Amazonka żółtogardła
| Amazona oratrix[1] | |||
| Ridgway, 1887 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
amazonka żółtogardła | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Amazonka żółtogardła (Amazona oratrix) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae), zamieszkujący Meksyk i Amerykę Centralną. Zagrożony wyginięciem[2].
Taksonomia
[edytuj | edytuj kod]Amazonka żółtogardła wraz z amazonką żółtogłową (Amazona ochrocephala) oraz żółtoszyją (Amazona auropalliata) stanowią zespół gatunków[3]. Niektórzy autorzy uznawali je za jeden gatunek[4][5], traktując amazonkę żółtogardłą jako podgatunek – Amazona ochrocephala oratrix[5][6]. Obecnie (2020 r.) wyróżniane są 4 podgatunki: amazonka żółtogardła (A. o. oratrix), A. o. belizensis, A. o. hondurensis[7] oraz amazonka słoneczna (A. o. tresmariae)[8]. Niektóre źródła traktują ostatni wymieniony podgatunek jako oddzielny gatunek A. tresmariae. Czasami bywa też wspominany jeszcze jeden podgatunek – A. o. magna – wydzielany z podgatunku nominatywnego[7].
Podgatunki i zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) wyróżnia następujące podgatunki oraz ich obszar występowania[7]:
- A. o. oratrix Ridgway, 1887 – amazonka żółtogardła[8] – południowy i południowo-zachodni Meksyk;
- A. o. belizensis Monroe & Howell, TR, 1966 – Belize;
- A. o. hondurensis Lousada & Howell, SNG, 1997 – północny Honduras;
- A. o. tresmariae Nelson, 1900 – amazonka słoneczna[8] – Islas Marías.
Gatunek ten został introdukowany w mieście Meksyk, okolicach Los Angeles, południowej Florydzie, na Portoryko[2], a także w niemieckim mieście Stuttgart[9].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Amazonki żółtogardłe osiągają 36–38 cm długości oraz ważą około 500 g. Brak widocznego dymorfizmu płciowego. W upierzeniu dominuje kolor zielony. Zasięg koloru żółtego na głowie jest różny w zależności od podgatunku. U młodych osobników jest ograniczony tylko do czoła i kantarków. Na skrzydłach widoczne czerwone lusterko. Ramiona są czerwonopomarańczowe. U podgatunku nominatywnego oraz amazonki słonecznej (A. o. tresmariae) krawędź nadgarstka jest żółta. Ogon jest czerwony u podstawy. Dziób jest jasny, a wokół pomarańczowych oczu widoczna biała obwódka[10].
Ekologia i zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Ptaki te żyją w stadach lub w parach. Podczas zdobywania pożywienia tworzą większe grupy[10]. Tworzone przez nie stada są hałaśliwe[9].
Środowisko
[edytuj | edytuj kod]Zamieszkują lasy łęgowe, liściaste, sosnowe[10], tropikalne, namorzyny[9], przybrzeżne lasy bagienne oraz obszary uprawne z luźno rosnącymi drzewami[10].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Amazonki żółtogardłe żywią się pąkami, młodymi liśćmi, kwiatami, owocami palm i figowców (Ficus), nasionami drzew między innymi Astronium graveolens[10].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]Sezon lęgowy trwa od marca do kwietnia[10]. Gniazdują w dziuplach drzew. Podczas badań przeprowadzonych w 2014 r. w stanie Michoacán okazało się, że 72,8% drzew, w których gnieździły tamtejsze amazonki żółtogardłe, stanowiły Astronium graveolens oraz Enterolobium cyclocarpum[11]. Samica składa 2–3 jaja. Wysiaduje je przez 26–28 dni[9]. Pisklęta po wykluciu ważą 15 g. Po 9 tygodniach opuszczają dziuplę[10]. Dojrzałość płciową osiągają w wieku 3–4 lat[9].
Status i zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje amazonkę żółtogardłą za gatunek zagrożony (EN – Endangered) nieprzerwanie od 1994 r. Liczbę dojrzałych osobników szacuje się na 4700. Liczebność populacji ma trend spadkowy. Gatunkowi zagrażają utrata środowiska, nielegalny handel dzikimi ptakami. W Belize uznawane są za szkodniki upraw[2]. Gatunek objęty jest I załącznikiem CITES[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Amazona oratrix, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Amazona oratrix, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Steven N.G. Howell, A guide to the birds of Mexico and northern Central America [online], Internet Archive, 1995 (ang.).
- ↑ L.C. Binford, A distributional survey of the birds of the Mexican state of Oaxaca, „Ornithological Monographs”, 43, 1989, s. 1–418.
- ↑ a b Double Yellow Headed Amazon [online], 25 stycznia 2006 [dostęp 2020-08-02] [zarchiwizowane z adresu 2018-09-21].
- ↑ Yellow-crowned Amazon (Amazona ochrocephala). IBC: The Internet Bird Collection. [dostęp 2020-08-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-04]. (ang.).
- ↑ a b c Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Androglossini Sundevall, 1872 (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-08-04].
- ↑ a b c d e Double Yellow-headed Amazon Parrots | Beauty of Birds, [w:] beautyofbirds.com [online] [dostęp 2020-08-01].
- ↑ a b c d e f g Yellow-headed Amazon (Amazona oratrix), [w:] Parrot Encyclopedia [online], World Parrot Trust [dostęp 2020-08-01] (ang.).
- ↑ Tiberio C. Monterrubio-Rico i inni, Nesting habitat characterization for Amazona oratrix (Psittaciformes: Psittacidae) in the Central Pacific, Mexico, „Revista de Biología Tropical”, 62 (3), 2014, s. 1053–1072, ISSN 0034-7744 [dostęp 2020-08-02] (ang.).
- ↑ Species + [online], speciesplus.net [dostęp 2021-03-31].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótki film. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).