8 Pułk Piechoty (Księstwo Warszawskie)

8 Pułk Piechoty
	; 8 pułk piechoty
	Historia
Państwo	Księstwo Warszawskie
Sformowanie	1807
Rozformowanie	1812
	Tradycje
Rodowód	4 pułk piechoty Legii Kaliskiej
Kontynuacja	8 Pułk Piechoty Liniowej
	Dowódcy
Pierwszy	płk Cyprian Godebski
Ostatni	płk Henryk Dulfus
	Organizacja
Dyslokacja	Konin
Rodzaj wojsk	piechota
Podległość	2 Dywizja; 18 Dywizja - 1812; 26 Dywizja - 1813

8 Pułk Piechoty – oddział piechoty Armii Księstwa Warszawskiego.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Sformowany jako 4 pułk piechoty Legii Kaliskiej w 1807 w Kaliszu. Po zakończeniu działań bojowych, zgodnie z rozkazem z 10 sierpnia 1807, 8 pułk piechoty płk. Cypriana Godebskiego stanął garnizonem w Koninie^[2]. Według etatu z 1810 roku, pułk składał się ze 27 osobowego sztabu i trzech batalionów piechoty po 6 kompanii. Sztaby batalionów liczyć miały 4 osoby, a kompanie 136 żołnierzy. W sumie w pułku powinno służyć 2487 żołnierzy. Faktycznie stan osobowy oddziału był nieco mniejszy^[3].

Zgodnie z zarządzeniem Napoleona z 17 maja 1811 roku, na terenie Księstwa Warszawskiego utworzono trzy dywizje. Pułk wszedł w skład 3 Dywizji^[3].

W czasie przygotowań do inwazji na Rosję 1812 roku pułk włączony został w strukturę 18 Dywizji Ludwika Kamienieckiego z V Korpusu Wielkiej Armii ks. Józefa Poniatowskiego^[4].

Po przegranej kampanii rosyjskiej 1812 roku, powtórnie odtworzono pułk w składzie dwóch batalionów po 700 żołnierzy. Wszedł w skład 27 Dywizji dowodzonej przez Izydora Krasińskiego. Komendę nad pułkiem przejął płk Kajetan Stuart^[5].

Po abdykacji Napoleona, car Aleksander I wyraził zgodę na odesłanie oddziałów polskich do kraju. Miały one stanowić bazę do tworzenia Wojska Polskiego pod dowództwem wielkiego księcia Konstantego. 13 czerwca 1814 roku pułkowi wyznaczono miejsce koncentracji w Płocku^[6].

Działania bojowe pułku

Pułk brał udział w walkach w okresie wojny polsko austriackiej i inwazji na Rosję 1812 roku. W czasie tragicznego odwrotu został zniszczony.

W styczniu 1807 pułk stacjonował w Kaliszu, następnie przeniósł się do Konina. W okresie wojny polsko austriackiej w 1809 z powodu problemów finansowych Księstwa pułk znajdował się na terenie kilku garnizonów (m.in. w Częstochowie i Modlinie). W wojnie z Austrią pułk odznaczył się - podczas obrony pozycji - pod Falentami. Podczas bitwy pod Raszynem zginął dowódca pułku, Cyprian Godebski. Poniósł śmierć prowadząc do boju 1 batalion pułku. Pod koniec 1809 roku pułk liczył 2302 żołnierzy^[7].

Bitwy i potyczki^[8]:

Raszyn (19 kwietnia 1809)
Sandomierz (17 i 18 maja 1809)
Baranów (9 czerwca 1809)
Jankowice (11 czerwca 1809)
Wrzawy (12 czerwca 1809)
Smoleńsk (17 sierpnia 1812)
Możajsk (7 września 1812)
Woronowo (18 października 1812)

Żołnierze pułku

Pułkiem dowodzili^[8]:

płk Cyprian Godebski (8 marca 1807; poległ 19 kwietnia 1809),
płk Kajetan Stuart (5 maja 1809).

