Przejdź do zawartości

Jan Stanisław Zbąski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Jan Stanisław Zbąski
Ilustracja
Herb duchownego
Data urodzenia

1629

Data i miejsce śmierci

21 maja 1697
Lidzbark Warmiński

Miejsce pochówku

bazylika archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku

Biskup warmiński
Okres sprawowania

1688–1697

Biskup przemyski
Okres sprawowania

1677–1688

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

łaciński

Nominacja biskupia

11 października 1677

Sakra biskupia

22 maja 1678

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

22 maja 1678

Konsekrator

Andrzej Trzebicki

Współkonsekratorzy

Stanisław Jacek Święcicki
Mikołaj Oborski

Jan Stanisław Zbąski herbu Nałęcz (ur. 1629, zm. 21 maja 1697) – biskup warmiński w latach 1688-1697, administrator apostolski diecezji sambijskiej, archidiakon gnieźnieński, prezydent Trybunału Głównego Koronnego w 1671 roku[1], kanonik kapituły kolegiackiej św. Jana Chrzciciela w Warszawie od około 1670 roku, kanonik gnieźnieński, kanonik krakowski i sandomierski, dziekan łowicki, opat komendatoryjny sulejowski[2], ambasador Rzeczypospolitej w Państwie Kościelnym w 1687 roku[3], kanclerz królowej Marii Kazimiery[4].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Pochodził z kalwińskiej rodziny szlacheckiej w ówczesnym woj. sandomierskim (Zbąszyń). Był synem Stanisława i Heleny Konstancji z d. Przyjemskiej, urodził się podczas podróży rodziców w karczmie w Smardzewicach. W czasie nauki u jezuitów w Lublinie przeszedł na katolicyzm. W 1646 roku porzucił kalwinizm i przeszedł na katolicyzm[5]. W 1663 otrzymał święcenia kapłańskie. Był sekretarzem króla Jana Kazimierza. Podpisał pacta conventa Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku[6]. Był bliskim współpracownikiem króla Jana III Sobieskiego. Towarzyszył królowi w odsieczy wiedeńskiej. W 1672 roku był deputatem duchownym na Trybunał Główny Koronny[7]. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa kaliskiego[8]. W 1677 został biskupem przemyskim, a w 1688 warmińskim. W 1693 konsekrował kościół w Świętej Lipce. Ufundował dzwony, szaty liturgiczne i budynki gospodarcze w Stoczku Klasztornym. Był mecenasem malarza warmińskiego Piotra Kolberga.

Po zerwanym sejmie konwokacyjnym 1696 roku przystąpił 28 września 1696 roku do konfederacji generalnej[9].

Jako senator był obecny na sejmach: 1678/1679, 1681, 1683, 1685, 1688, 1688/1689, 1695 i 1696 roku[10].

Zmarł 21 maja 1697 w Lidzbarku Warmińskim. Pochowany został w katedrze fromborskiej.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Jan Korytkowski, Prałaci i kanonicy katedry metropolitalnej gnieźnieńskiej od roku 1000 aż do dni naszych. Podług źródeł archiwalnych. t. 1, Gniezno 1883, s. 407.
  2. Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965-1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 511.
  3. Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 143.
  4. Encyklopedja powszechna z ilustracjami i mapami. T.8, Warszawa 1900, s. 899.
  5. Ludwik Królik, Kapituła kolegiacka w Warszawie do końca XVIII wieku, Warszawa 1990, s. 203.
  6. Porzadek na seymie walnym electiey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu elekcyey należące vchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego tysiąc sześćset sześćdziesiąt dziewiątego dnia wtorego miesiąca maia. [b.n.s]
  7. Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu[m] q[ua]m S[ae]cularium congregat[orum] Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p[ro] f[e]r[i]a secunda Conductus Pascha[e]., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 16.
  8. Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674
  9. Konfederacya Generalna Ordinvm Regni & Magni Dvcatus Lithvaniæ Po niedoszłey Konwokacyey głowney Warszawskiey umowiona Roku Pańskiego 1696. dnia 29 Miesiąca Sierpnia, [1696], [b.n.s.]
  10. Leszek Andrzej Wierzbicki,Senatorowie koronni na sejmach Rzeczypospolitej, Warszawa 2017, s. 180.