Przejdź do zawartości

Wilanów (gmina): Różnice pomiędzy wersjami

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Qqerim (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
119 108 edycji
m drobne merytoryczne
Qqerim (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
119 108 edycji
m drobne merytoryczne, drobne redakcyjne
Linia 52: Linia 52:
'''27 września 1938''' z gminy Wilanów wyłączono obszar o ogólnej powierzchni około 1230 ha, zawarty pomiędzy dotychczasową granicą [[Powiat południowo-warszawski|powiatu południowo-warszawskiego]] w m. st. Warszawie (opis granicy w przypisie<ref>Nowa granica powiatu, południowo-warszawskiego biegnie poczynając od punktu przecięcia dotychczasowej granicy tego powiatu z ul. Sobieskiego zachodnią stroną tej ulicy w kierunku południowo-wschodnim do skrzyżowania z tzw. Szosą Królewską. Następnie granica biegnie drogą tzw. "groblą" w kierunku zachodnim, później skręcając w kierunku południowo - zachodnim, oddzielając grunty wsi i majątku Wilanów od gruntów wsi Służew do zbiegu granic wsi Służew, fortu Nr VIII i majątku Wilanów. Od tego punktu granica biegnie drogą prowadzącą do folwarku Ursynów, do zbiegu granicy gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII. Dalej biegnie granicą gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII w kierunku zachodnim do zbiegu granic fortu Nr VIII, wsi i majątku Służew. Od tego miejsca granica biegnie między wsią i majątkiem Służew aż do zbiegu granic majątku i wsi Służew oraz wsi Imielin w kierunku zachodnim, stąd w kierunku południowym dróżką między wsiami Imielin i Służew do końca gruntów wsi Służew, skąd biegnie miedzą w kierunku zachodnim około 260 m aż do dróżki polnej, a następnie tą dróżką w kierunku południowo - zachodnim do drogi prowadzącej ze wsi Wyczółki do wsi Imielin i dalej tą drogą w kierunku północno-zachodnim przecinając Szosę Puławską do miejsca, gdzie schodzą się granice wsi Grabów i wsi Wyczółki, następnie tą drogą i w tym samym kierunku do szosy stanowiącej własność Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Od tego punktu granica biegnie południową stroną wspomnianej szosy do jej zakrętu w kierunku wsi Wyczółki. Dalej granica biegnie miedzą odgraniczającą tereny Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce od wsi Wyczółki aż do zbiegu granic gruntów wymienionego Towarzystwa, wsi i folwarku Wyczółki. Od tego miejsca granica biegnie ciągle zmieniając kierunek granicą folwarku i wsi Wyczółki, następnie rowem przechodzącym przez grunta wsi Gorzkiewki w kierunku zachodnim do terenów zajętych pod kolej Warszawa-Radom, stąd w kierunku północno - zachodnim najpierw wzdłuż torów wschodniej granicy terenów kolejowych linii radomskiej do terenów b. fortu Nr VII, później wzdłuż linii równoległej do wytyczonej na gruncie osi projektowanej linii kolejowej w odległości 20 m na wschód od niej, przecinając teren b. fortu Nr VII, folwarku Służew, wsi Zbarz, majątku Okęcie i kolonii Rakowiec do dotychczasowej granicy powiatu południowo-warszawskiego w okolicy przecięcia się jej z al. Żwirki i Wigury.</ref>) i włączono go do [[Powiat południowo-warszawski|powiatu południowo-warszawskiego]] w Warszawie<ref>{{Dziennik Ustaw|1938|72|518}}</ref>. W praktyce oznaczało to włączenie do Warszawy [[Służew|Służewa]], [[Służewiec|Służewca]] i [[Ksawerów (Warszawa)|Ksawerowa]].
