Madonna Medici
| |
| Autor |
Rogier van der Weyden |
|---|---|
| Data powstania |
1449–1460 |
| Medium | |
| Wymiary |
61,7 × 46,1 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Madonna Medici (Madonna z czterema świętymi) – obraz tablicowy niderlandzkiego malarza Rogiera van der Weydena.
Według Martin Davies obraz powstał w latach 1449-1450[1]; Erwin Panofsky datuje obraz na rok 1450. Badania dendrochronologiczne wykazuje jednak że dzieło mogło powstać najwcześniej po 1453 roku, czyli po powrocie Weydena z podróży po Włoszech. Temat Sacra Conversazione istniał już w Niderlandach, takie ujęcie wykorzystywał Jan van Eyck (Madonna kanonika van der Paele) choć sposób ujęcia Madonny zaprezentowany przez Weydena jest bardziej rygorystyczny nawiązujący do typu włoskiego.
Opis obrazu
[edytuj | edytuj kod]Obraz został wykonany dla kogoś pochodzącego z kręgu florenckiej rodziny Medyceuszy lub dla nich samych. Wskazuje na to herb umieszczony w centralnej części iluzyjnej ramy oraz obecność na obrazie patrona miasta Jana Chrzciciela i patronów rodu Medici: lekarzy-bliźniaków św.Kosmy i św. Damiana. Według brytyjskiego historyka sztuki, specjalisty od okresu renesansu, Paula Nuttalla wizerunki świętych mają rysy Giovannego i Piera de Medici; wniosek taki wyciągnął na podstawie porównania wizerunków z popiersiami obu Medyceuszy autorstwa Mina de Fiesole z 1453 roku, znajdującymi się obecnie w Museo del Bargello we Florencji[2]. Kosma stoi po prawej stronie w czerwonej tunice. Dyskretnie wkłada do kieszeni monetę, co nawiązuje do legendy według której miał przyjąć niewielką zapłatę za usługę medyczną czym rozzłościł swojego brata Damiana[3].
Czwartą postacią towarzyszącą Madonnie jest Piotr Apostoł. Jak wnioskuje Ziemba, obraz mógł nie trafić do adresata na co ma wskazywać puste miejsca na tarczach herbowych[4].
Pośrodku, na złotym tle, pod baldachimem pokrytym bogato haftowanym adamaszkiem stoi Madonna karmiąca małego Jezusa[5]. Motyw Madonny Karmiącej Weyden wykorzystywał wielokrotnie w swoich przedstawieniach Madonny, poczynając od jej wizerunków z Marii z Dzieciątkiem stojąca w niszy i Św. Katarzyny poprzez Marię tronującą w niszy kończąc na Dyptyku Jeana Grosa.
Scena Sacra Conversazione ukazana została pod iluzyjnym łukiem, motywie być może zaczerpniętym z Ołtarza św. Łucji[6] Domenica Venezianego, na optycznym progu obrazu oddzielający hieratyczną reprezentację osób świętych w sferze sacrum od przestrzeni widza-wiernego[7]. Nad progiem Weyden z bardzo dużą dokładnością maluje elementy martwej natury; pośrodku parapetu stoi pozłacana, metaliczna amfora, z której wystają białe lilie symbolizujące czystość Dziewicy oraz czerwone kwiaty symbolizujące miasto Florencja.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Martin Davies, Rogier van der Weyden. An Essay with a Critical Catalogue of Paintings Assigned to him and to Robert Campin, London: Phaidon, 1972
- ↑ Paul Nuttall From Flandres to Florence: The Impact of netherlandish Painting 1400-1500, New Haven - London, 2004 s.85, za: A. Ziemba s. 778
- ↑ Gary B. Ferngren, Medicine and Religion: A Historical Introduction, Johns Hopkins University Press, 2014, ISBN 978-1-4214-1216-0
- ↑ Ziemba Tom II 2008 ↓, s. 298.
- ↑ Lorne Campbell, Jan van der Stock, Rogier Van Der Weyden 1400-1464: Master of Passions, Waanders Uitgeverij, 2009 ISBN 90-8526-105-8
- ↑ Web Gallery of Art
- ↑ Ziemba Tom II 2008 ↓, s. 299.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Antoni Ziemba: Sztuka Burgundii i Niderlandów 1380-1500. Niderlandzkie malarstwo tablicowe Tom II. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008. ISBN 978-83-235-0443-6.