Jan Lutyński

Jan Lutyński

Data i miejsce urodzenia	19 października 1921 Płock
Data i miejsce śmierci	16 kwietnia 1988 Łódź
Miejsce spoczynku	cmentarz Powązkowski, Warszawa
Zawód, zajęcie	socjolog, politolog
Edukacja	profesor zwyczajny
Alma Mater	Uniwersytet Łódzki
Małżeństwo	Krystyna Lutyńska
Odznaczenia

Grób Jana Lutyńskiego na cmentarzu Powązkowskim

Jan Lutyński (ur. 19 października 1921 w Płocku, zm. 16 kwietnia 1988 w Łodzi) – polski socjolog, politolog, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Życiorys

Był synem Romana Lutyńskiego (1888–1968) – prawnika, prezesa Towarzystwa Naukowego Płockiego i Anny z Płoskich (1893–1989). Młodszy brat prawnika Władysława Lutyńskiego (1919-2002).

Szkołę średnią ukończył w Płocku (Państwowe Liceum i Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły) w 1939. Walczył we wrześniu 1939 i przekroczył granicę polsko-litewską. Po zajęciu Litwy internowany przez Armię Czerwoną. Po zwolnieniu z obozu pozostał na Wileńszczyźnie. Żołnierz Armii Krajowej. W 1944 trafił do sowieckiego obozu dla żołnierzy AK, potem do obozu pracy przymusowej. Do kraju wrócił w 1946 r. i podjął studia na Uniwersytecie Łódzkim. Podczas studiów został asystentem prof. Józefa Chałasińskiego w Instytucie Socjologicznym UŁ. Na Uniwersytecie Łódzkim przeszedł wszystkie szczeble kariery naukowej, uzyskując w 1981 tytuł profesora zwyczajnego. W 1960 był stypendystą Fundacji Forda. Należał do współzałożycieli Polskiego Towarzystwa Socjologicznego. Przez wiele lat był redaktorem naczelnym Przeglądu Socjologicznego. W latach 1983–1986 wchodził w skład Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego. W pracy naukowej zajmował się historią nauk społecznych, metodologicznymi zagadnieniami procesów badawczych w socjologii, wpływem realnego socjalizmu na społeczeństwo polskie. Zajmował stanowisko dyrektora Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego. Od 1980 należał do NSZZ „Solidarność”, był ekspertem i doradcą struktur związkowych. W 1981 r. podczas strajku studenckiego pełnił funkcję doradcy komitetu strajkowego.

Żona Krystyna Lutyńska z Leśniewskich (1931–2016) – doktor socjologii, specjalizowała się w metodologii empirycznych badań społecznych; córka Hanna (ur. 1957).

Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera Pod Murem V, rząd 1, miejsce 34-35).

W 2009 za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej, za działalność na rzecz przemian demokratycznych został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Najważniejsze publikacje

• Ewolucjonizm w etnologii anglosaskiej a etnografia radziecka. Łódź, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1956. (Łódzkie Towarzystwo Naukowe – Wydział 2. Prace z Historii Myśli Społecznej i Badań Społecznych, nr 6).
• Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia. Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 1994. (Łódzkie Towarzystwo Naukowe – Prace Wydziału II Nauk Historycznych i Społecznych – nr 96).
• Nauka i polskie problemy. Komentarz socjologa; słowo wstępne Krystyna Lutyńska. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1990.
• Strajk studentów łódzkich ’81 w świetle analiz socjologicznych; praca zbiorowa pod red. Jana Lutyńskiego. Warszawa: PTS, 1988; wyd. 2. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Polskie Towarzystwo Socjologiczne, 2010, ISBN 978-83-7525-356-6.
• redaktor serii: Analizy i próby technik badawczych w socjologii.
• liczne artykuły w czasopismach fachowych: „Przegląd Socjologiczny”, „Studia Socjologiczne”, „Kultura i Społeczeństwo”.

Bibliografia

• Przegląd Socjologiczny 1996 tom 45.
• Profesor Jan Lutyński, red. Anna Kubiak, Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 2008 (Seria: Sylwetki Łódzkich Uczonych, ISSN 1230-4328, zeszyt 86, zawiera bibliografię prac Jana Lutyńskiego, s. 21–38).

Linki zewnętrzne

• fotografia Jana Lutyńskiego. eksoc.uni.lodz.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-06-10)].
• fotografia Jana Lutyńskiego (lata 80. XX w.)
• biogram w słowniku Niezależni dla kultury: 1976–1989
• Wspomnienie w Gazecie Płock