Discantus
Discantus (gr. dís - dwa razy; łac. cantus - śpiew, discantus - niezgodny, przeciwstawny śpiew) - technika w polifonii średniowiecznej.
W średniowiecznych klasztornych szkołach Szkoła St. Martial i Notre-Dame (XI/XII w.) w technice discantus wprowadzono dokładną rytmizację głosów opartą na starogreckich stopach metrycznych[1]. Zamiast długobrzmiących nut chorałowych wprowadzono głosy śpiewające w tych samych lub podobnych wartościach rytmicznych. Mogły one być przeciwstawiane sylabami w obu głosach, które prowadzone były zgodnie z tekstem, w tym samym sylabicznym pulsie. Możliwe było także przeciwstawianie melizmatów, realizowanych przez oba głosy w długich frazach bez tekstu na samych samogłoskach[2]. Termin ten stosowano w odniesieniu do kompozycji powstałych przed wykształceniem się organum melizmatycznego.
W XIV w. termin ten był używany ogólnie w stosunku do kontrapunktu, a pojawił się w traktacie o gatunkach kontrapunktu "Ars discantus" Johannesa de Muris.
W XV-wiecznej muzyce angielskiej termin ten oznaczał dwugłosowy śpiew, w którym głosy prowadzone są w równoległych interwałach tercji lub seksty lub decymy (była to początkowa forma fauxbourdonu).
Discantus supralibrum to dołączanie do zapisanego głosu tenoru innych głosów w formie improwizacji.
Dyszkantem zwany jest najwyższy, falsetowy rodzaj głosu ludzkiego oraz o analogicznym brzmieniu wysoki głos w organach.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Józef Chomiński: Historia muzyki. T. 1. Kraków: PWM, 1989, s. 103. ISBN 83-224-0384-4.
- ↑ Piotr Orawski: Lekcje muzyki. T. 1: Średniowiecze i Renesans. Warszawa: Kle, 2010, s. 67. ISBN 978-83-926389-1-9.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Ulrich Michels: Atlas muzyki Tom I. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2002, s. 124, 200, 230. ISBN 83-7255-085-9.
- discantus, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2010-02-05].
- DISCANTUS - Encyklopedie w INTERIA.PL. [dostęp 2010-02-05]. (pol.).