrzańska|Wielkiej Encyklopedii tatrzańskiej]]'' Hińczowa Turnia jest zwornikiem dla bocznej, południowej grani [[Wołowiec Mięguszowiecki|Wołowca Mięguszowieckiego]] (''Mengusovský Volovec''). To lokowałoby ją równocześnie nad Doliną Hińczową i [[Dolina Żabia Mięguszowiecka|Doliną Żabią Mięguszowiecką]]. Również opis Arno Puškáša jest niejasny, bo dwuznaczny. |
Nazwa Hińczowej Turni pochodzi od [[Wielki Hińczowy Staw|Hińczowych Stawów]]<ref name=wet />. W dawniejszej literaturze błędnie opisywano topografię Hińczowej Turni. Według ''[[Wielka encyklopedia tatrzańska|Wielkiej Encyklopedii tatrzańskiej]]'' Hińczowa Turnia jest zwornikiem dla bocznej, południowej grani [[Wołowiec Mięguszowiecki|Wołowca Mięguszowieckiego]] (''Mengusovský Volovec''). To lokowałoby ją równocześnie nad Doliną Hińczową i [[Dolina Żabia Mięguszowiecka|Doliną Żabią Mięguszowiecką]]. Również opis Arno Puškáša jest niejasny, bo dwuznaczny. Błędnie zaznaczona jako zwornik jest także Hińczowa Turnia na polskiej mapie<ref name=polk />, ale dobrze na słowackiej<ref name=hiking />. [[Władysław Cywiński]] uważa, że prawdopodobnie zarówno [[Witold Henryk Paryski]], jak Arno Puškáš miejsce to opisywali w widoku z daleka, nie badając na miejscu. W rzeczywistości [[zwornik (geografia)|zwornik]] dla grani Wołowca Mięguszowieckiego znajduje się na wschód za Hińczową Szczerbiną. Jest to [[Hińczowy Zwornik]], opisany i nazwany przez W. Cywińskiego. Hińczowa Turnia nie leży więc nad Żabią Doliną Mięguszowiecką<ref name=cw />. |
||
Na północnej ścianie Hińczowej Turni znajdowała się ostro wcięta na głębokość około 4 m szczerbinka z zamontowanym dużym gwoździem. W 1966 roku nastąpił [[obryw]], w wyniku którego nad szczerbinką ze zwalonych głazów powstał [[most skalny]]. Składa się on ze skalnego bloku o wymiarach 2 × 2 m i grubości 1 m. Pod blokiem tym znajduje się [[okno skalne]]. Jest widoczne z Doliny Hińczowej i z grani |
Na północnej ścianie Hińczowej Turni znajdowała się ostro wcięta na głębokość około 4 m szczerbinka z zamontowanym dużym gwoździem. W 1966 roku nastąpił [[obryw]], w wyniku którego nad szczerbinką ze zwalonych głazów powstał [[most skalny]]. Składa się on ze skalnego bloku o wymiarach 2 × 2 m i grubości 1 m. Pod blokiem tym znajduje się [[okno skalne]]. Jest widoczne z Doliny Hińczowej i z grani Wołowego Grzbietu<ref name=cw />. |
||
== Taternictwo == |
== Taternictwo == |
||
; Pierwsze odnotowane wejścia: |
; Pierwsze odnotowane wejścia: |
||
* latem – [[Karol Englisch]], [[Johann Hunsdorfer (senior)|Johann Hunsdorfer]] 30 lipca 1903 r.<ref name=wet/> |
* latem – [[Karol Englisch]], [[Johann Hunsdorfer (senior)|Johann Hunsdorfer]] 30 lipca 1903 r.<ref name=wet /> |
||
* zimą – [[Mieczysław Lerski]], [[Jerzy Maślanka]] 21 marca 1910 r.<ref name=wet/> |
* zimą – [[Mieczysław Lerski]], [[Jerzy Maślanka]] 21 marca 1910 r.<ref name=wet /> |
||
; [[Droga wspinaczkowa|Drogi wspinaczkowe]]: |
; [[Droga wspinaczkowa|Drogi wspinaczkowe]]: |
||
# ''Grań od Czarnostawiańskiej Przełęczy do [[Wielka Wołowa Szczerbina|Wielkiej Wołowej Szczerbiny]]''; II w [[Skala trudności dróg skalnych|skali tatrzańskiej]], 1 godz. 30 min, na Hińczową Turnię 15 min<ref name=cw/> |
# ''Grań od Czarnostawiańskiej Przełęczy do [[Wielka Wołowa Szczerbina|Wielkiej Wołowej Szczerbiny]]''; II w [[Skala trudności dróg skalnych|skali tatrzańskiej]], 1 godz. 30 min, na Hińczową Turnię 15 min<ref name=cw /> |
||
