Henryk Węglowski

Henryk Węglowski
	Porucznik
Data i miejsce urodzenia	6 czerwca 1895 ; Rzeszów
Data i miejsce śmierci	19 maja 1942 ; Dachau (KL)
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Austro-Węgier; Wojsko Polskie
Formacja	Legiony Polskie
Jednostki	4 Pułk Piechoty (LP),; Polski Korpus Posiłkowy,; 1 Pułk Piechoty Ziemi Rzeszowskiej
Stanowiska	dowódca kompanii
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; Wojna polsko-ukraińska,; wojna polsko-bolszewicka
Późniejsza praca	lekarz
	Odznaczenia

Henryk Węglowski (ur. 6 czerwca 1895 w Rzeszowie, zm. 19 maja 1942 w Dachau) – polski żołnierz, porucznik piechoty Wojska Polskiego, lekarz i działacz społeczny.

Życiorys

Syn Piotra Węglowskiego i Marianny z Krogulskich. Uczęszczał do I Gimnazjum w Rzeszowie, działając równocześnie w skautingu, a następnie w Związku Strzeleckim. Od 1914 r. służył w Legionach Polskich. Po kryzysie przysięgowym wcielony do armii austriackiej. Brał udział w powstaniu śląskim^[1]. W 1918 r. zgłosił się ochotniczo do 1 pułku piechoty Ziemi Rzeszowskiej^[2], gdzie pełnił funkcję dowódcy kompanii. Zwolniony z wojska w 1921 r. w stopniu porucznika.

Po zwolnieniu z wojska rozpoczął studia medyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, a po ich ukończeniu powrócił do Rzeszowa i podjął praktykę lekarską^[3]. Jego żona, Maria Węglowska, również była lekarką.

Działalność społeczna

Henryk Węglowski w czasie studiów w Krakowie był m.in. organizatorem Zrzeszenia Akademickich Kół Prowincjonalnych, jako przedstawiciel koła rzeszowskiego^[4]. W latach 1922–1924 pełnił funkcję prezesa Akademickiego Koła Rzeszowiaków w Krakowie. Angażował się w tworzenie ruchu skautowskiego na ziemi sandomierskiej^[5]. Po powrocie do Rzeszowa brał udział we władzach Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”^[6]. W 1933 roku został mianowany Komendantem Powiatowym Związku Strzeleckiego Rzeszowie^[7]. Funkcje pełnił do 1936 roku. Od 1934 roku był członkiem zarządu, a następnie prezesem Związku Legionistów Polskich. Od 1935 roku był członkiem Komitetu Rozbudowy Miasta Rzeszowa.

Działalność polityczna i samorządowa

Jako działacz rzeszowskiego BBWR był członkiem Rady Miejskiej (1927 – IX 1936), członkiem Zarządu Miejskiego (1927–1935), ławnikiem w Radzie Miejskiej (1935–1936), członkiem Tymczasowego Zarządu Powiatowego (1928–1930), członkiem Tymczasowej Rady Powiatowej (1930–1933), członkiem Rady Powiatowej (1933–1937). Brał udział w tworzeniu Obozu Zjednoczenia Narodowego – w 1937 roku wszedł w skład Zarządu Miejskiego OZN w Rzeszowie^[8].

Aresztowanie i śmierć

We wrześniu 1939 roku został schwytany przez Niemców wśród uciekających na Węgry. „Po długich badaniach i ścisłym odosobnieniu” został osadzony w więzieniu m.in. w „szlacheckiej celi”^[9]. Zginął 19 maja 1942 roku w niemieckim obozie koncentracyjnym KL Dachau.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Niepodległości (2 sierpnia 1931)^[10]
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[11]
Złoty Krzyż Zasługi (16 marca 1934)^[12]
Srebrny Krzyż Zasługi^[11]
Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921^[11]