'''27 września 1938''' z gminy Wilanów wyłączono obszar o ogólnej powierzchni około 1230 ha, zawarty pomiędzy dotychczasową granicą [[Powiat południowo-warszawski|powiatu południowo-warszawskiego]] w m. st. Warszawie (opis granicy w przypisie<ref>Nowa granica powiatu, południowo-warszawskiego biegnie poczynając od punktu przecięcia dotychczasowej granicy tego powiatu z ul. Sobieskiego zachodnią stroną tej ulicy w kierunku południowo-wschodnim do skrzyżowania z tzw. Szosą Królewską. Następnie granica biegnie drogą tzw. "groblą" w kierunku zachodnim, później skręcając w kierunku południowo - zachodnim, oddzielając grunty wsi i majątku Wilanów od gruntów wsi Służew do zbiegu granic wsi Służew, fortu Nr VIII i majątku Wilanów. Od tego punktu granica biegnie drogą prowadzącą do folwarku Ursynów, do zbiegu granicy gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII. Dalej biegnie granicą gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII w kierunku zachodnim do zbiegu granic fortu Nr VIII, wsi i majątku Służew. Od tego miejsca granica biegnie między wsią i majątkiem Służew aż do zbiegu granic majątku i wsi Służew oraz wsi Imielin w kierunku zachodnim, stąd w kierunku południowym dróżką między wsiami Imielin i Służew do końca gruntów wsi Służew, skąd biegnie miedzą w kierunku zachodnim około 260 m aż do dróżki polnej, a następnie tą dróżką w kierunku południowo - zachodnim do drogi prowadzącej ze wsi Wyczółki do wsi Imielin i dalej tą drogą w kierunku północno-zachodnim przecinając Szosę Puławską do miejsca, gdzie schodzą się granice wsi Grabów i wsi Wyczółki, następnie tą drogą i w tym samym kierunku do szosy stanowiącej własność Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Od tego punktu granica biegnie południową stroną wspomnianej szosy do jej zakrętu w kierunku wsi Wyczółki. Dalej granica biegnie miedzą odgraniczającą tereny Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce od wsi Wyczółki aż do zbiegu granic gruntów wymienionego Towarzystwa, wsi i folwarku Wyczółki. Od tego miejsca granica biegnie ciągle zmieniając kierunek granicą folwarku i wsi Wyczółki, następnie rowem przechodzącym przez grunta wsi Gorzkiewki w kierunku zachodnim do terenów zajętych pod kolej Warszawa-Radom, stąd w kierunku północno - zachodnim najpierw wzdłuż torów wschodniej granicy terenów kolejowych linii radomskiej do terenów b. fortu Nr VII, później wzdłuż linii równoległej do wytyczonej na gruncie osi projektowanej linii kolejowej w odległości 20 m na wschód od niej, przecinając teren b. fortu Nr VII, folwarku Służew, wsi Zbarz, majątku Okęcie i kolonii Rakowiec do dotychczasowej granicy powiatu południowo-warszawskiego w okolicy przecięcia się jej z al. Żwirki i Wigury.</ref>) i włączono go do [[Powiat południowo-warszawski|powiatu południowo-warszawskiego]] w Warszawie<ref>{{Dziennik Ustaw|1938|72|518}}</ref>. W praktyce oznaczało to włączenie do Warszawy [[Służew|Służewa]], [[Służewiec|Służewca]] i [[Ksawerów (Warszawa)|Ksawerowa]].


