Symfonia fantastyczna
| Kompozytor | |
|---|---|
| Forma muzyczna | |
| Czas powstania |
1830 |
| Miejsce powstania | |
| Data premiery |
grudzień 1830 |
| Miejsce premiery | |
| Wykonawcy premiery |
François Antoine Habeneck (dyrygent) |
| Czas trwania |
55 minut |
Symfonia fantastyczna (fr. Symphonie fantastique) – symfonia c-moll, op. 14 Hectora Berlioza, skomponowana w 1830, z podtytułem „Epizod z życia artysty”[1].
Jest pierwszą wielką kompozycja Berlioza, zarazem najpopularniejszą ze wszystkich, jakie napisał. Stała się manifestacją jego założeń artystycznych, a jednocześnie jego pierwszą programową symfonią, uważana za jedno z najważniejszych i najbardziej reprezentatywnych dzieł wczesnego romantyzmu[2].
Dzieło zrodziło się z osobistych przeżyć i uczuć kompozytora, ukazując wyraźnie jego wrażliwą naturę i romantyczną wyobraźnię. Inspiracją kompozycji była nieszczęśliwa, nieodwzajemniona miłość do angielskiej aktorki, Harriet Smithson (która ostatecznie jednak go poślubiła). Berlioz nie ukrywał motywów, które nim kierowały. Nie tylko opatrzył dzieło podtytułem („Epizod z życia artysty”)[3], ale też, aby publiczność w sposób jednoznaczny zrozumiała intencję dzieła, dodał doń dokładny komentarz literacki, ufantastycznioną historię swej miłości. Komentarz ukazał się 21 maja 1830 w paryskiem „Le Figaro”, przed prawykonaniem dzieła w pierwszej wersji. Oto jego treść[4]:
Symfonia fantastyczna była nowym typem symfonii programowej, stanowiącym prekursorską podstawę do rozwoju poematu symfonicznego [2]. Zawiera motyw przewodni, zwany idée fixe. Powtarza się on we wszystkich częściach symfonii i jest zmieniany wariacyjnie[3][5].
Utwór składa się z pięciu części, w przeciwieństwie do klasycznej symfonii czteroczęściowej[5]:
- Rêveries - Passions (Marzenia, namiętności)
- Un bal (Bal)
- Scène aux champs (Scena na wsi)
- Marche au suplice (Marsz na stracenie)
- Songe d'une nuit de sabbat (Sabat czarownic)
Berlioz wykorzystał w tym utworze bogaty skład orkiestrowy:
- 15 I skrzypiec – 15 II skrzypiec – 10 altówek – 11 wiolonczel – 9 kontrabasów
- 2 flety – 2 oboje – 2 klarnety – 4 fagoty
- 2 trąbki – 2 kornety – 4 rogi – 3 puzony – 2 tuby
- dzwony – 4 kotły – talerze – wielki bęben
- 2 harfy
Przypisy
- ↑ Symphonie fantastique, H 48 (Berlioz, Hector). [w:] IMSLP [on-line]. [dostęp 2017-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-07-04)]. (ang.).
- ↑ a b Chodkowski 1995 ↓.
- ↑ a b MacDonald 2004 ↓.
- ↑ T. Chylińska, S. Haraschin, B. Schaeffer: Przewodnik koncertowy. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1991, s. 109–111. ISBN 83-224-0132-9. (pol.).
- ↑ a b Dziębowska 1979 ↓.
Bibliografia
- Hugh MacDonald: Berlioz, (Louis-)Hector. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. B. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
- Andrzej Chodkowski: Berlioz (Louis) Hector. W: Encyklopedia muzyki. PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Elżbieta Dziębowska: Berlioz. W: Encyklopedia muzyczna PWM. PWN, 1979. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Józef Chomiński, Krystyna Wilkowska-Chomińska: Historia muzyki. T. 2. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1990, s. 130–131. ISBN 83-224-0383-6. (pol.).