Józef Bek

Józef Bek
Imię i nazwisko urodzenia	Józef Alojzy Beck
Data i miejsce urodzenia	21 lipca 1867 ; Biała Podlaska
Data i miejsce śmierci	12 grudnia 1931 ; Warszawa
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski w Warszawie
Zawód, zajęcie	prawnik
Miejsce zamieszkania	Warszawa, Limanowa
Narodowość	polska
Małżeństwo	Bronisława
Krewni i powinowaci	syn Józef Beck, wnuk Andrzej Beck
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons

Grób Józefa Beka na warszawskim cmentarzu Powązkowskim

Józef Alojzy Bek (Beck) (ur. 21 lipca 1867 w Białej Podlaskiej, zm. 12 grudnia 1931 w Warszawie) – prawnik, działacz polityczny (socjalista), społeczny i oświatowy, publicysta, teoretyk ruchu spółdzielczego i samorządu terytorialnego. Ojciec Józefa Becka, ostatniego ministra spraw zagranicznych w II RP.

Początki

Przez długi czas mieszkał w Warszawie, gdzie był poważanym prawnikiem. Działał też w ruchu robotniczym, zakładając Związek Robotników Polskich. Za działalność w tajnych organizacjach niepodległościowych otrzymał karę więzienia. Chcąc jej uniknąć, porzucił Warszawę i w końcu osiadł w zaborze austriackim (Galicja), gdzie represje wobec Polaków były dużo mniejsze niż w zaborze rosyjskim.

Działalność w Galicji

Na miejsce pobytu wybrał Limanową i od początku podjął pracę na rzecz lokalnego samorządu. W 1899 został tam sekretarzem Rady Powiatowej. W 1900 wraz z małżonką Bronisławą założył powiatowe koło Towarzystwa Szkół Ludowych, które uruchomiło 11 bibliotek (jedną z nich jest obecna Biblioteka Miejska w Limanowej). Propagował nowoczesne formy gospodarowania, organizował Kółka Rolnicze, kursy oświatowe, odczyty, uroczystości patriotyczne, dzięki czemu nie do przecenienia są jego zasługi dla Limanowszczyzny.

W 1905 został członkiem Ligi Narodowej. Należał też do SDN, zasiadając od 1907 w jego Komitecie Głównym. W 1914 związał się z ruchem legionowym^[1].

Życie w niepodległej II RP

Gdy Polska odzyskała niepodległość, po dwudziestu latach pobytu w Limanowej, Bek z rodziną powrócił do Warszawy. W latach 1919–1920 był wiceministrem spraw wewnętrznych. Publikował prace na temat samorządu terytorialnego i piastował stanowisko prezesa Związku Powiatów RP. Założył i redagował pismo „Samorząd Terytorialny”. Do śmierci pozostał sympatykiem „wolnościowego socjalizmu” Edwarda Abramowskiego. Od 1919 roku członek Trybunału Stanu.

Józef Bek spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 220-5-29)^[2].

Pisownia nazwiska

Józef Bek usunął literę c z pisowni swojego nazwiska. Istnieją dwie teorie mówiące, dlaczego to zrobił. Pierwsza zakłada, że po prostu chciał spolszczyć pisownię, druga natomiast, że było to utrudnienie władzom carskim poszukiwań jego osoby i wyciągnięcia konsekwencji za działalność niepodległościową.

Ordery i odznaczenia

Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (30 kwietnia 1927)^[3]
Krzyż Niepodległości (24 października 1931)^[4]
Złoty Krzyż Zasługi (9 listopada 1931)^[5]

Przypisy

↑ A. Wątor, Liga Narodowa w Galicji-Małopolsce i jej działacze, Toruń 2020, s. 190.
↑ Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ BEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-08-12] .
↑ M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej, społecznej i samorządowej”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi przy organizacji Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu”.

Bibliografia

Justyn Sokulski, w: Polski Słownik Biograficzny. T. 1. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1935, s. 390–391. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03484-0.

Linki zewnętrzne

[1] A. Wątor, Liga Narodowa w Galicji-Małopolsce i jej działacze, Toruń 2020, s. 190.

[2] Cmentarz Stare Powązki: KAZIMIERZ BEK, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-08-12] .

[3] M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 245 „za wybitne zasługi na polu pracy państwowej, społecznej i samorządowej”.

[4] M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.

[5] M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 346 „za zasługi przy organizacji Powszechnej Wystawy Krajowej w Poznaniu”.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]