Karol Fryderyk Holsztyński
 Karol Fryderyk | |
| |
| książę Holsztynu | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Małżeństwo | |
| Dzieci | |
Karol Fryderyk (ur. 29 kwietnia 1700 w Sztokholmie; zm. 18 czerwca 1739 w Rolfshagen) – książę Holsztynu od 1702 r., mąż Anny Romanowej od 1725 r., od ich syna Piotra III władcy Rosji pochodzili z dynastii Romanow-Holstein-Gottorp[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Karol Fryderyk urodził się w 1700 r. jako jedyny syn Fryderyka IV, księcia Holsztynu i Jadwigi Zofii Wittelsbach, królewny szwedzkiej[2]. Wcześnie stracił rodziców - w 1702 r. zmarł jego ojciec a 6 lat później Jadwiga Zofia, która sprawowała w jego imieniu regencję. Książę wychowywał się w Szwecji, tam zdobył wykształcenie; był ambitny, jednak mało zdolny[2].
W 1718 roku jako syn Fryderyka IV Holsztyńskiego był obok księcia Fryderyka Heskiego obdarzonego nominalnym tytułem generalissimusa najpoważniejszym kandydatem do objęcia tronu Szwecji po bezdzietnym Karolu XII.[3]. Ostatecznie Rada Królewska 6 grudnia 1718 r. oddaliła pretensje Karola Fryderyka do tronu. Prawo następstwa tronu przyznano siostrze Karola XII Ulryce Eleonorze[4].
Na początku lat 20. zamieszkał w Rosji, gdzie szukał poparcia cara Piotra Wielkiego dla swoich roszczeń do tronu Szwecji[2]. Karol Fryderyk zabiegał o rękę którejś z carówien, jednak Piotr Wielki nie aprobował tych planów[2]. Car zmarł w styczniu 1725 r. Na tron wstąpiła wdowa po nim, Katarzyna I, która darząc sympatią księcia przekonała starszą córkę do małżeństwa[2].
1 czerwca 1725 r. w Petersburgu odbył się ślub 25-letniego Karola Fryderyka i 17-letniej Anny Piotrowny z dynastii Romanowów[2]. Od czasu zawarcia małżeństwa książę przebywał na dworze petersburskim[2]. Ten ślub stał się początkiem ścisłych kontaktów Rosji z księstwami w północnych Niemczech[1]. Sam związek był nieudany - Anna i Karol miewali pozamałżeńskie relacje z innymi[1].
Karol Fryderyk jako zięć panującej cesarzowej był ważną postacią na dworze[1]. Został członkiem specjalnie utworzonej 6-osobowej Najwyższej Tajnej Rady, będącej organem doradczym cesarzowej Katarzyny I[1]. Przywódcą Tajnej Rady i faktycznym konstruktorem polityki rosyjskiej był faworyt cesarzowej książę Aleksander Mienszykow, ale Karol Fryderyk uchodził za ważnego członka tej grupy[1]. Stał na czele partii holsztyńskiej, powiązanej z niemieckimi interesami. Inspirował antyduńskie i antyangielskie działania polityki rosyjskiej[5].
W 1727 r. zmarła Katarzyna I, która na swojego dziedzica wyznaczyła Piotra Aleksiejewicza z pominięciem żony Karola Anny i jej siostry Elżbiety[6]. Żona księcia wyrażała niezadowolenie z decyzji matki, jednakże wraz z mężem weszła w skład dziewięciu regentów rządzących Rosją w imieniu małoletniego Piotra II. W rzeczywistości realną władzę sprawował książę Mienszykow, który zaręczył cesarza ze swoją córką Marią[6]. Anna wraz z mężem manifestowali swoje niezadowolenie. Mienszykow aby nie tracić wpływów na dworze wypłacił Karolowi i Annie ponad milion florenów aby opuścili Rosję i udali się z misją dyplomatyczną do Szlezwiku[6].
Ze związku z Anną miał urodzonego w 1728 r. jedynego syna księcia Karola Piotra Ulryka, późniejszego cesarza Rosji Piotra III[6]. W maju 1728 r. został wdowcem[6]. Wraz ze śmiercią żony książę stracił finansowanie z Rosji[2].
Karol Fryderyk nie był dobrym ojcem[2]. Trzymał syna żelazną ręką. Mały Karol Piotr Ulryk spędzał całe dnie w koszarach zamkowych w towarzystwie oficerów i ordynansów[7].
W 1735 r. ufundował Order św. Anny, którego dewizą były słowa Amantibus Justitiam Pietatem Fidem (kochającym sprawiedliwość, uczciwość, wiarę)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 184, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ a b c d e f g h i Robert K. Massie, Katarzyna Wielka. Portret kobiety, 2012, s. 53-54, ISBN 978-83-240-2193-2.
- ↑ Zbigniew Anusik, Karol XII, Wrocław 2006, s. 356
- ↑ Zbigniew Anusik, op. cit., s. 365
- ↑ Andrzej Andrusiewicz, Carowie i Cesarze Rosji. Szkice biograficzne., Warszawa 2001, s. 197
- ↑ a b c d e Andrzej Andrusiewicz, Romanowowie. Imperium i familia, 2014, s. 190-191, ISBN 978-83-08-05394-2.
- ↑ Gudrun Zieger, Tajemnice rodu Romanowów, Warszawa 2000, s. 150
- ↑ Jakob Johann Sievers: Jak doprowadziłem do drugiego rozbioru Polski. Poznań, Interim, 1992, s. 227
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Zbigniew Anusik, Karol XII, Wrocław 2006, ISBN 83-04-04735-7.
- Władysław A. Serczyk, Piotr Wielki, Wydawnictwo Ossolineum, Wrocław 2003.
- Andrzej Andrusiewicz, Carowie i Cesarze Rosji. Szkice biograficzne., Warszawa 2001.
- Gudrun Zieger, Tajemnice rodu Romanowów, Warszawa 2000, ISBN 83-7227-440-1.
- Elena Palmer, Peter III. Der Prinz von Holstein, Erfurt: Sutton, 2005, ISBN 3-89702-788-7, OCLC 76509535.