Kompania graniczna KOP „Szrubiszki”

Kompania graniczna KOP „Szrubiszki”

Historia
Państwo	Polska
Organizacja
Dyslokacja	Szrubiszki
Formacja	Korpus Ochrony Pogranicza
Podległość	batalion KOP „Niemenczyn”

Kompania graniczna KOP „Szrubiszki” – pododdział graniczny Korpusu Ochrony Pogranicza pełniący służbę ochronną na granicy polsko-litewskiej.

Formowanie i zmiany organizacyjne

Na podstawie rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych nr 1099 ze stycznia 1926, w trzecim etapie organizacji Korpusu Ochrony Pogranicza, sformowano 21 batalion graniczny , a w jego składzie 3 kompanię graniczną KOP. W listopadzie 1936 kompania liczyła 2 oficerów, 9 podoficerów, 5 nadterminowych i 78 żołnierzy służby zasadniczej. W 1934 3 kompania graniczna KOP „Szrubiszki” podlegała dowódcy batalionu KOP „Niemenczyn”. W 1939 2 kompania graniczna KOP „Szrubiszki” podlegała dowódcy batalionu KOP „Niemenczyn”.

Służba graniczna

Podstawową jednostką taktyczną Korpusu Ochrony Pogranicza przeznaczoną do pełnienia służby ochronnej był batalion graniczny. Odcinek batalionu dzielił się na pododcinki kompanii, a te z kolei na pododcinki strażnic, które były „zasadniczymi jednostkami pełniącymi służbę ochronną”, w sile półplutonu. Służba ochronna pełniona była systemem zmiennym, polegającym na stałym patrolowaniu strefy nadgranicznej i tyłowej, wystawianiu posterunków alarmowych, obserwacyjnych i kontrolnych stałych, patrolowaniu i organizowaniu zasadzek w miejscach rozpoznanych jako niebezpieczne, kontrolowaniu dokumentów i zatrzymywaniu osób podejrzanych, a także utrzymywaniu ścisłej łączności między oddziałami i władzami administracyjnymi. Miejscowość, w którym stacjonowała kompania graniczna, posiadała status garnizonu Korpusu Ochrony Pogranicza.

2 kompania graniczna „Szrubiszki” w 1934 ochraniała odcinek granicy państwowej szerokości 43 kilometrów 380 metrów.

Sąsiednie kompanie graniczne:

• 3 kompania graniczna KOP „Plekiszki” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1929, 1932
• 3 kompania graniczna KOP „Gudulin” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1934
• 3 kompania graniczna KOP „Mejszagoła” ⇔ 1 kompania graniczna KOP „Orniany” – 1938

Struktura organizacyjna

Wiktor Jedynakiewicz

Strażnice kompanii w latach 1929

• strażnica KOP „Romaszkańce”
• strażnica KOP „Olany”
• strażnica KOP „Pustyłki”
• strażnica KOP „Gawejki”

Strażnice kompanii w latach 1932 – 1939

• strażnica KOP „Romaszkańce”
• strażnica KOP „Olany” (kolonia)
• strażnica KOP „Pustyłki”
• strażnica KOP „Gawejki”
• strażnica KOP „Unkszta”

Dowódcy kompanii

• kpt. Henryk König (był 31 X 1929 − 17 IV 1930 → przeniesiony do 29 pp )
• kpt. Wiktor Jedynakiewicz (31 III 1930 − 13 III 1934 → przeniesiony do PKU Piotrków) 
• kpt. Roman Wójcicki (5 VII 1934 −) 
• kpt. Florian Domżała (- 1939)

Bibliografia

• Stanisław Falkiewicz: Korpus Ochrony Pogranicza. W pierwszą rocznicę objęcia służby na wschodniej granicy Rzeczypospolitej 1924-1925. 1925. [dostęp 2016-01-30].
• Marek Jabłonowski, Włodzimierz Jankowski, Bogusław Polak, Jerzy Prochwicz: O niepodległą i granice. Korpus Ochrony Pogranicza 1924-1939. Wybór dokumentów. Warszawa–Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna w Pułtusku. Wydział Dziennikarstwa i Nauk Politycznych Uniwersytetu Warszawskiego, 2001. ISBN 8388067488.
• Jerzy Prochwicz. Korpus Ochrony Pogranicza w przededniu wojny, Część I. Powstanie i przemiany organizacyjne KOP do 1939 r. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (149), 1994. Warszawa: Wydawnictwo „Czasopisma Wojskowe”. ISSN 0043-7182. 
• Rajmund Szubański. Bataliony, kompanie, strażnice KOP-u. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 3 (184), 2000. Warszawa: Dom Wydawniczy Bellona. ISSN 1640-6281. 
• Dzienniki Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych z 1928, 1931 i 1934. [dostęp 2016-02-15].
• Komunikaty dyslokacyjne Korpusu Ochrony Pogranicza z lat 1927 (z uzupełnieniami i poprawkami), 1928, 1932, 1934 (z uzupełnieniami i poprawkami) i 1938 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.177/143 do 177/149.)
• Wykaz zmian stanu oficerów batalionu granicznego KOP „Niemenczyn” w latach 1927–1935 → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin. (sygn.181/68)