1 kwietnia 1939 z gminy Wilanów wyłączono gromady [[Gorzkiewki]] i [[Zbarż]], które weszły w skład nowo utworzonej [[Okęcie (gmina)|gminy Okęcie]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1939|numer=27|pozycja=180}}</ref><ref>Główna część gminy Okęcie powstała jednak z gromad wyłączonych z [[Skorosze (gmina)|gminy Skorosze]]</ref>.
'''1 kwietnia 1939''' z gminy Wilanów wyłączono gromady [[Gorzkiewki]] i [[Zbarż]], które weszły w skład nowo utworzonej [[Okęcie (gmina)|gminy Okęcie]]<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=1939|numer=27|pozycja=180}}</ref><ref>Główna część gminy Okęcie powstała jednak z gromad wyłączonych z [[Skorosze (gmina)|gminy Skorosze]]</ref>.


Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnym Gubernatorstwie]], w [[Dystrykt warszawski|dystrykcie warszawskim]]. Okupant włączył [[Nowy Służewiec |Służewiec Nowy]] do [[Okęcie (gmina)|gminy Okęcie]], po czym gmina Wilanów składała się w 1943 roku z 13 gromad i liczyła 13,792 mieszkańców: [[Augustówka (Warszawa)|Augustówka]] (482 mieszkańców), [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]] (932), [[Kabaty]] (597), [[Kępa Latoszkowa]] (152), [[Kępa Zawadowska]] (198), [[Lisy (Warszawa)|Lisy]] (106), [[Moczydło (Ursynów)|Moczydło]] (167), [[Powsin]] (1249), [[Powsinek]] (2274), [[Pyry (Warszawa)|Pyry]] (1064), [[Wilanów]] (5059), [[Wolica (Warszawa)|Wolica]] (701) i [[Zawady (Warszawa)|Zawady]] (811)<ref>[http://wiki-de.genealogy.net/w/index.php?title=Datei:Generalgouv_gemeindevz_1943.djvu&page=90 Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)]</ref>.
Podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]] w [[Generalne Gubernatorstwo|Generalnym Gubernatorstwie]], w [[Dystrykt warszawski|dystrykcie warszawskim]]. Okupant włączył '''1 marca 1943''' [[Nowy Służewiec |Służewiec Nowy]] do [[Okęcie (gmina)|gminy Okęcie]], po czym gmina Wilanów składała się w 1943 roku z 13 gromad i liczyła 13,792 mieszkańców: [[Augustówka (Warszawa)|Augustówka]] (482 mieszkańców), [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]] (932), [[Kabaty]] (597), [[Kępa Latoszkowa]] (152), [[Kępa Zawadowska]] (198), [[Lisy (Warszawa)|Lisy]] (106), [[Moczydło (Ursynów)|Moczydło]] (167), [[Powsin]] (1249), [[Powsinek]] (2274), [[Pyry (Warszawa)|Pyry]] (1064), [[Wilanów]] (5059), [[Wolica (Warszawa)|Wolica]] (701) i [[Zawady (Warszawa)|Zawady]] (811)<ref>[http://wiki-de.genealogy.net/w/index.php?title=Datei:Generalgouv_gemeindevz_1943.djvu&page=90 Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)]</ref>.


Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.
Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.


[[15 maja]] [[1951]] gmina Wilanów została zniesiona, a jej obszar włączony do Warszawy<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, {{Dziennik Ustaw|rok=1951|numer=27|pozycja=199}}.</ref>
'''15 maja 1951''' gmina Wilanów została zniesiona, a jej obszar włączony do Warszawy<ref>Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, {{Dziennik Ustaw|rok=1951|numer=27|pozycja=199}}</ref>:
* [[Augustówka (Warszawa)|Augustówka]],
* [[Dąbrówka (Warszawa)|Dąbrówka]],
* [[Kabaty]],
* [[Kępa Latoszkowa]],
* [[Kępa Zawadowska]],
* [[Lisy (Warszawa)|Lisy]],
* [[Moczydło (Ursynów)|Moczydło]],
* [[Powsin]],
* [[Powsinek]],
* [[Pyry (Warszawa)|Pyry]],
* [[Wilanów]],
* [[Wolica (Warszawa)|Wolica]],
* [[Zawady (Warszawa)|Zawady]].


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}



{{Powiat warszawski (dawny)}}
{{Powiat warszawski (dawny)}}

Wersja z 10:45, 27 lip 2023

Ten artykuł dotyczy dawnej gminy wiejskiej. Zobacz też: gmina Warszawa-Wilanów – dawna gmina miejska (1994–2002).
Wilanów
gmina wiejska
1867–1951[1]
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

1919–1939: warszawskie
1945–1951: warszawskie

Powiat

warszawski

Siedziba

Wilanów

Populacja (1943)
• liczba ludności


13.792

brak współrzędnych

Wilanów – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1867–1951 w woj. warszawskim. Siedzibą gminy był Wilanów (obecnie część Warszawy).

Historia

Gmina Wilanów powstała 13 stycznia 1867 roku w związku z reformą gminną w Królestwie Polskim. Należała do powiatu warszawskiego w guberni warszawskiej[2][3][4].

