Desfontainia spinosa

*Desfontainia spinosa*
	; Desfontainia spinosa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	Bruniales
Rodzina	Columelliaceae
Rodzaj	Desfontainia
Gatunek	Desfontainia spinosa
	Nazwa systematyczna
	Desfontainia spinosa Ruiz & Pav.; Fl. Peruv. 2: 47 (1799)
Synonimy
	Linkia peruviana Pers.; Linkia spinosa (Ruiz & Pav.) Poir.;
	Linkia peruviana Pers.; Linkia spinosa (Ruiz & Pav.) Poir.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Desfontainia spinosa Ruiz & Pav. – gatunek roślin z monotypowego rodzaju Desfontainia z rodziny Columelliaceae. Występuje w Ameryce Południowej wzdłuż Andów od Kostaryki po zachodnią część archipelagu Ziemia Ognista^[2]^[5]. Rośnie w wilgotnych i chłodnych lasach, m.in. wspólnie z zacierpem Wintera Drimys winteri i Nothofagus betuloides. Kwiaty zapylane są przez kolibry^[5].

Gatunek jest uprawiany jako roślina ozdobna na obszarach o łagodnym, wilgotnym klimacie^[6] (np. w zachodniej Europie, na Nowej Zelandii, w Ameryce Północnej)^[5]. Naparowi z jego liści przypisuje się właściwości halucynogenne, ale nie zostały one jednoznacznie potwierdzone^[6]^[7]. Roślina wykorzystywana bywa także do barwienia tkanin na żółto^[8]^[7].

Nazwa rodzajowa upamiętnia francuskiego botanika Renégo Louiche Desfontainesa (1750-1833)^[5].

Morfologia

Pokrój: Krzew osiągający do 3 m wysokości, z łuszczącą się korą^[5].
Liście: Naprzeciwległe^[5]^[6], bez przylistków^[6]. Blaszka liściowa jest pojedyncza, skórzasta^[8], naga^[5], kolczasto ząbkowana^[6] (liście podobne są do liści ostrokrzewu kolczastego)^[5].
Kwiaty: Pojedyncze na szczycie pędów. Kwiaty są obupłciowe i zwykle promieniste. Na hypancjum osadzonych jest 5 zrośniętych działek kielicha^[6]^[5]. Kielich jest trwały (pozostaje na owocu)^[2]. Pięć płatków korony jest zrośniętych w czerwoną rurkę zakończoną żółtymi łatkami. Pręcików jest pięć. Osadzone są na krótkich nitkach, tworząc pierścień w gardzieli rurki. Zalążnia jest górna i powstaje w wyniku zrośnięcia 5 owocolistków. Na szczycie zalążni znajduje się smukła i długa szyjka słupka^[5].
Owoce: Żółtawo-białe^[6] do zielonkawo-fioletowych^[5] niewielkie jagody^[6]^[5].

Systematyka

Desfontainia włączana była w przeszłości do loganiowatych Loganiaceae, ale bliskie, siostrzane pokrewieństwo z rodzajem Columellia potwierdziły badania molekularne, palinologiczne i z zakresu anatomii drewna^[6]. W systemach Angiosperm Phylogeny Group rodzaje te klasyfikowane są do wspólnej rodziny Columelliaceae. Ostatni wspólny przodek z rodzajem Columellia rósł około 64 miliony lat temu^[2].

D. spinosa jest gatunkiem bardzo zmiennym^[7] i w niektórych ujęciach dzielony jest na dwa lub trzy gatunki^[8].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-26] (ang.).
↑ ^a ^b Desfontainia spinosa Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-26].
↑ Desfontainia spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 395. ISBN 0-333-73003-8.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 616-617. ISBN 978-1-842466346.
↑ ^a ^b ^c David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 285, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b ^c Jon L.R. Every: Neotropical Desfontainiaceae. Royal Botanic Gardens, Kew, UK. [dostęp 2018-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2022-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2022-03-26] (ang.).

[powo-3] Desfontainia spinosa Ruiz & Pav.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-03-26].

[iucn-4] Desfontainia spinosa, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[philips-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 1. Trees and shrubs. London: Macmillan, 2002, s. 395. ISBN 0-333-73003-8.

[christenhusz-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 616-617. ISBN 978-1-842466346.

[mabb-7] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 285, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[every2-8] Jon L.R. Every: Neotropical Desfontainiaceae. Royal Botanic Gardens, Kew, UK. [dostęp 2018-12-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-03)].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]