Carl H. Clark
kapitan pilot | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Przebieg służby | |
Lata służby |
1917–1920 |
Siły zbrojne | |
Formacja | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy | |
Odznaczenia | |
Carl H. Clark (ur. 19 sierpnia 1896, zm. ?) – kapitan pilot Wojska Polskiego. Uczestnik I wojny światowej, amerykański ochotnik podczas wojny polsko-bolszewickiej, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Pochodził z Kansas w Stanach Zjednoczonych. 2 sierpnia 1917 roku wstąpił do armii brytyjskiej, gdzie został skierowany na kurs pilotażu. Ukończył go w listopadzie i od kwietnia 1918 roku służył jako pilot w jednostkach RAF[1].
Po zakończeniu I wojny światowej pozostał w Europie. Został zwerbowany przez mjr. Cedrica Fauntleroya do służby w polskim lotnictwie, był najstarszym z amerykańskich ochotników. 26 sierpnia 1919 roku podpisał z gen. Tadeuszem Rozwadowskim w Paryżu wstępną umowę na służbę w Wojsku Polskim i wyruszył z grupą innych amerykańskich pliotów pociągiem do Polski[2]. Podróż odbywali udając konwojentów zaopatrzenia Czerwonego Krzyża[3]. 14 września podpisał z Ministerstwem Spraw Wojskowych kontrakt na sześciomiesięczną służbę w Wojsku Polskim. Miesiąc później, 14 października, znalazł się grupie amerykańskich żołnierzy przyjętych na specjalnej audiencji u Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego[4]. 17 października dotarł do Lwowa i został przydzielony do 7 eskadry myśliwskiej[5][6].
W eskadrze wszedł w skład klucza „Kościuszko” dowodzonego przez Edwarda Corsiego[7]. Od początku 1920 roku brał udział w przygotowaniach jednostki do osiągnięcia gotowości bojowej. Wykonywał, w zależności od warunków pogodowych, loty z których ten wykonywany 17 lutego zakończył się katastrofą. Zawiódł silnik, jego Albatros D.III został rozbity ale pilot nie poniósł obrażeń[8]. Kolejną kraksę przeżył 18 kwietnia, również i w tym przypadku wyszedł z niej bez szwanku[9].
Razem z innymi lotnikami 7 eskadry myśliwskiej brał udział w operacji kijowskiej. Podczas pierwszego lotu bojowego, wykonanego 25 kwietnia 1920 roku, osłaniał polskie oddziały nacierające w kierunku Miropola. W trakcie lotu nie napotkał przeciwnika, był zmuszony wyrzucić zabrane bomby nad zalesionym obszarem[10]. Tego dnia wykonał trzy loty bojowe, podczas ostatniego, w załodze z pil. Władysławem Konopką, zaatakowali nieprzyjacielski pociąg pancerny w rejonie Cudnowa[11]. Loty bojowe kontynuował również następnego dnia, przeprowadzał rozpoznanie na rzecz 2 Armii, prowadzającej natarcie na Berdyczów. 26 kwietnia wykonał trzy loty bojowe, podczas których atakował wykryte oddziały Armii Czerwonej, stanowiska karabinów maszynowych, pociągi i tabory z zaopatrzeniem. Pierwszy nalot przeprowadził z minimalnego pułapu zaledwie dziesięciu metrów, co zakończyło się uszkodzeniem jego samolotu i koniecznością wymiany płata[12][13]. Podczas drugiego lotu kontynuował ataki szturmowe na rozpoznane oddziały nieprzyjaciela. W trzecim locie atakował oddziały bolszewickie w Berdyczowie, ataki przeprowadzone przez niego i innych amerykańskich pilotów zdezorganizowały linię obrony nieprzyjaciela i ułatwiły polskim oddziałom zajęcie miasta[14][15].
