Bet-Choron

Bet-Choron (lub Betoron, Bejt-Choron, Bethora, Beith Horon) („dom Horona”) – starożytne miasto z czasów biblijnych, położone przy ważnej drodze z Jerozolimy w górę doliny Ajalon. Miasto miało dwie części, oddalone o około 2 km, zwane Bet-Choron Górne^[1] (obecnie Beit ‘Ur al-Fauqa) oraz Bet-Choron Dolne^[1] (obecnie Beit ‘Ur al-Tahta). Strategiczne znaczenie miała przełęcz między obiema częściami^[2].

Etymologia i położenie

Nazwa miejscowości wywodzi się od imienia egipsko-kananejskiego bóstwa zwanego Horon (Haurôn), które pojawia się w literaturze z Ugarit^[3]^[4]^[5]. Miasto położone było około 20-22 km na północny zachód od Jerozolimy, na drodze łączącej Jerozolimę z Lyddą i nadmorską Joppą poprzez Gibeon i dalej w górę doliny Ajalon. Duże znaczenie miało położenie między stolicą a równiną nadmorską oraz umiejscowienie po obu stronach przełęczy. Zgodnie z podziałem ziem między plemiona izraelskie obie części należały do plemienia Efraima blisko granicy ziem plemienia Beniamina^[6]^[7].

Historia

Według biblijnej księgi 1 Kronik 7,24 Bet-Choron Górne i Dolne założyła lub zbudowała Szeera, córka Berii, a wnuczka Efraima^[8], należało więc do ziem plemienia Efraima. Jednakże później zostało przekazane synom Kehata z plemienia Lewiego^[9]^[10]. W czasie podboju Ziemi Obiecanej przez Jozuego, pokonani królowie amoryccy uciekali zboczem Bet-Choron^[11]. W czasach króla Saula drogą przez Bet-Choron oddziały Filistynów dokonywały z Mikmas napadów grabieżczych^[12]. Król Salomon umocnił warownie w Bet-Choron Górnym i Dolnym^[13]^[14]. Według egipskich źródeł faraon Szeszonk I podczas najazdu w czasach króla Roboama zdobył między innymi Bet-Choron^[15]^[16]^[17]. Za rządów króla Amazjasza najemnicy z plemienia Efraima spustoszyli Bet-Choron przed bitwą z Edomitami^[18].

W czasie powstania Machabeuszów Juda Machabeusz pokonał w 166 roku p.n.e. wojska Seleukidów pod wodzą Serona^[19]. Następnie w 160 roku p.n.e. Bakchides po zwycięstwie nad Judą Machabeuszem w bitwie po Elasą naprawił umocnienia i osadził załogę seleukidzką w Bet-Choron^[20]. Natomiast w czasie wojny żydowskiej w październiku/listopadzie 66 roku n.e. zeloci pod dowództwem Eleazara pokonali w bitwie w wąwozie Bet-Choron oddziały Cestiusza Gallusa^[21]^[22].

Zobacz też

Bet Choron

Przypisy

↑ ^a ^b 1Krn 7,24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 374.
↑ Atlas biblijny 1991 ↓, s. 278.
↑ William Foxwell Albright. The Egypt-Canaanite God Haurôn. „Bulletin of the American Schools of Oriental Research”. 84 (84), s. 7-12, grudzień 1941. JSTOR: 1355138. (ang.).
↑ John Gray. The Canaanite God Horon. „Journal of Near Eastern Studies”. 8 (1), s. 27-34, styczeń 1949. DOI: 10.1086/370902. JSTOR: 542437. (ang.).
↑ Albright 1968 ↓, s. 138.
↑ Joz 16,3-5 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 220.
↑ Joz 18,13-15 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 222.
↑ 1Krn 7,22-24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 374.
↑ Joz 21,20-22 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 224.
↑ 1Krn 6,51-53 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 373.
↑ Joz 10,6-10 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 215.
↑ 1Sam 13,16-18 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 268-269.
↑ 2Krn 8,5 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 397.
↑ 1Krl 9,17 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 322.
↑ Müller 1893 ↓, s. 166. (niem.).
↑ 1Krl 14,25 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 329.
↑ 2Krn 12,2-9 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 400.
↑ 2Krn 25,5-13 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 409.
↑ 1Mach 3,13-24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 489-490.
↑ 1Mach 9,50-51 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 500.
↑ Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XIX, 8-9 Wojna żydowska 1992 ↓, s. 204.
↑ Byra 2011 ↓, s. 125-126.

Bibliografia

Źródła

Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków oryginalnych. Wyd. trzecie poprawione. Poznań: Wydawnictwo Pallottinum, 1980.
Józef Flawiusz: Wojna żydowska. Z języka greckiego przeł. oraz wstępem i komentarzem opatrzył Jan Radożycki. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 1992. ISBN 83-85249-09-5.

Opracowania

Atlas biblijny. Warszawa: Drukarnia Wydawnicza im. W. I. Anczyca, 1991. ISBN 83-7050-000-5.
William Foxwell Albright: Yahweh and the Gods of Canaan: A Historical Analysis of Two Contrasting Faiths. Winona Lake: Eisenbrauns, 1968. ISBN 978-0931464010. (ang.).
Mateusz Byra: Powstanie w Judei 66-74 n.e. Zabrze: 2011. ISBN 978-83-89943-62-0.
Wilhelm Max Müller: Asien und Europa nach altägyptischen Denkmälern. Lipsk: Engelmann, 1893. (niem.).

[1Krn7_24-1] 1Krn 7,24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 374.

[CITEREFAtlas_biblijny1991278-2] Atlas biblijny 1991 ↓, s. 278.

[Albright-3] William Foxwell Albright. The Egypt-Canaanite God Haurôn. „Bulletin of the American Schools of Oriental Research”. 84 (84), s. 7-12, grudzień 1941. JSTOR: 1355138. (ang.).

[Gray-4] John Gray. The Canaanite God Horon. „Journal of Near Eastern Studies”. 8 (1), s. 27-34, styczeń 1949. DOI: 10.1086/370902. JSTOR: 542437. (ang.).

[CITEREFAlbright1968138-5] Albright 1968 ↓, s. 138.

[Joz16_3-6] Joz 16,3-5 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 220.

[Joz18_13-7] Joz 18,13-15 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 222.

[1Krn7_22-8] 1Krn 7,22-24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 374.

[Joz21_20-9] Joz 21,20-22 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 224.

[1Krn6_53-10] 1Krn 6,51-53 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 373.

[Joz10_6-11] Joz 10,6-10 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 215.

[1Sam13_16-12] 1Sam 13,16-18 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 268-269.

[2Krn8_5-13] 2Krn 8,5 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 397.

[1Krl9_17-14] 1Krl 9,17 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 322.

[Muller166-15] Müller 1893 ↓, s. 166. (niem.).

[1Krl14_25-16] 1Krl 14,25 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 329.

[2Krn12_2-17] 2Krn 12,2-9 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 400.

[2Krn25_5-18] 2Krn 25,5-13 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 409.

[1Mach3_13-19] 1Mach 3,13-24 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 489-490.

[1Mach9_50-20] 1Mach 9,50-51 w przekładach Biblii. BT 1980 ↓, s. 500.

[JF2_19-21] Józef Flawiusz, Wojna żydowska, ks. II, rozdz. XIX, 8-9 Wojna żydowska 1992 ↓, s. 204.

[CITEREFByra2011125-126-22] Byra 2011 ↓, s. 125-126.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]