Przejdź do zawartości

Kazimierz Ignacy Sosnowski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kazimierz Ignacy Sosnowski
Data i miejsce urodzenia

15 września 1875
Niepołomice

Data i miejsce śmierci

15 grudnia 1954
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Salwatorski

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Złota Honorowa Odznaka PTTK

Kazimierz Ignacy Sosnowski (ur. 15 września 1875 w Niepołomicach, zm. 15 grudnia 1954 w Krakowie) – polonista, nauczyciel, jeden z najwybitniejszych polskich propagatorów turystyki pieszej, krajoznawca, założyciel schronisk turystycznych, twórca szlaków oraz autor licznych przewodników i artykułów krajoznawczych.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 września 1875 w Niepołomicach. Był synem Franciszka Nałęcz Sosnowskiego (1812–1902) i jego drugiej żony Agaty, przyrodnim bratem Ludwika Solskiego. Pierwsze nauki pobierał w szkole ludowej w Niepołomicach, później w Bochni, a następnie w Gimnazjum św. Jacka w Krakowie, gdzie w 1896 złożył egzamin dojrzałości. W tym samym roku zapisał się na studia polonistyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W czasie studiów pracował jako zastępca bibliotekarza w Akademii Umiejętności. Pracę dyplomową „Poezja Krakowa z czasów Wolnego Miasta 1815–1846 za szczególnym uwzględnieniem Edmunda Wasielewskiego” obronił w 1901, zostając równocześnie nauczycielem gimnazjum w Nowym Sączu. W 1904 poślubił Karolinę Kącką i na 2 lata przeniósł się do Krakowa jako nauczyciel w III Gimnazjum im. Jana Sobieskiego. W 1906 ponownie pracował w Nowym Sączu, od 1907 z tytułem profesora szkół średnich, nadanym przez Radę Szkolną Krajową we Lwowie. Został też jednym z założycieli Nowosądeckiego Oddziału Towarzystwa Tatrzańskiego „Beskid”, gdzie do 1909 pełnił funkcję sekretarza.

W 1910 przeniósł się do Krakowa, gdzie uczył języka polskiego w Akademii Handlowej. Po wybuchu I wojny światowej we wrześniu 1914 został ewakuowany do Salzburga, gdzie uczył na kursach języka polskiego i łaciny. Po wojnie kontynuował pracę w Akademii Handlowej (późniejsza nazwa Szkoła Ekonomiczno-Handlowa w Krakowie). Zasiadał również we władzach Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego. W latach 1920–1921 został urlopowany ze szkoły przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego do prac plebiscytowych na Spiszu i Orawie. W 1925 w wypadku samochodowym zginęła żona Sosnowskiego, syn Jan i córka Lidia. W 1927 ożenił się ponownie, z Marią Mazur. Z pierwszego małżeństwa pozostała przy życiu córka Irena, z drugiego małżeństwa dzieci nie miał. Na emeryturę przeszedł w 1938. W czasie II wojny światowej zaangażował się w tajne nauczanie, a po wojnie podjął jeszcze pracę jako nauczyciel w Technikum Handlowym.

Zmarł 15 grudnia 1954 w Krakowie. Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim (sektor SC3-1-24)[1].

Grób Kazimierza Sosnowskiego na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie

Działalność turystyczna

[edytuj | edytuj kod]

Kazimierz Sosnowski był propagatorem piękna Beskidów, Pienin i Jury Krakowsko-Częstochowskiej. Popularyzowaniem wśród Polaków Beskidów Zachodnich zajął się m.in. w celu powstrzymania germanizacji tych terenów. W 1908 wyznaczył pierwszy szlak turystyczny z Rytra przez Przehybę do Szczawnicy. Był twórcą pierwszego polskiego przewodnika krajoznawczo-turystycznego – wydanego w 1914 „Przewodnika po Beskidzie Zachodnim – od Krynicy po Wisłę łącznie z Pieninami i terenami narciarskimi”. Przewodnik wznawiano w 1926, 1930 i 1948 z poprawkami i uzupełnieniami autora. W 1923 zaproponował utworzenie Głównego Szlaku Beskidzkiego, który ukończony został w 1929, a obecnie nosi jego imię.

W czasie II wojny światowej przygotował „Przewodnik po ziemi krakowskiej” publikując tom 1 w 1947, a tom 2 „Pogórze Karpackie” w 1948. W 1950 stworzył i opisał Szlak Orlich Gniazd, a w 1951 opublikował swój ostatni przewodnik „Jura Krakowska”. Publikował artykuły na łamach „Wierchów”, w „Orlim Locie” oraz w „Kurierze Literacko-Naukowym”. Sosnowski był także inicjatorem powstania i założycielem schronisk turystycznych na Przehybie, Turbaczu, Hali Krupowej i Jaworzynie Krynickiej.

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

22 maja 1967 r. w Domu Turysty PTTK w Krakowie otwarto placówkę muzealną Komisji Turystyki Górskiej – „Gabinet prof. Kazimierza Sosnowskiego”. Powstała ona z inicjatywy Podkomisji Historii Turystyki Górskiej i Muzealnictwa KTG Zarządu Głównego PTTK z Edwardem Moskałą na czele jako drugi z kolei terenowy ośrodek kultury turystyki górskiej. W uroczystości otwarcia wzięli udział m.in. żona profesora, Maria Sosnowska, jego córka Irena oraz ówczesny przewodniczący GKKFiT Włodzimierz Reczek. W zrekonstruowanym „gabinecie” wyeksponowane zostały liczne pamiątki związane z osobą Kazimierza Sosnowskiego jako pioniera turystyki w Beskidach[3].

W roku 1973 w stulecie polskiej turystyki KTG ZG PTTK Główny Szlak Beskidzki został nazwany imieniem Kazimierza Sosnowskiego w uznaniu jego zasług dla poznania i udostępnienia Beskidów Zachodnich.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Cmentarz parafialny Kraków Salwator – wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2019-12-14].
  2. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337 „za zasługi na polu pracy oświatowej, wychowawczej i społecznej”.
  3. J. G.: Drugi ośrodek muzealny KTG, w: „Wierchy” R. 36 (1967), Kraków 1968, s. 237

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]