2 maja przeprowadził samotny atak na dworzec kolejowy w Białej Cerkwi, w wyniku którego zginęło sześciu żołnierzy Armii Czerwonej i jedna krowa[16]. Ponieważ działania bojowe na odcinku frontu obsługiwanym przez 7 eskadrę myśliwską stopniowo zamarły, Clark wraz z Cooperem i Corsim, został oddelegowani do Kijowa, gdzie wspierali polskie Breguety XIV atakujące oddziały Armii Czerwonej. 28 maja brał udział w ataku na nieprzyjacielskie statki na Dnieprze, który zakończył się zatopieniem największego z nich i uszkodzeniem monitora. Również i podczas tych ataków wyróżnił się odwagą i doskonałym opanowaniem pilotażu, schodził na wysokość kominów parowców i z tej wysokości je ostrzeliwał[12][15].
W czerwcu Clark zachorował na ostre zapalenie płuc, co wyeliminowało go z lotów do końca działań bojowych. 17 września 1920 roku, na własną prośbę, został zwolniony ze służby w Wojsku Polskim[1]. Dalsze jego losy nie są znane.
Ordery i odznaki
[edytuj | edytuj kod]Za swą służbę otrzymał odznaczenia[1][17][1]:
- Srebrny Krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 3229,
- Polowa Odznaka Pilota nr 108,
- Krzyż Walecznych,
- Krzyż Żołnierzy Polskich z Ameryki.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Clark H. Carl kpt. pil.. bequickorbedead.com. [dostęp 2020-04-14]. (pol.).
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 154.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 38.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 99.
- ↑ Romeyko 1933 ↓, s. 168.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 155.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 66.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 81.
- ↑ Mordawski 2009 ↓, s. 208.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 98-99.
- ↑ Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 93.
- ↑ a b Zieliński, Wójcik 2005 ↓, s. 230.
- ↑ Tarkowski 1991 ↓, s. 56.
- ↑ Niestrawski t. II 2017 ↓, s. 122.
- ↑ a b Karolevitz 2005 ↓, s. 101-103.
- ↑ Karolevitz 2005 ↓, s. 115.
- ↑ Niestrawski t. I 2017 ↓, s. 243,254.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Robert F. Karolevitz: Dług honorowy : amerykańscy piloci Eskadry Myśliwskiej im. Kościuszki w wojnie polsko-bolszewickiej 1919-1920 : zapomniani bohaterowie. Warszawa: A.M.F. Plus Group, 2005. ISBN 83-921401-5-X. OCLC 749817462.
- Hubert Mordawski: Polskie lotnictwo wojskowe 1918-1920 : narodziny i walka. Poznań ; Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie Oddział Publicat, 2009. ISBN 978-83-245-8844-2. OCLC 750811729.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Początki, organizacja, personel i sprzęt. T. I. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Mariusz Niestrawski: Polskie wojska lotnicze w okresie walk o granice państwa polskiego (1918-1921). Walka i demobilizacja. T. II. Oświęcim: Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-74-0. OCLC 995372299.
- Ku czci poległych lotników: księga pamiątkowa. Marian Romeyko (red.). Warszawa: Wydawnictwo Komitetu Budowy Pomnika ku czci Poległych Lotników, 1933. OCLC 830230270.
- Krzysztof A. Tarkowski: Lotnictwo polskie w wojnie z Rosją Sowiecką: 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1991. ISBN 83-206-0985-2. OCLC 69498511.
- Józef Zieliński, Waldemar Wójcik: Lotnicy Kawalerowie Orderu Wojennego Virtuti Militari: 1919–1920. T. 1: Wojna polsko-bolszewicka 1919–1920. Warszawa: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-243-7. OCLC 749442378.
- Lotnicy I wojny światowej
- Amerykańscy piloci wojskowi
- Amerykańscy oficerowie kontraktowi wojska polskiego
- Cudzoziemscy ochotnicy w wojnach o niepodległość Polski 1918–1921
- Cudzoziemcy odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Żołnierzy Polskich z Ameryki
- Odznaczeni Odznaką Pilota
- Kapitanowie lotnictwa II Rzeczypospolitej
- Polscy piloci myśliwscy
- Uczestnicy I wojny światowej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (ochotnicy USA)
- Urodzeni w 1896
- Piloci 7 Eskadry Myśliwskiej