Erich von Stroheim

Erich von Stroheim
	; Erich von Stroheim (1946)
Imię i nazwisko	Erich Oswald Stroheim
Data i miejsce urodzenia	22 września 1885 ; Wiedeń
Data i miejsce śmierci	12 maja 1957 ; Maurepas
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy
Lata aktywności	1914–1955
	Multimedia w Wikimedia Commons

Erich Oswald Stroheim (ur. 22 września 1885 w Wiedniu, zm. 12 maja 1957 w Maurepas) – austriacki aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy pochodzenia żydowskiego. Pracował zarówno w Europie, jak i w Stanach Zjednoczonych.

Życiorys

Był synem żydowskiego kapelusznika. Po odbyciu krótkiej służby wojskowej w Austrii ok. 1908 wyemigrował do Ameryki.

Pierwsze kroki w kinie stawiał w filmach Davida Warka Griffitha, m.in. jako asystent i aktor w filmach Narodziny narodu (1915) i Nietolerancja (1916). Następnie sam zajął się reżyserią, występując w niektórych swoich filmach jako aktor. Do jego najsłynniejszych filmów niemych należą: Ślepi mężowie (1919), Szalone żony (1922), Wesoła wdowa (1925), Marsz weselny (1928) i Królowa Kelly (1929).

Za jego największe dzieło uważa się Chciwość (1924), duszny dramat obnażający ludzką żądzę pieniądza. Do historii kina weszły kulminacyjne sekwencje, rozegrane w scenerii kalifornijskiej Doliny Śmierci.

Odsunięty przez producentów od reżyserii, zarabiał na życie jako aktor. Występował w filmach amerykańskich i francuskich. Najczęściej grywał role majętnych baronów i dystyngowanych dżentelmenów. Również w życiu prywatnym twierdził, że wywodzi się z arystokracji i tytułował się hrabią.

W kinie dźwiękowym stworzył dwie wybitne kreacje: w Towarzyszach broni (1937) Jeana Renoira zagrał kapitana von Rauffensteina. Natomiast u Billy’ego Wildera w filmie Bulwar Zachodzącego Słońca (1950) wcielił się w postać kamerdynera Maxa von Mayerlinga. Za rolę tę, w której pojawiły się elementy autobiograficzne, otrzymał nominację do Oscara. Jego ostatnią rolą filmową był występ w dramacie historycznym Napoleon z 1955 roku.

Był trzykrotnie żonaty. Miał dwóch synów. Ostatnie lata życia spędził we Francji, tam też zmarł w wieku 71 lat. Na kilka miesięcy przed śmiercią został odznaczony francuską Legią Honorową za wybitne zasługi dla francuskiej kultury.

Filmografia

Reżyser

Scenarzysta

Aktor

1915: Ghosts – Epizod
1915: Narodziny narodu – Mężczyzna spadający z dachu
1915: The Failure – Gość na przyjęciu
1915: Old Heidelberg – Lutz
1915: Captain Macklin – Oficer na koniu
1915: The Country Boy – Gość w restauracji
1916: His Picture in the Papers – Gangster
1916: The Flying Torpedo – Wspólnik
1916: Makbet
1916: The Social Secretary – Stary złośliwiec
1916: Nietolerancja – Faryzeusz
1917: Panthea – Porucznik
1917: Who Goes There?
1917: Draft 258
1917: Reaching for the Moon – Adiutant księcia Badinoffa
1917: In Again, Out Again – Oficer
1917: Sylvia of the Secret Service
1918: The Unbeliever – Por. Kurt von Schnieditz
1918: The Hun Within – Von Bickel
1918: The Heart of Humanity – Eric von Eberhard
1918: Serce świata – Adiutant von Strohma
1919: Ślepi mężowie – Porucznik von Steuben
1922: Szalone żony – hrabia Wladislaw Sergius Karamzin
1923: Dusze na sprzedaż – celebryta
1924: Chciwość – sprzedawca balonów
1928: Marsz weselny – książę Nicki von Wildeliebe-Rauffenburg
1929: Wielki Gabbo – Wielki Gabbo
1930: Trzy twarze Wschodu – Valdar / Schiller Blecher
1931: Przyjaciele i kochankowie – pułkownik Victor Sangrito
1932: Eskadra straceńców – Arthur von Furst
1932: Jaką mnie pragniesz – Karl Salter
1934: Crimson Romance – Wolters
1934: Fugitive Road – Hauptmann Oswald Von Traunsee
1935: Zbrodnia doktora Crespi – Dr. Andre Crespi
1937: Towarzysze broni – major von Rauffenstein
1937: L’Alibi – Winckler
1937: Żółte cienie – król Tchou
1937: Marthe Richard au service de la France – Von Luedow
1937: Under Secret Orders – pułkownik W. Mathesius / Simonis
1938: Gibraltar – Marson
1938: Porwanie w Saint-Agil – Walter
1938: L’Affaire Lafarge – Denis
1938: Ultimatum – Generał Simovic
1939: Rappel immédiat – Kapt. Stanley Wells
1939: Derrière la façade – Eric
1939: Le Monde tremblera – Emil Lassere / Monsieur Frank
1939: Sidła – Pears
1940: Menaces – prof. Hoffman
1940: I Was an Adventuress – Andre Desormeaux
1940: Tempête – Korlick
1941: So Ends Our Night – Brenner
1942: Macao, l’enfer du jeu – Werner von Krall
1943: Pięć grobów na drodze do Kairu – feldmarszałek Erwin Rommel
1943: Blask na wschodzie – dr von Harden
1944: The Lady and the Monster – prof. Franz Mueller
1944: Storm Over Lisbon – Deresco
1945: The Great Flamarion – Wielki Flamarion
1945: Scotland Yard Investigator – Carl Hoffmeyer
1946: La Foire aux chimères – Frank Davis
1946: The Mask of Diijon – Dijon
1946: On ne meurt pas comme ça – Eric von Berg
1948: Danse de mort – Edgar
1949: Portret zabójcy – Eric
1949: Le Signal rouge
1950: Bulwar Zachodzącego Słońca – Max Von Mayerling
1952: Alraune – Jacob ten Brinken
1953: Minuit... Quai de Bercy – prof. Kieffer
1953: L’Envers du paradis – William O’Hara
1953: Alerte au sud – Conrad Nagel
1955: Série noire – Sacha Zavaroff
1955: La Madone des sleepings
1955: Napoleon – Ludwig van Beethoven
1958: Facetka

Producent

Kostiumy

Scenograf

Linki zewnętrzne

Erich von Stroheim w bazie IMDb (ang.)
Erich von Stroheim w bazie Filmweb

Lata 10.	Ślepi mężowie (1919)
Lata 20.	Diabelski paszport (1920) Szalone żony (1922) Małżeńska karuzela (1923) Chciwość (1924) Wesoła wdowa (1925) Marsz weselny (1928) Królowa Kelly (1929) Wielki Gabbo (1929)
Lata 30.	Hello, Sister (1933)