# ''Północno-wschodnią ścianą''; IV, 2 godz.<ref name=cw/> |
# ''Północno-wschodnią ścianą''; IV, 2 godz.<ref name=cw /> |
||
{|- |
|||
<gallery mode=packed> |
|||
| ⚫ | |||
Mięguszowiecki Szczyt Czarny T34 (2).jpg|Widok znad [[Wielki Hińczowy Staw|Wielkiego Hińczowego Stawu]] |
|||
| ⚫ | |||
Hincova veža Hincova vežička.jpg|Widok z Doliny Hińczowej, widoczne okno skalne |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
|} |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
</gallery> |
|||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
<references> |
|||
{{Przypisy| |
|||
<ref name=cw>[[Władysław Cywiński]] |
<ref name=cw>{{Cytuj |autor = [[Władysław Cywiński]] |tytuł = [[Tatry. Przewodnik szczegółowy|Wołowy Grzbiet]] |miejsce = Poronin |wydawca = Wydawnictwo Górskie |data = 2006 |isbn = 83-7104-037-7}}</ref> |
||
<ref name=gugik>{{Cytuj |autor = * Główny Urząd Geodezji i Kartografii; |tytuł = Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego |url = http://www.gugik.gov.pl/pzgik/zamow-dane/dane-pomiarowe}}</ref> |
|||
<ref name=hiking>{{cytuj| url = https://mapy.hiking.sk| tytuł = Turystyczna mapa Słowacji | data dostępu = 2020-08-03}}</ref> |
|||
<ref name= |
<ref name=hiking>{{cytuj |url = https://mapy.hiking.sk |tytuł = Turystyczna mapa Słowacji |data dostępu = 2020-08-03}}</ref> |
||
<ref name=slow>{{cytuj |url = http://web.archive.org/web/20060924174537/http://www.fsz.bme.hu:80/mtsz/mhk/nevtar/nevtarpl.htm |tytuł = Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych |data dostępu = 2020-05-27}}</ref> |
|||
<ref name= |
<ref name=polk>{{Cytuj |tytuł = Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000 |miejsce = Warszawa |wydawca = Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka |data = 2006 |isbn = 83-87873-26-8}}</ref> |
||
<ref name=ugkk>{{Cytuj |autor = * Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky; |tytuł = Produkty leteckého laserového skenovania |url = https://www.geoportal.sk/sk/udaje/lls-dmr/}}</ref> |
|||
<ref name=wet> |
<ref name=wet>{{Cytuj |autor = [[Zofia Radwańska-Paryska]]; [[Witold Henryk Paryski]] |tytuł = [[Wielka encyklopedia tatrzańska]] |miejsce = Poronin |wydawca = Wydawnictwo Górskie |data = 2004 |isbn = 83-7104-009-1}}</ref> |
||
}} |
|||
</references> |
|||
{{Najwyższe szczyty w Polsce}} |
{{Najwyższe szczyty w Polsce}} |
||
{{Główna grań Tatr Wysokich}} |
{{Główna grań Tatr Wysokich}} |
||
| ⚫ | |||
[[Kategoria:Szczyty polskich Tatr]] |
[[Kategoria:Szczyty polskich Tatr]] |
||
[[Kategoria:Szczyty słowackich Tatr]] |
[[Kategoria:Szczyty słowackich Tatr]] |
||
| ⚫ | |||
Aktualna wersja na dzień 08:14, 28 lut 2023
 Widok od północy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
2372 m n.p.m. |
| Wybitność |
32 m |
| Pierwsze wejście |
30 lipca 1903 |
Położenie na mapie Karpat  | |
Położenie na mapie Tatr  | |
 49°10′51,5″N 20°04′08,3″E/49,180972 20,068972
| |
Hińczowa Turnia (niem. Hinzenseeturm, słow. Hincova veža, węg. Hincó-tavi-torony[1], 2372 m[2][3]) – szczyt w Wołowym Grzbiecie (Volí chrbát) w Tatrach Wysokich. Znajduje się w głównej grani Tatr na granicy polsko-słowackiej[4].
