Nóż z Dżebel el-Arak
Nóż z Dżebel el-Arak[1] – pochodzący z okresu Nagada II starożytny egipski kamienny nóż, znajdujący się w zbiorach Luwru.
Artefakt został nabyty w 1914 roku w Kairze przez francuskiego egiptologa Georgesa Aarona Bénédite od prywatnego handlarza, zdaniem którego został on odnaleziony we wsi Dżebel el-Arak koło Nadż Hammadi w Górnym Egipcie[2][3]. Składa się z krzemiennego ostrza o długości 18,8 cm i wykonanej z kości słoniowej (dokładniej z kła hipopotama[3]) rękojeści o długości 9,5 cm, ozdobionej obustronnie reliefami ze scenami figuralnymi[1][2]. Na stronie z guzem widać mężczyznę w spódniczce, stojącego między zwróconymi naprzeciw siebie lwami; poniżej umieszczono schematyczne sceny łowów[4]. Na stronie drugiej rękojeści przedstawiono dziewięć walczących ze sobą postaci ludzkich, pod którymi znajdują się dwa rzędy łodzi i pływające w wodzie ciała wrogów[1][3][4]. W dekoracji rękojeści noża niektórzy badacze dopatrują się wpływów mezopotamskich[1][2], na co wskazywać miałby m.in. strój ukazanego mężczyzny[3].
Reliefy na rękojeści dowodzą wysokiego poziomu sztuki okresu predynastycznego[2]. Są także świadectwem kunsztu artysty, który na niewielkiej przestrzeni zdołał zmieścić wiele perfekcyjnie wykonanych elementów[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Jadwiga Lipińska: Sztuka starożytnego Egiptu. Warszawa: Arkady, 2008, s. 28, seria: Popularna Biblioteka Sztuki. ISBN 978-83-213-4432-4.
- ↑ a b c d The Study of the Ancient Near East in the 21th Century. edited by Jerrold S. Cooper, Glenn M. Schwartz. Winona Lake: Eisenbrauns, 1996, s. 10-13. ISBN 0-931464-96-X.
- ↑ a b c d e Wojciech Pastuszka: Nóż z Dżebel el-Arak. cudaswiata.archeowiesci.pl, 2008-04-04. [dostęp 2015-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- ↑ a b Wielka Historia Świata. T. 2. Stary i Nowy Świat od „rewolucji” neolitycznej do podbojów Aleksandra Wielkiego. Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra, 2005, s. 72. ISBN 83-85719-83-0.