Przypisy

↑ Tadeusz Ochenduszko (opr.), 350 rocznica powstania I Liceum w Rzeszowie – Leksykon internetowy nauczycieli i wychowanków, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie; www.ko.rzeszow.pl/zalaczniki/dokumenty/2105200801.doc
↑ 1 Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej przeistoczył się w 17 Pułk Piechoty (II RP)
↑ Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty, https://web.archive.org/web/20140809220440/http://www.rzeszow.pl/miasto-rzeszow/historia/plenerowa-lekcja-historii-ulicami-rzeszowa/tablica-pamiatkowa-17-pulku-piechoty
↑ Stanisław Malawski, Akademicka młodzież ludowa w II Rzeczypospolitej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, s. 150.
↑ Adam F. Baran, Skauting na ziemi sandomierskiej (1912–1920), Wydawn. Diecezjalne 1998, s. 16.
↑ Ziemia Rzeszowska – czasopismo narodowe, 1926 nr 12.
↑ Zbigniew K. Wójcik, Rzeszów w latach drugiej wojny światowej: okupacja i konspiracja 1939–1944–1945, Instytut Europejskich Studiów Społecznych 1998, s. 21.
↑ Res Historica z. 8 (Wydawnictwo UMCS 1999), Tyt. nr 8 : Józef Piłsudski i piłsudczycy, s. 116.
↑ Franciszek Kotula, Czy były próby utworzenia proniemieckiego rządu polskiego po klęsce wrześniowej [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu II wojny światowej, Tom 3, Państwowe Wydawn. Naukowe 1959, s. 79.
↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ ^a ^b ^c Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty. rzeszow.pl. [dostęp 2017-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-27)].
↑ M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za obywatelską działalność na polu bezpieczeństwa publicznego”.

Bibliografia

Narodowe Archiwum Cyfrowe – Zdjęcia Henryka Węglowskiego, komendanta powiatowego Związku Strzeleckiego w Rzeszowie .
Archiwum dr. Henryka Węglowskiego (1894–1942; legionista, społecznik), Archiwum Państwowe w Rzeszowie .
Biuletyn Informacyjny Archiwum Państwowego. 1989, nr 3, s. 44–45.
Encyklopedia Rzeszowa. – Rzeszów, 2004.

[1] Tadeusz Ochenduszko (opr.), 350 rocznica powstania I Liceum w Rzeszowie – Leksykon internetowy nauczycieli i wychowanków, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie; www.ko.rzeszow.pl/zalaczniki/dokumenty/2105200801.doc

[2] 1 Pułku Piechoty Ziemi Rzeszowskiej przeistoczył się w 17 Pułk Piechoty (II RP)

[3] Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty, https://web.archive.org/web/20140809220440/http://www.rzeszow.pl/miasto-rzeszow/historia/plenerowa-lekcja-historii-ulicami-rzeszowa/tablica-pamiatkowa-17-pulku-piechoty

[4] Stanisław Malawski, Akademicka młodzież ludowa w II Rzeczypospolitej, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza 1974, s. 150.

[5] Adam F. Baran, Skauting na ziemi sandomierskiej (1912–1920), Wydawn. Diecezjalne 1998, s. 16.

[6] Ziemia Rzeszowska – czasopismo narodowe, 1926 nr 12.

[7] Zbigniew K. Wójcik, Rzeszów w latach drugiej wojny światowej: okupacja i konspiracja 1939–1944–1945, Instytut Europejskich Studiów Społecznych 1998, s. 21.

[8] Res Historica z. 8 (Wydawnictwo UMCS 1999), Tyt. nr 8 : Józef Piłsudski i piłsudczycy, s. 116.

[9] Franciszek Kotula, Czy były próby utworzenia proniemieckiego rządu polskiego po klęsce wrześniowej [w:] Najnowsze dzieje Polski: Materiały i studia z okresu II wojny światowej, Tom 3, Państwowe Wydawn. Naukowe 1959, s. 79.

[10] M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[rzesz-11] Tablica pamiątkowa 17 pułku piechoty. rzeszow.pl. [dostęp 2017-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-27)].

[12] M.P. z 1934 r. nr 64, poz. 97 „za obywatelską działalność na polu bezpieczeństwa publicznego”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]