Mundur

Przepis ubiorczy z 3 września 1810 roku nie doprowadził jednak do całkowitego ujednolicenia munduru piechoty. Niektóre pułki dość znacznie różniły się od ustaleń regulaminowych^[a]. W 8 pułku piechoty były to bermyce gładkie z białymi kordonami; kurtki saperów pąsowe z białymi szlifami i znakami wyszytymi na rękawach^[9].

Chorągiew

Chorągiew 1 batalionu 8 pułku piechoty^[10].

Na tkaninie jedwabnej karmazynowej o wymiarach 42 cm x 42 cm, w wieńcu wawrzynowym, haftowanym jedwabiami różnobarwnymi, ze wstęgą niebieską, obwiedzioną czarnym jedwabiem, napis: „Półk 8-my Piechoty” haftowany czarnym jedwabiem. Na stronie odwrotnej w wieńcu napis: „Batalion 1-szy”. U góry wzdłuż drzewa wyhaftowany drobny napis: „M. Kochanowska”. Chorągiew obszyta z trzech stron frędzlą srebrną.

W zbiorach Muzeum Czartoryskich w Krakowie^[10].

Kontynuatorzy tradycji

Do tradycji bojowej pułku nawiązywały: 8 Pułk Piechoty z okresu powstania listopadowego, oraz 8 Pułk Piechoty Legionów z czasów II Rzeczypospolitej. Ten ostatni przejął barwy na otokach czapek oraz chustach mundurowych.

Uwagi

↑ Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.

Przypisy

↑ Zych 1961 ↓, s. 22.
↑ Wróblewski 2002 ↓, s. 169.
↑ ^a ^b Wimmer 1978 ↓, s. 439.
↑ Wimmer 1978 ↓, s. 444.
↑ Wimmer 1978 ↓, s. 446.
↑ Wimmer 1978 ↓, s. 455.
↑ Zych 1961 ↓, s. 207.
↑ ^a ^b Gembarzewski 1925 ↓, s. 55.
↑ Askenazy i Gembarzewski 2003 ↓, s. 109.
↑ ^a ^b Gembarzewski 1964 ↓, s. 336.

Bibliografia

Szymon Askenazy, Bronisław Gembarzewski: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807–1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
Bronisław Gembarzewski: Rodowody pułków polskich i oddziałów równorzędnych od r. 1717 do r. 1831. Warszawa: Towarzystwo Wiedzy Wojskowej, 1925.
Bronisław Gembarzewski: Żołnierz polski. Ubiór, uzbrojenie i oporządzenie od wieku XI do roku 1960. T.3 od 1797 do 1814 roku. Warszawa: 1964.
Jan Wimmer: Historia piechoty polskiej do roku 1864. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1978.
Wiesław Wróblewski: Działania militarne w Wielkopolsce i na Ziemi Lubuskiej. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny AON. Departament Systemu Obronnego MON, 2002. ISBN 83-88329-25-1.
Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807–1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.

[9] Różnice przedstawione przez Gembarzewskiego na podstawie ówczesnych rysunków, rachunków i innych dokumentów pułkowych.

[CITEREFZych196122-1] Zych 1961 ↓, s. 22.

[CITEREFWróblewski2002169-2] Wróblewski 2002 ↓, s. 169.

[CITEREFWimmer1978439-3] Wimmer 1978 ↓, s. 439.

[CITEREFWimmer1978444-4] Wimmer 1978 ↓, s. 444.

[CITEREFWimmer1978446-5] Wimmer 1978 ↓, s. 446.

[CITEREFWimmer1978455-6] Wimmer 1978 ↓, s. 455.

[CITEREFZych1961207-7] Zych 1961 ↓, s. 207.

[CITEREFGembarzewski192555-8] Gembarzewski 1925 ↓, s. 55.

[CITEREFAskenazyGembarzewski2003109-10] Askenazy i Gembarzewski 2003 ↓, s. 109.

[CITEREFGembarzewski1964336-11] Gembarzewski 1964 ↓, s. 336.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[10]