Luft-Fahrzeug-Gesellschaft
 Myśliwiec LFG Roland D.VI z I w.św. – na kadłubie widoczny numer seryjny z kodem producenta Rol. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba | |
| Adres |
Nollendorfplatz 3, Berlin W.30 |
| Data założenia |
1909 |
| Data likwidacji |
1925 |
| Forma prawna | |
| Dyrektor |
Richard von Kehler |
| Przewodniczący rady nadzorczej |
Friedrich von Hollmann, E. Rathenau (wiceprzewodniczący) |
| Dane finansowe | |
| Kapitał zakładowy | |
Luftfahrzeug-Gesellschaft mbH (LFG) – niemiecka wytwórnia sterowców i samolotów z pierwszej połowy XX w. Najbardziej znana z maszyn obserwacyjnych i myśliwskich produkowanych dla lotnictwa niemieckiego w czasie I wojny światowej pod marką Roland.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Motorluftschiff-Studiengesellschaft mbH (MSG, Towarzystwo Studiów nad Sterowcami, sp. z o.o.) powstało przy wsparciu cesarza Wilhelma II. Miało wspomóc rozwój konstrukcji sterowców w Niemczech. Po wezwaniu do zbiórki funduszy w maju 1906 roku, Towarzystwo zostało ustanowione w lecie tego roku, z kapitałem zakładowym 1 mln marek. Z funduszy tych udzielono wsparcia hr. von Zeppelinowi dla rozwoju jego konstrukcji i nabyto prawa oraz rozpoczęto budowę sterowców konstrukcji Augusta von Parsevala, którego zatrudniono jako wicedyrektora. Wsparcie Ministerstwa Wojny umożliwiło wzniesienie pierwszej hali balonowej na poligonie w Tegel[2].
W kwietniu 1908 roku powstała spółka Luftfahrzeug-Gesellschaft mbH (LFG, Spółka statków powietrznych z o.o.), utworzona przez MSG w celu budowy sterowców Parsevala[3], mieszcząca się w Bitterfeld[4]. W 1908 roku MSG kupiło także prawa do patentów Wrightów i utworzyło spółkę Flugmaschine Wright GmbH w celu produkcji samolotów Wright Flyer; ta ostatnia uległa likwidacji w 1912 roku, po unieważnieniu patentów przez sąd niemiecki i wyprodukowaniu ok. 40 samolotów[3]. Wówczas Krupp i inni finansiści zgromadzili fundusze i odtworzyli firmę LFG w celu produkcji samolotów[4], wykupując byłe zakłady Flugmaschine Wright na lotnisku Johannisthal w Adlershof[3]. Wtedy też zarejestrowano markę „Roland” (od rycerza Rolanda[5]), dla odróżnienia samolotów oznaczanych skrótem LFG od podobnie brzmiącego skrótu LVG przedsiębiorstwa Luftverkehrsgesellschaft m.b.H.; w oficjalnym kodzie niemieckiego lotnictwa maszyny LFG oznaczane były skrótem „Rol”[6]. Początkowa siedziba znajdowała się w dawnej fabryce FG Wright w Adlershof, ale po zniszczeniu jej przez pożar 6 września 1916 roku została przeniesiona do hal wystawowych w Charlottenburgu w Berlinie (podobno ogień podłożyli agenci wywiadu brytyjskiego)[4].
Po wojnie, do 1925 roku firma produkowała samoloty cywilne, w tym wodnopłaty, i była operatorem kilku linii lotniczych, obsługujących krótkie trasy wokół Bałtyku. W 1928 roku została zlikwidowana[7].
Sterowce
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy sterowiec (PL 1) zbudowany dla cesarskiego aeroklubu miał pojemność 3200 m³; kolejne dwa powstały dla armii (Pl 3 miał pojemność 5600 m³). Od 1909 roku kolejne maszyny Parsevala budowane były już pod marką LFG. Poza trzema ostatnimi, wszystkie były ciśnieniowe, bez sztywnego kadłuba typowego dla „zeppelinów”. Miały przeznaczenie sportowe, szkolne i wojskowe, produkowane były także na eksport: Pl 4 kupiła Austria, Pl 7 – Rosja (w roku 1910), podobnie jak Pl 14; Pl 13 trafił do Japonii, Pl 15 i Pl 17 – armii włoskiej, Pl 18 do 21 zostały zamówione przez Brytyjczyków, ale ze względu na wybuch I wojny dostarczono tylko Pl 18 w 1913 roku. Pod nazwą „No. 4” był pierwszym brytyjskim statkiem powietrznym, który wykonał misję bojową w czasie wojny, patrolując ujście Tamizy w sierpniu 1914 roku; ostatnim, i największym sterowcem wyprodukowanym w LFG w czasie wojny był Parseval PL27[8].
Po wojnie oddział sterowcowy został przeniesiony na lotnisko Seddin (dziś Jezierzyce) pod Słupskiem i w 1927 roku przekształcony w przedsiębiorstwo Wasser- und Luft-Fahrzeug GmbH, które wyprodukowało jeszcze trzy niewielkie sterowce reklamowe Parseval-Natz, konstrukcji półsztywnej[9].
Samoloty
[edytuj | edytuj kod]Do 1914 roku LFG było jedną z firm produkujących stalowe wersje Taube (tzw. Stahltaube)[10] i dwupłatowce własnej konstrukcji, na rynek cywilny[3]. Po wybuchu I wojny światowej budowała dla niemieckiego lotnictwa wojskowego licencyjne Albatrosy klas B i C: B.II[11], C.Ia[12] (pierwotnie oznaczony jako Roland C.I, ostatecznie Albatros C.I(Rol)[5]) i C.X[13]. Innymi maszynami budowanymi na licencji były Halberstadt CL.IV[14] i Hannover CL.IIa[15].
Pierwszym własnym samolotem wytwórni był rozpoznawczy LFG Roland C.II, nazywany „Walfisch” (wieloryb) (powstało ich 215 w zakładach LFG)[16]. Z 12 własnych projektów myśliwców, do produkcji weszły dwa (LFG Roland D.II i LFG Roland D.VI). LFG zbudowała też pierwszy samolot przeznaczony do operowania z okrętów podwodnych (V-19 Stralsund)[7].
-
Strona z broszury reklamowej LFG, przedstawiająca rosyjski sterowiec Pl 7 -
LFG Roland D.IV, prototypowy myśliwiec trójpłatowy (określany też Dr.I) -
LFG V 44, powojenny samolot pasażerski
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Handelsnachrichten. „Der Motorwagen: automobil- und flugtechnische Zeitschrift”. XXV, s. 143, 1922-03-22. (niem.).
- ↑ Parseval 1910 ↓, s. 2.
- ↑ a b c d Grosz 1995 ↓, s. 1.
- ↑ a b c Gray i Thetford 1970 ↓, s. 158.
- ↑ a b Grosz 1995 ↓, s. 5.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 158 i 223.
- ↑ a b David Mondey: The Complete Illustrated Encyclopedia of the World’s Aircraft. Secaucus, NJ: Chartwell Books Inc, 1978, s. 213. ISBN 0-89009-771-2.
- ↑ Lennart Ege, Erik Hildesheim, Kenneth George Munson: Balloons and airships 1783-1973. London: Blandford Press, 1973, s. 141–143. ISBN 0-7137-0568-X, ISBN 978-0-7137-0568-3. (ang.).
- ↑ Modell Luftschiff Parseval-Naatz. [w:] Inventar- und Archivverwaltungsystem des Otto-Lilienthal-Museums [on-line]. Otto-Lilienthal-Museum. [dostęp 2017-01-07]. (niem.).
- ↑ Hugh W. Cowin: German and Austrian Aviation of World War I. Oxford: Osprey Publishing Ltd, 2000, s. 10. ISBN 1-84176-069-2.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 19.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 22.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 35.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 142.
- ↑ Gray i Thetford 1970 ↓, s. 152.
- ↑ Grosz 1995 ↓, s. 35.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Peter Gray, Owen Thetford: German Aircraft of the First World War. London: Putnam, 1970. ISBN 0-85177-809-7.
- August von Parseval: Travels through space with Parseval!. Berlin: Radetzki, 1910.
- Peter M. Grosz: LFG Roland C.II. Berkhamsted: Albatros Productions, 1995, seria: Windsock Datafile. 49. ISBN 0-948414-66-9.