Jest to pierwsza od zachodu turnia w Wołowym Grzbiecie. Od sąsiedniego na zachód Mięguszowieckiego Szczytu Czarnego (Východný Mengusovský štít, 2405 m[2][3]), oddzielona jest Czarnostawiańską Przełęczą (Východné Mengusovské sedlo, 2336 m[2][3]). W dawniejszej literaturze tatrologicznej do masywu Hińczowej Turni zaliczano odcinek Wołowego Grzbietu aż do Wołowej Przehyby. Szczegółowe nazwy poszczególnym turniom i przełączkom nadał w 1981 roku Arno Puškáš w 7. tomie swojego przewodnika. W obecnym ujęciu Hińczowa Turnia znajduje się między Czarnostawiańską Przełęczą na zachodzie a Hińczową Szczerbiną (Hincova štrbina, 2362 m[2][3]) na wschodzie. Północna ściany Hińczowej Turni opadająca do Wyżniego Czarnostawiańskiego Kotła ma wysokość 230 m. W jej dolną część wcina się olbrzymi komin, który górą rozgałęzia się na dwie płytkie depresje. Prawa (patrząc od dołu) zmierza w kierunku szczerbinki pod zachodnim wierzchołkiem Hińczowej Turni, lewa ku Hińczowej Przehybie. Ściana południowa opada do Doliny Hińczowej. Ku Czarnostawiańskiej Przełęczy Hińczowa Turnia opada niemal pionowym uskokiem o wysokości około 40 m. Podobnym, również pionowym, ale niższym uskokiem opada do Hińczowej Szczerbiny, natomiast jej grzbiet jest niemal płaski i poziomy, co nadaje jej prostokątny kształt[5].
Nazwa Hińczowej Turni pochodzi od Hińczowych Stawów[4]. W dawniejszej literaturze błędnie opisywano topografię Hińczowej Turni. Według Wielkiej Encyklopedii tatrzańskiej Hińczowa Turnia jest zwornikiem dla bocznej, południowej grani Wołowca Mięguszowieckiego (Mengusovský Volovec). To lokowałoby ją równocześnie nad Doliną Hińczową i Doliną Żabią Mięguszowiecką. Również opis Arno Puškáša jest niejasny, bo dwuznaczny. Błędnie zaznaczona jako zwornik jest także Hińczowa Turnia na polskiej mapie[6], ale dobrze na słowackiej[7]. Władysław Cywiński uważa, że prawdopodobnie zarówno Witold Henryk Paryski, jak Arno Puškáš miejsce to opisywali w widoku z daleka, nie badając na miejscu. W rzeczywistości zwornik dla grani Wołowca Mięguszowieckiego znajduje się na wschód za Hińczową Szczerbiną. Jest to Hińczowy Zwornik, opisany i nazwany przez W. Cywińskiego. Hińczowa Turnia nie leży więc nad Żabią Doliną Mięguszowiecką[5].
Na północnej ścianie Hińczowej Turni znajdowała się ostro wcięta na głębokość około 4 m szczerbinka z zamontowanym dużym gwoździem. W 1966 roku nastąpił obryw, w wyniku którego nad szczerbinką ze zwalonych głazów powstał most skalny. Składa się on ze skalnego bloku o wymiarach 2 × 2 m i grubości 1 m. Pod blokiem tym znajduje się okno skalne. Jest widoczne z Doliny Hińczowej i z grani Wołowego Grzbietu[5].
Taternictwo
[edytuj | edytuj kod]- Pierwsze odnotowane wejścia
- latem – Karol Englisch, Johann Hunsdorfer 30 lipca 1903 r.[4]
- zimą – Mieczysław Lerski, Jerzy Maślanka 21 marca 1910 r.[4]
- Grań od Czarnostawiańskiej Przełęczy do Wielkiej Wołowej Szczerbiny; II w skali tatrzańskiej, 1 godz. 30 min, na Hińczową Turnię 15 min[5]
- Północno-wschodnią ścianą; IV, 2 godz.[5]
-
Widok znad Wielkiego Hińczowego Stawu -
Widok z Doliny Hińczowej, widoczne okno skalne -
Wołowy Grzbiet od Wołowej Turni do Czarnostawiańskiej Przełęczy -
Widok z Niżnich Rysów -
Widok z Koprowego Wierchu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Tatry Wysokie. Czterojęzyczny słownik nazw geograficznych [online] [dostęp 2020-05-27] [zarchiwizowane z adresu 2006-09-24].
- ↑ a b c d Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego [online].
- ↑ a b c d Úrad geodézie, kartografie a katastra Slovenskej republiky, Produkty leteckého laserového skenovania [online].
- ↑ a b c d Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ a b c d e Władysław Cywiński, Wołowy Grzbiet, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2006, ISBN 83-7104-037-7.
- ↑ Tatry Wysokie i Tatry Bielskie słowackie i polskie. Mapa turystyczna 1:25 000, Warszawa: Wydawnictwo Kartograficzne Polkart Anna Siwicka, 2006, ISBN 83-87873-26-8.
- ↑ Turystyczna mapa Słowacji [online] [dostęp 2020-08-03].