W 1909 roku do gminy Wilanów z gminy Mokotów włączono wsie Czerniaków, Szopy Polskie, Szopy Niemieckie i Siekierki, które jako obszary typowo wiejskie odbiegały znacznie od coraz bardziej zurbanizowanego Mokotowa[5].

1 kwietnia 1916, na mocy rozporządzenia generał-gubernatora Hansa Hartwiga von Beselera, z gminy Wilanów miały być wyłączone i włączone do Warszawy miejscowości Czerniaków i Siekierki[6]. Rok później sprecyzowano dokładny przebieg granic Warszawy, w związku z czym obszar włączony do Warszawy opisano dokładniej, przy czym uległ on pewnym zmianom lokalnym. Ostatecznie do Warszawy włączono[7][8]:

W okresie międzywojennym gmina Wilanów należała do powiatu warszawskiego w woj. warszawskim.

20 października 1933 gminę Wilanów podzielono na 18 gromad: Augustówka, Dąbrówka, Gorzkiewki, Kabaty, Kępa Latoszkowa, Kępa Zawodowska, Lisy, Moczydło, Powsin, Powsinek, Pyry, Służew, Służewiec, Służewiec Nowy, Wilanów, Wolica, Zawady i Zbarz[10].

2 września 1938 do gminy Wilanów z gminy Falenty włączono część gruntów gromad Grabów i Imielin[11][12].

27 września 1938 z gminy Wilanów wyłączono obszar o ogólnej powierzchni około 1230 ha, zawarty pomiędzy dotychczasową granicą powiatu południowo-warszawskiego w m. st. Warszawie (opis granicy w przypisie[13]) i włączono go do powiatu południowo-warszawskiego w Warszawie[14]. W praktyce oznaczało to włączenie do Warszawy Służewa, Służewca i Ksawerowa.

1 kwietnia 1939 z gminy Wilanów wyłączono gromady Gorzkiewki i Zbarż, które weszły w skład nowo utworzonej gminy Okęcie[15][16].

Podczas II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, w dystrykcie warszawskim. Okupant włączył 1 marca 1943 Służewiec Nowy do gminy Okęcie, po czym gmina Wilanów składała się w 1943 roku z 13 gromad i liczyła 13,792 mieszkańców: Augustówka (482 mieszkańców), Dąbrówka (932), Kabaty (597), Kępa Latoszkowa (152), Kępa Zawadowska (198), Lisy (106), Moczydło (167), Powsin (1249), Powsinek (2274), Pyry (1064), Wilanów (5059), Wolica (701) i Zawady (811)[17].

Po wojnie gmina zachowała przynależność administracyjną.

15 maja 1951 gmina Wilanów została zniesiona, a jej obszar włączony do Warszawy[18]:

