Konsulat RP w Olsztynie
| |
| |
| Data utworzenia |
1920 |
|---|---|
| Data likwidacji |
1939 |
| Konsul |
Bohdan Jałowiecki |
| Zatrudnienie |
5 (1928), 4 (1939) |
| Adres | |
| Plac Konsulatu Polskiego (Friedrich-Wilhelm-Platz 5) Olsztyn (wówczas niem. Allenstein) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie Olsztyna  | |
 53°46′50,12″N 20°29′01,57″E/53,780590 20,483770
| |
Konsulat RP w Olsztynie (niem. Polnisches Konsulat in Allenstein) – polska placówka konsularna działająca w okresie międzywojennym w Olsztynie (wówczas niem. Allenstein).
Historia
[edytuj | edytuj kod]Urząd konsularny w randze konsulatu generalnego powołany 10 lutego 1920 celem reprezentowania spraw polskich w Prusach Wschodnich (Ostpreußen). W okresie plebiscytowym konsulat (podobnie do konsulatów w Kwidzynie i Opolu) miał większe kompetencje niż konsulaty innych miast reprezentujących interesy Rzeczypospolitej[1]. Po zakończeniu plebiscytu ranga przedstawicielstwa została zmniejszona do agencji konsularnej[2], której status podniesiono 15 maja 1923 do wicekonsulatu, a od 1928 do konsulatu. Konsulat został zajęty 1 września 1939 przez Niemców, którzy aresztowali kierownika konsulatu (w randze konsula) Bohdana Jałowieckiego[3] (formalnym konsulem był konsul generalny RP w Królewcu Jerzy Warchałowski).
Początkowo, od 1920, konsulat mieścił się w budynku delegatury Warmińskiego Komitetu Plebiscytowego, przy Bahnhofstraße 1 (1920-1923, obecnie ul. Partyzantów)[4][5], następnie przy Kaiserstraße 26 (1923–1925, obecnie ul. Dąbrowszczaków 25), oraz Kaiserstraße 28 (1925-1928, obecnie ul. Dąbrowszczaków 28, hotel „Dyplomat”). W 1928 jego siedzibą stała się secesyjna kamienica z 1910 przy Friedrich-Wilhelm-Platz 5 (1928-1939, obecnie plac Konsulatu Polskiego 5)[6]. Na I piętrze znajdowały się biura, na II - gabinet konsula i mieszkania.
Po II wojnie światowej w budynku mieścił się Komitet Wojewódzki PPR (1945-1948, wówczas plac Nowotki 5). Obecnie siedzibę mają tam Towarzystwo Miłośników Olsztyna (TMO) oraz firmy usługowe. W 2001 roku przed dawną siedzibą konsulatu odsłonięto Kolumnę Orła Białego i utworzono tam miejsce rocznicowych i patriotycznych uroczystości. W 2010 nastąpiła rewitalizacja placu Konsulatu Polskiego (w 90. rocznicę plebiscytu)[7].
Kierownicy konsulatu
[edytuj | edytuj kod]- 1920 – dr Zenon Lewandowski, konsul generalny
- 1920 – ks. Henryk Woroniecki, konsul generalny
- 1920 – Czesław Andrycz, konsul generalny
- 1920 - ks. Henryk Woroniecki, konsul generalny
- 1920–1921 – Józef Gieburowski, urzędnik/sekr. konsularny, kierownik agencji
- 1922–1924 - Karol Ripa, wicekonsul, kierownik agencji
- 1924–1928 - dr Filip Zawada, wicekonsul/konsul, kierownik konsulatu
- 1929–1934 - Józef Gieburowski, konsul
- 1934–1936 - Antoni Andrzej Zalewski, wicekonsul/konsul
- 1936–1939 - rtm. Bohdan Jałowiecki, konsul[6]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939 [online], 2004.
- ↑ W. Wrzesiński, Ruch polski na Warmii, Mazurach i Powiślu w latach 1920-1939, 1963.
- ↑ DzU MSZ 1923, Nr 8, poz. 88; DzU MSZ 1928, Nr 1, poz. 1
- ↑ Plebiscyt na Warmii i Mazurach w świetle źródeł Archiwum Państwowego w Olsztynie [online], ap.gov.pl [dostęp 2024-04-23] (pol.).
- ↑ Konsulat RP w Olsztynie
- ↑ a b Paweł Ceranka, Krzysztof Szczepanik (opr.): Urzędy konsularne Rzeczypospolitej Polskiej 1918-1945 : informator archiwalny, Ministerstwo Spraw Zagranicznych/Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, Warszawa 2020
- ↑ Olsztyn - Plac Konsulatu Polskiego. Atrakcje turystyczne Olsztyna. Ciekawe miejsca Olsztyna [online], www.polskaniezwykla.pl [dostęp 2023-03-28].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Edward Kołodziej: Inwentarze akt konsulatów polskich w Niemczech 1918-1939, Instytut Śląski, Opole 1983, s. 119
- Edward Kołodziej: Źródła do dziejów Polaków na Warmii, Powiślu i Mazurach oraz IV Dzielnicy Związku Polaków w Niemczech w okresie międzywojennym przechowywane w Archiwum Akt Nowych, Komunikaty Mazursko-Warmińskie, nr 1, 1983, s. 99-107
- Małgorzata Szostakowska: Konsulaty polskie w Prusach Wschodnich w latach 1920-1939, Pojezierze, Olsztyn 1990, s. 270, ISBN 83-7002-341-X
- Henryk Chałupczak, Edward Kołodziej (opr.): Zjazdy i konferencje konsulów polskich w Niemczech, protokoły i sprawozdania, 1920–1939, Wydawn. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1999, s. 375, ISBN 83-227-1354-1
- Marek Masnyk, Ryszard Kaczmarek: Konsulaty na pograniczu polsko-niemieckim i polsko-czechosłowackim w latach 1918-1939, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2004, s. 206, ISBN 83-226-1334-2
- Wojciech Skóra: Rekrutacja kadr do służby konsularnej w Drugiej Rzeczypospolitej (1918-1939), [w:] Nadzieje, złudzenia, rzeczywistość, Studia z historii Polski XX wieku, Gorzów Wielkopolski 2004, s. 79-102
- Wojciech Skóra: Polskie placówki konsularne w Niemczech we wrześniu 1939 roku, [w:] Z morza i Pomorza. Spojrzenie na wrzesień 1939. Polityka i wojna, Toruń 2011, s. 432-457, [w:] [1]
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Skrawek polskiego państwa
- Historia konsulatów w Olsztynie. hoteldyplomat.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].
- Siedziba Konsulatu Polskiego w Olsztynie
- Kamienica secesyjna, dawna siedziba Konsulatu Polskiego - pl. Konsulatu Polskiego 5
- Skrawek polskiego państwa
- Hasło o konsulacie w Encyklopedii Warmii i Mazur