Waręż (gmina)
| gmina wiejska | |||||
| 1934–1951[1] | |||||
| |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Województwo |
1934–39: lwowskie | ||||
| Powiat |
1934–39: sokalski | ||||
| Data powstania |
1 sierpnia 1934 | ||||
| Siedziba | |||||
| Populacja (1946) • liczba ludności |
| ||||
| Szczegółowy podział administracyjny (1943) | |||||
| |||||
Waręż (1934–39 Waręż Miasto; od 1951 Hulcze) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1934–1951[3][4] w woj. lwowskim/lubelskim. Siedzibą gminy był Waręż (obecnie wieś na Ukrainie; Варяж).
Gmina zbiorowa Waręż Miasto[5] została utworzona 1 sierpnia 1934 roku w powiecie sokalskim w woj. lwowskim z dotychczasowych jednostkowych gmin (wsi): Dłużniów (P), Horodyszcze Waręskie (P), Hulcze (P), Kościaszyn (P), Leszczków (U), Liwcze (P), Liski (P), Łubów (U), Przewodów (P), Rusin (U), Sulimów (P), Waręż Miasto (U), Waręż Wieś (U), Winniki (Pn) i Żniatyn (P)[6][7].
Podczas wojny włączona przez władze hitlerowskie do powiatu hrubieszowskiego w dystrykcie lubelskim (GG)[8]. W 1943 roku gmina składała się z 19 gromad[9]: Chochłów (P), Dłużniów, Horodyszcze, Hulcze, Korków (Un), Kościaszyn, Leszczków, Liski, Liwcze, Łubów, Polanka (Un), Przewodów, Rusin, Sulimów, Kolonia Sulimów (P), Waręż, Waręż-Wieś, Winniki i Żniatyn[10]. W stosunku do składu gminy sprzed wojny powiększył się o cztery wyodrębnione gromady (Chochłów, Korków, Polanka i Kolonia Sulimów)[11].
W 1944 roku administracja polska utrzymała przynależność gminy do powiatu hrubieszowskiego (woj. lubelskie)[11]. Gmina została zniesiona w dniu 26 listopada 1951 roku w związku z przeniesieniem siedziby z Waręża do Hulcza i zmianą nazwy jednostki na gmina Hulcze[12]. Przyczyną tego manewru było odstąpienie Związkowi Radzieckiemu części terytorium gminy Waręż (co prawda mniejszej, lecz z położoną w niej siedzibą Warężem[13]) w ramach umowy o zmianie granic z 1951 roku[14]. W granicach Polski pozostał także niewielki północno-wschodni skrawek Waręża, który włączono do gminy Dołhobyczów. Widoczny jest on nadal w operacie katastralnym i stanowi eksklawę Oszczowa-Kolonii[15].
W lipcu 1952 roku nowa gmina Hulcze składała się z 10 gromad[16].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ W czasie II wojny światowej przejściowo poza administracją polską; w 1951 roku większą część jej obszaru włączono do ZSRR.
- ↑ Spis ludności z 14 lutego 1946 roku.
- ↑ Do 25 listopada 1951 roku.
- ↑ Jako gmina jednostkowa gmina Waręż istniała także wcześniej.
- ↑ Niektóre miejscowości posiadały w nazwie wyraz Miasto – pisany wielką literą – mimo braku praw miejskich (np. Pruchnik Miasto, Waręż Miasto, Tartaków Miasto). Wyraz ten stanowił integralną część nazwy miejscowości (choć nie przesądzał bynajmniej jej charakteru topograficznego), aby odróżnić ją od innej (topograficznie wiejskiej) miejscowości o identycznej nazwie w tej samej okolicy (np. Pruchnik-Wieś, Waręż-Wieś, Tartaków-Wieś) – według publikacji: Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom XIII – Województwo Lwowskie, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1924.
- ↑ Dz.U. z 1934 r. nr 64, poz. 554 – Podział powiatu sokalskiego w województwie lwowskiem na gminy wiejskie.
- ↑ Skróty dotyczą przynależności państwowej:
P=Polska;
U=Ukraina;
n=wieś nieistniejąca. - ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis für das GG.
- ↑ Nowe gromady to Chochłów, Korków, Polanka i Kolonia Sulimów.
- ↑ Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
- ↑ a b Akta gminy Waręż – Archiwum Państwowe w Lublinie Oddział w Chełmie. baza.archiwa.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)]..
- ↑ Dz.U. z 1951 r. nr 60, poz. 412.
- ↑ Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (rozdział II – Terytorium i podział administracyjny). Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania, 2005.
- ↑ Dz.U. z 1952 r. nr 11, poz. 63.
- ↑ Skrawek Waręża w Geoportalu
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa.