Przejdź do zawartości

Andrzej Goligunt

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Goligunt
Andrzej Goligunt
Herb
Łabędź
Data urodzenia

XIV w.

Data śmierci

XV w.

Ojciec

N.N.

Matka

N.N.

Żona

N.N.

Rodzeństwo

  • Wodycz
  • Widymin

Andrzej Goligunt herbu Łabędź, właściwie Goligunt (ur. w XIV w., zm. w XV w.) – bojar żmudzki, adoptowany podczas unii horodelskiej (1413), sygnatariusz unii wileńskiej[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Goligunta spotykamy po raz pierwszy w 1401 roku, pośród bojarów zawierających unię wileńską[1].

W 1413 roku podczas unii horodelskiej doszło do przyjęcia przez polskie rodziny szlacheckie, bojarów litewskich wyznania katolickiego (tzw. adopcja herbowa). Jednym z ważniejszych dowodów tamtego wydarzenia jest istniejący do dziś dokument, do którego przyczepione są pieczęcie z wizerunkami herbów szlacheckich[1].

 Osobny artykuł: Unia horodelska.
Dokument unii horodelskiej z 1413 roku z przyczepionymi pieczęciami

Ostatnią wzmianką historyczną nawiązującą bezpośrednio do Goligunta również pochodzi z 1413 roku, kiedy to występuje w otoczeniu w. ks. Witolda Kiejstutowicza[1].

Według polskiego historyka, Władysława Semkowicza, gniazdem rodowym krewnych Goligunta jest zapewne okolica wsi Golkonty[a], zlokalizowana koło Kiejdan, lub Golkontyszki koło Szawlów. Położenie tych osad na terenach dawnej Żmudzi stwierdza żmudzkie pochodzenie Goligunta[2].

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W unii wileńskiej towarzyszą Goliguntowi dwaj bracia. Pierwszym z braci jest Wodycz[b], wówczas zapewne najstarszy z nich, skoro wymieniony na pierwszem miejscu, ale widocznie zmarły przed unią horodelską w 1413 roku, w której ród reprezentuje już Goligunt[2].

Drugim bratem jest niejaki, Widymin[c], zapewne najmłodszy, który zjawia się również w źródłach z lat 1404–1412. Jego synem jest Andruszko Widyminowicz, którego wspomina Metryka Litewska w połowie XV wieku[2].

Genealogia

[edytuj | edytuj kod]

Genealogia rodzinna została utworzona na podstawie fragmentu Władsyława Semkowicza w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[3].

 
 
Wrotycz?
Wodycz
1401
 
 
 
 
N.N.
II poł. XV w.
 
 
Andrzej
Goligunt
1401–1413
 
 
 
 
 
 
Widymin
1401–1412
 
Andruszko
poł. XV w.
 
 

Powiązania z innymi rodami

[edytuj | edytuj kod]

Jundziłłowie herbu Łabędź

[edytuj | edytuj kod]

Pieczęć z herbem Łabędź wisi także u aktu unii z 1434 roku, w jej otoku znajduje się następujący napis[2]:

† 𝔍𝔄ℭ𝔒𝔅ℑ · ℜ𝔄ℭℨ𝔈𝔎

Co w przekładzie na pismo czytelniejsze daje:

† JACOBI · RACZEK

Pieczęć ta należy do Jakuba Raczka Tabutowicza, który znajduje się w dokumentach unii trockiej z 1433 roku i unii grodzieńskiej z 1434 roku. W całej polskiej historii nie istnieje udokumentowany żaden inny przypadek przyjmowania bojarów litewskich do polskich herbów (tak jak w przypadku wspomnianej unii horodelskiej). Jako, że Raczko był Litwinem, a mimo to posiadał polski herb, należy z całą pewnością stwierdzić, że był spokrewniony z Andrzejem Golimuntem[2].

Jego ojciec, Tabut, ani też sam Jakub Raczko nie są nam znani z innych współczesnych źródeł. Można natomiast stwierdzić, że Jakub Raczko Tabutowicz jest protoplastą rodziny Jundziłłów, którą heraldycy zaliczają do rodu Łabędziów. Albowiem w 1498 roku, Mikołaj Jundziłowicz, kuchmistrz wielki litewski królowej Heleny, namiestnik dubicki i koniawski, zeznał w jedny z dokumentów wraz ze swoimi braćmi Janem i Pawłem, że dziad ich Raczko i ojciec Jundziło dokupili różne ziemie do swych dóbr Krzemienicy i uzyskali od Wielkiego Księcia Litewskiego Aleksandra, potwierdzenie na te dobra. Z innego dokumentu króla Aleksandra dla tego Mikołaja Jundziłowicza dowiadujemy się, że ów Raczko miał jeszcze dwóch innych synów: Jana i Michnę czyli Mikołaja, który zabił swego brata Jana[2].

Gniazdo rodziny wywodzącej się od Raczka Tabutowicza leżało w pow. wołkowyskim, gdzie znajdujemy osadę Raczki (koło wsi Zelzina) i wspomnianą wyżej Krzemienicę. W tej okolicy były też najdawniejsze dobra Jundziłłów[2].

Genealogia

[edytuj | edytuj kod]

Genealogia rodzinna została utworzona na podstawie fragmentu Władsyława Semkowicza w Rocznikach Polskiego Towarzystwa Heraldycznego we Lwowie[3].

 
 
Jan
poł. XV w.
 
 
 
 
Tabut
II poł. XIV w.
 
Jakub
Raczko
1433, 1434
 
 
Jundziłł
poł. XV w.
 
Jundziłłowie
h. Łabędź
 
 
 
 
 
 
 
 
(Michno)
Mikołaj
1401–1412
 
Michnowiczowie
h. Łabędź
 
 

Talwoszowie herbu Łabędź

[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie inne rodziny starolitewskie, które heraldycy polscy zaliczają do rodu Łabędziów, nie występują w źródłach historycznych z okolic czasów unii horodelskiej. Talwoszowie, których Wojciech Kojałowicz zalicza do Łabędziów, mają pochodzić od Minigajła, który porzucił rzekomo przyjęty w Horodle herb Rawicz, a powrócił do wspomnianego Łabędzia. Dziś wiemy, że cała ta sprawa dotycząca porzucania herbów jest zwykłym wymysłem późniejszych kronikarzy[2]. Żyjący w czasach Horodła Talwosz był synem jednego z Gasztołdów zalicza się go więc do rodu Awdańców i nie mogą od niego pochodzić wspomniani Talwoszowie herbu Łabędź[2].

Władysław Semkowicz twierdzi, że mogłoby być prawdą, iż kiedyś istniał na Litwie starożytny herb z wizerunkiem łabędzia (inny od polskiego herbu Łabędź), jeszcze przed samą unią horodelską, do którego mógł przynależeć właśnie Raczko Tabutowicz. Jednakże nie ma co do tego pewności[3].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nazywana też Goliguntami.
  2. W tekście unii wileńskiej znany jest tylko z transsumptu z 1432 roku, a jego imię brzmi Wrdyczh, w Cod. Vit. 234 podano imię Wodycz.
  3. Znany również jako Windymin.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Semkowicz 1921 ↓, s. 49.
  2. a b c d e f g h i Semkowicz 1921 ↓, s. 50.
  3. a b c Semkowicz 1921 ↓, s. 51.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]