Me’ir Grossman
 Me’ir Grossman w 1948 roku. | |
| Data i miejsce urodzenia |
3 czerwca 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Rodzaj działalności |
dziennikarz, działacz społeczny, działacz syjonistyczny |
Me’ir Grossman (hebr. מאיר גרוסמן; ur. 3 czerwca 1888 w Tiemriuku, zm. 26 czerwca 1964 w Tel Awiwie) – żydowski dziennikarz, działacz społeczny, związany z syjonizmem rewizjonistycznym.
Twórca Żydowskiej Partii Państwowej (1933) i londyńskiego biura Żydowskiej Agencji Telegraficznej (1919), założyciel gazety „Palestine Bulletin” (1925) wydawanej obecnie pod tytułem „The Jerusalem Post”. W 1933 roku przeciwstawił się opuszczeniu Światowej Organizacji Syjonistycznej przez rewizjonistów i utworzeniu Nowej Organizacji Syjonistycznej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 3 czerwca 1888 roku w Tiemriuku w Imperium Rosyjskim w rodzinie Elijjahu i Racheli (z domu Slawutska). Ojciec Me’ira był rabinem i szochetem. Me’ir otrzymał wykształcenie ogólne w rosyjskich szkołach. Studiował w Petersburgu[1], a od 1913 w Berlinie, gdzie był również członkiem syjonistycznej organizacji He-Chawer[2]. W 1905 roku zaangażował się w pracę dziennikarską w gazetach rosyjskich i żydowskich[1].
Kiedy wybuchła I wojna światowa znajdował się w Kopenhadze[3], gdzie pracował jako korespondent gazety „Russkoje Słowo”. Wydawał tam również w jidysz gazetę „Kopenhagener Togbłat”[2]. W trakcie wojny poparł ideę Ze’ewa Żabotyńskiego, aby w ramach armii brytyjskiej utworzyć Legion Żydowski, co symbolizowałoby aktywne działania narodu żydowskiego w dążeniu do utworzenia własnej ojczyzny[3]. Poglądy te wyrażał na łamach wydawanego w Kopenhadze i Londynie w latach 1915–1916 dziennika „Di Tribune”[2]. Stał na stanowisku, że nie należy zawierać żadnego sojuszu politycznego z osobami, które nie uważały utworzenia żydowskiej siły zbrojnej za priorytet[4].
Wrócił do Rosji w marcu 1917 roku i podjął współpracę z wydawaną w jidysz gazetą „Petrograder Togbłat”, którą założył Izaak Grünbaum. W latach 1917–1918 współredagował „Der Telegraf”, „Ojf der Wach” oraz „Di Wełt”[2]. Został również wybrany do Centralnego Komitetu Organizacji Syjonistycznej Ukrainy[3].
W 1919 roku wraz z Jakubem Landauem założyli w Londynie biuro Żydowskiej Agencji Telegraficznej z późniejszymi oddziałami w Warszawie i Berlinie. W 1920 roku ożenił się z Barbarą de Port[3]. W 1925 roku w Jerozolimie założył gazetę „Palestine Bulletin”, którą od 1923 roku wydawano pod nazwą „Palestine Post”, a później „The Jerusalem Post”[2]. W tym samym roku pomagał Żabotyńskiemu w powołaniu do życia Unii Syjonistów Rewizjonistów i został wybrany zastępcą Żabotyńskiego w strukturach unii. Z jej ramienia był przedstawicielem rewizjonistów na wszystkich kongresach syjonistycznych[3][5].
Na przełomie lat 20. i 30. XX wieku, wraz z kierownictwem Unii Syjonistów Rewizjonistów z Londynu, sprzeciwiał się rosnącej autonomii Bejtaru oraz radykalizacji jego członków, poprzez dołączanie do organizacji coraz bardziej radykalnych środowisk. Obawiał się także, że Żabotyński będzie chciał zdominować ruch rewizjonistyczny działaczami z Bejtaru, co postawiłoby resztę ruchu w mniejszości. Nalegał, aby działania Bejtaru były objęte kontrolą Unii Syjonistów Rewizjonistów. W 1931 roku podpisał z Żabotyńskim tzw. dżentelmeńskie porozumienie, które gwarantowało Bejtarowi wewnętrzną i strukturalną niezależność, ale zobowiązywał organizację do niepodejmowania politycznych działań na własny koszt[6][7]. Heller podaje, że Grossmanowi nie udało się w pełni podporządkować Bejtaru strukturom rewizjonistycznym, ponieważ porozumienie zawierało zapisy, które wymuszały nawet na byłych członkach Bejtaru posłuszeństwo dowództwu organizacji[8].
