Abdurrahim Buza
| |
| Data i miejsce urodzenia |
22 grudnia 1905 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość |
albańska |
| Alma Mater |
Accademia Albertina |
| Dziedzina sztuki |
malarstwo |
| Epoka | |
| |
| Odznaczenia | |
| |
Abdurrahim Buza (ur. 22 grudnia 1905 w Skopju, zm. 7 listopada 1986 w Tiranie[1]) – albański malarz i pedagog.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem Hysniego Buzy, albańskiego działacza narodowego z Kosowa. Uczył się w medresie w Skopju. Dzięki pomocy Bajrama Curriego dostał się do szkoły technicznej w Tiranie, a następnie uczył się w szkole pedagogicznej w Elbasanie, którą ukończył w 1928. Razem z innymi uczniami szkoły należał do radykalnej organizacji Jedność (alb. Bashkimi) i brał czynny udział w przewrocie antyrządowym, w czerwcu 1924, który doprowadził do przejęcia władzy przez zwolenników Fana Noliego.
Dzięki stypendium rządu albańskiego mógł wyjechać na studia w Accademia Albertina w Turynie, gdzie uczył się pod kierunkiem Ferro Milone[2]. Po roku studiów wyjechał do Florencji, gdzie kontynuował naukę pod kierunkiem Galileo Chiniego. W 1933 ukończył studia i powrócił do kraju. Otrzymał pracę w Szkole Technicznej Harry’ego Fultza w Tiranie. W tym samym roku rozpoczął udzielanie lekcji rysunku w szkole prowadzonej w Tiranie przez Qamila Pepę[1].
Po wyzwoleniu Albanii spod okupacji niemieckiej Buza otrzymał stanowisko dyrektora gimnazjum w Tiranie, prowadził też lekcje rysunku dla uczniów szkoły pedagogicznej. W 1951 został mianowany wicedyrektorem liceum artystycznego Jordan Misja w Tiranie, pracując na tym stanowisku do 1966, kiedy odszedł na emeryturę[2].
Większość wykonanych przez niego obrazów stanowią portrety i dzieła o tematyce patriotycznej. Do najsłynniejszych jego dzieł należały obrazy: Dziewczęta z czerwonymi kokardami, Nasta, Portret siostry Nasty, W domu. Powstały one głównie w latach 1934-1935, które były najbardziej owocne w jego twórczości. Malował także impresjonistyczne pejzaże, w większości przedstawiając okolice jego ulubionego miejsca wypoczynku – Pogradeca. 7 kwietnia 1945 cztery namalowane przez niego płótna znalazły się na otwartej w Tiranie wystawie malarstwa albańskiego.
Od końca lat 50. w swoich obrazach w pełni identyfikował się z obowiązującym nurtem socrealizmu. Efektem były takie dzieła, jak Praca ochotników w Kombinacie i Zima w Tiranie. Od standardu socrealistycznego odbiegał wykonany w 1960 autoportret, a także martwe natury (Talerz z winogronami). W 1961, tuż przed zerwaniem stosunków radziecko-albańskich odbył długą podróż po ZSRR, odwiedzając Moskwę, Leningrad i Erywań i spotykając się z miejscowymi artystami.
Pozostawił po sobie ponad 500 obrazów i rysunków, większość z nich znajduje się w zbiorach Narodowej Galerii Sztuki w Tiranie. Uhonorowany przez władze Albanii, w 1978 tytułem Malarza Ludu (alb. Piktor i Popullit), a w 1984 Nagrodą Państwową 1 stopnia[1]. W 2020 został odznaczony pośmiertnie orderem "Nderi i Kombit" (Honor Narodu)[3].
Imię malarza nosi jedna z ulic w Tiranie (dzielnica Stacioni i Trenit). W 1984 Marianthi Xhako zrealizowała film dokumentalny Piktori Buza, poświęcony artyście.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Abdurrahim Buza [online], galeriakombetare.gov.al [dostęp 2021-09-07] (alb.).
- ↑ a b Abdurrahim Buza [online], documenta14.de [dostęp 2024-01-26] (ang.).
- ↑ Vangjush Mio and Abdurrahim Buza – the national spirit immortalized in art. [dostęp 2024-07-10]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Flori Slatina: Portrete artistesh. Tirana: 1999. (alb.).
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History. I.B. Tauris: 2012, s. 65. ISBN 978-1-78076-431-3.
- Biogram i obrazy artysty. albanianart.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-24)].
- Portfolio artysty. albanianarts.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)]. (ang.)