Przypisy

  1. ↑ Od 1919 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. warszawskiego; w czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską.
  2. ↑ Postanowienie z 17 (29) września 1866, ogłoszone 5 (17) stycznia 1867 (Dziennik Praw, rok 1866, tom 66, nr 219, str. 279)
  3. ↑ Postanowienie z 29 grudnia 1867 (10 stycznia 1868), ogłoszone 8 (20) lutego 1868 (Dziennik Praw, rok 1868, tom 67, nr 228, str. 359)
  4. ↑ Powiat warszawski, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 99.
  5. ↑ Wieś w mieście (1). Zapraszam do Szop Polskich (Warszawa, Mokotów)
  6. ↑ Rozporządzenie dot. rozszerzenia warszawskiego okręgu miejskiego i wykonania planu dla zabudowania miasta Warszawy (Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego 1916 nr 29 poz 79)
  7. ↑ Rozporządzenie dot. ustanowienia granic miejskich Warszawy Dziennik Rozporządzeń dla Jenerał-Gubernatorstwa Warszawskiego 1917 nr 63 poz 259
  8. ↑ Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. 1917 nr 129 (27 X)
  9. ↑ Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy. 1917 nr 129 (27 X)
  10. ↑ Warszawski Dziennik Wojewódzki: dla obszaru Województwa Warszawskiego. 1933, nr 14, poz. 136
  11. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 65, poz. 490
  12. ↑ Nowa granica gmin Falenty i Wilanów biegła odtąd od punktu położonego w odległości 680 inna zachód od szosy Puławskiej przy zbiegu gruntów wsi Wyczółki i kolonii Grabów oraz terenów Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce wzdłuż drogi w kierunku południowo-wschodnim, aż do wsi Imielin w odległości 350 m na wschód od szosy Puławskiej, skąd skręca drogą polną w kierunku północno-wschodnim do punktu, odległego o 560 m, położonego na miedzy, stanowiącej przedłużenie granic gruntów wsi Imielin i wsi Służewiec; z tego punktu granica skręca w kierunku wschodnim i biegnie tą miedzą do granicy gruntów wsi Służewiec i wsi Imielin.
  13. ↑ Nowa granica powiatu, południowo-warszawskiego biegnie poczynając od punktu przecięcia dotychczasowej granicy tego powiatu z ul. Sobieskiego zachodnią stroną tej ulicy w kierunku południowo-wschodnim do skrzyżowania z tzw. Szosą Królewską. Następnie granica biegnie drogą tzw. "groblą" w kierunku zachodnim, później skręcając w kierunku południowo - zachodnim, oddzielając grunty wsi i majątku Wilanów od gruntów wsi Służew do zbiegu granic wsi Służew, fortu Nr VIII i majątku Wilanów. Od tego punktu granica biegnie drogą prowadzącą do folwarku Ursynów, do zbiegu granicy gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII. Dalej biegnie granicą gruntów folwarku Ursynów i fortu Nr VIII w kierunku zachodnim do zbiegu granic fortu Nr VIII, wsi i majątku Służew. Od tego miejsca granica biegnie między wsią i majątkiem Służew aż do zbiegu granic majątku i wsi Służew oraz wsi Imielin w kierunku zachodnim, stąd w kierunku południowym dróżką między wsiami Imielin i Służew do końca gruntów wsi Służew, skąd biegnie miedzą w kierunku zachodnim około 260 m aż do dróżki polnej, a następnie tą dróżką w kierunku południowo - zachodnim do drogi prowadzącej ze wsi Wyczółki do wsi Imielin i dalej tą drogą w kierunku północno-zachodnim przecinając Szosę Puławską do miejsca, gdzie schodzą się granice wsi Grabów i wsi Wyczółki, następnie tą drogą i w tym samym kierunku do szosy stanowiącej własność Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce. Od tego punktu granica biegnie południową stroną wspomnianej szosy do jej zakrętu w kierunku wsi Wyczółki. Dalej granica biegnie miedzą odgraniczającą tereny Towarzystwa Zachęty do Hodowli Koni w Polsce od wsi Wyczółki aż do zbiegu granic gruntów wymienionego Towarzystwa, wsi i folwarku Wyczółki. Od tego miejsca granica biegnie ciągle zmieniając kierunek granicą folwarku i wsi Wyczółki, następnie rowem przechodzącym przez grunta wsi Gorzkiewki w kierunku zachodnim do terenów zajętych pod kolej Warszawa-Radom, stąd w kierunku północno - zachodnim najpierw wzdłuż torów wschodniej granicy terenów kolejowych linii radomskiej do terenów b. fortu Nr VII, później wzdłuż linii równoległej do wytyczonej na gruncie osi projektowanej linii kolejowej w odległości 20 m na wschód od niej, przecinając teren b. fortu Nr VII, folwarku Służew, wsi Zbarz, majątku Okęcie i kolonii Rakowiec do dotychczasowej granicy powiatu południowo-warszawskiego w okolicy przecięcia się jej z al. Żwirki i Wigury.
  14. ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 72, poz. 518
  15. ↑ Dz.U. z 1939 r. nr 27, poz. 180
  16. ↑ Główna część gminy Okęcie powstała jednak z gromad wyłączonych z gminy Skorosze
  17. ↑ Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das Generalgouvernement (1943)
  18. ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 maja 1951 r. w sprawie zmiany granic miasta stołecznego Warszawy, Dz.U. z 1951 r. nr 27, poz. 199
Powiat warszawski (1867–1952) (► GG)
Przynależność wojewódzka
Miasta
Gminy wiejskie
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wilanów_(gmina)&oldid=70928811”