W 1933 roku sprzeciwił się opuszczeniu przez rewizjonistów Światowej Organizacji Syjonistycznej i utworzeniu własnej struktury zwanej Nową Organizacją Syjonistyczną. Uważał, że rewizjoniści powinni pozostać w ramach istniejących struktur syjonistycznych. W tym samym roku w ramach Światowej Organizacji Syjonistycznej utworzył Żydowską Partię Państwową, która pozostała jednak marginalną formacją[2][5][9].
Od 1934 roku mieszkał w Mandacie Palestyny[2]. W 1937 roku został zawieszony w prawach członka Ogólnej Rady Syjonistycznej za ujawnienie dokumentacji dotyczącej podziału mandatu, co „przyniosło szkody sprawom syjonistycznym”[10]. Wraz z wybuchem II wojny światowej wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie zaangażował się w życie lokalnych społeczności żydowskich oraz pracował w radiu w Nowym Jorku. W 1948 roku, kiedy doszło do zjednoczenia ruchu rewizjonistycznego, został wybrany przewodniczącym światowego komitetu wykonawczego zjednoczonej Unii Syjonistów Rewizjonistów[3][11]. W tym samym roku wybrany został do egzekutywy Agencji Żydowskiej, w której odpowiadał za sprawy finansowe[2].
W 1953 roku związał się ze środowiskiem Ogólnych Syjonistów, których w latach 1954–1960 reprezentował w Agencji Żydowskiej. W Izraelu wspierał rosyjskojęzyczne gazety oraz działał na rzecz społeczności żydowskiej w Związku Radzieckim[2].
Zmarł 26 czerwca 1964 roku w Tel Awiwie[12].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Tidhar 1950a ↓.
- ↑ a b c d e f g h i Aleksiun ↓.
- ↑ a b c d e f Tidhar 1950b ↓.
- ↑ Heller 2017 ↓, s. 39.
- ↑ a b Brit Hatzohar [online], Instytut Żabotyńskiego [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Heller 2017 ↓, s. 115–117.
- ↑ Shavit 1988 ↓, s. 53, 55.
- ↑ Heller 2017 ↓, s. 116.
- ↑ Shavit 1988 ↓, s. 69.
- ↑ הופסקו זכויותיו של מאיר גררסמן, „Dawar”, 24 listopada 1937, s. 1 [dostęp 2023-05-15].
- ↑ Meir Grossman, American Revisionist Leader, Named Chairman of Party’s World Executive, Żydowska Agencja Telegraficzna, 28 kwietnia 1948 [dostęp 2023-05-15].
- ↑ גרוסמן מאיר ז"ל, חברה קדישא ת"א – יפו [dostęp 2023-05-15] [zarchiwizowane 2016-03-03].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Natalia Aleksiun, Grossman Meir [online], Portal Delet [dostęp 2023-05-15].
- Daniel K. Heller, Jabotinsky’s Children. Polish Jews and the Rise of Right-Wing Zionism, Princeton-Oxford: Princeton University Press, 2017, ISBN 978-0-691-17475-4.
- Yaakov Shavit, Jabotinsky and Revisionist Movement 1925–1948, London-Totowa: Frank Cass & Co. Ltd., 1988, ISBN 0-7146-3325-9.
- David Tidhar, מאיר גרוסמן, Encyclopedia of the Founders and Builders of Israel, 1950a [dostęp 2023-05-15].
- David Tidhar, מאיר גרוסמן, Encyclopedia of the Founders and Builders of Israel, 1950b [dostęp 2023-05-15].
