Order Gwiazdy Czarnej

Order Gwiazdy Czarnej
*Ordre de l'Étoile Noire*
	; Awers insygniów I klasy
	; Baretka
Ustanowiono	1889/1896
Wycofano	1963
Powyżej	Order Kambodży (kolonialny)
Poniżej	Order Błyszczący (kolonialny)
Powiązane	Order Narodowy Zasługi
	Multimedia w Wikimedia Commons

Order Gwiazdy Czarnej lub Order Gwiazdy Czarnej Beninu (franc. Ordre de l'Étoile Noire lub Ordre de l'Étoile Noire du Bénin)^[1] – order ustanowiony w 1889 przez władcę Porto-Novo, znajdującego się pod protektoratem francuskim. W latach 1896–1963 nadawany jako francuskie odznaczenie kolonialne^[2].

Historia

Order ustanowił król Toffa (1 grudnia 1889)^[3], panujący w znajdującym się pod jurysdykcją francuską Porto-Novo (na terenie dzisiejszego Beninu). Po II wojnie francusko-dahomejskiej 1892-1894^[4], został uznany przez rząd III Republiki Francuskiej (30 lipca 1894)^[3], a następnie wcielony do odznaczeń francuskich (dekrety z 10 i 23 maja 1896)^[4]^[5] i nadawany zarówno Francuzom jak i obcokrajowcom^[2] za zasługi dla rozwoju wpływów francuskich w Afryce Zachodniej^[3]. Administracją orderu zajmowała się Kancelaria Legii Honorowej, a każdy prezydent Francji był uprawniony do noszenia jego najwyższej klasy – Wielkiego Krzyża^[4].

Dekretem prezydenckim Charlesa de Gaulle’a (6 grudnia 1963) order został wycofany wraz z 15-stoma innymi francuskimi odznaczeniami resortowymi i kolonialnymi. Zostały one zastąpione nadawanym za wybitne zasługi Orderem Narodowym Zasługi. Odznaczeni utrzymali prawo do noszenia orderu^[2]^[5]^[6]^[a]

Podział

Klasy	Nazwa polska	Nazwa francuska^[4]	Baretka
I klasa	Krzyż Wielki	Grand-croix
II klasa	Komandor z Gwiazdą^[b]	Commandeur avec plaque
III klasa	Komandor	Commandeur
IV klasa	Oficer	Officier
V klasa	Kawaler	Chevalier

Wygląd

Odznaka orderowa miała kształt białego krzyża maltańskiego z fioletowymi krawędziami, z umocowaną na środku srebrną pięcioramienną gwiazdą. Pomiędzy ramionami znajdowały się trzy złote promienie, z których środkowy był nieco dłuższy niż dwa sąsiadujące. Wieszana była na zawieszce w kształcie okrągłego wieńca z liści laurowych, mocowanej do niebieskiej wstęgi orderowej za pomocą kółeczka. Gwiazda orderowa składała się z odznaki umieszczonej na ośmiopromiennej, srebrnej gwieździe^[7].

Odznaczeni

Louis Bobé, II klasa^[8]
Konstanty Haller, V klasa^[9]
Kazimierz Dworak, V klasa

Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Gwiazdy Czarnej.

Uwagi

↑
Pozostałe odznaczenia wycofane tym samym dekretem (z datą ustanowienia):
- Order Gwiazdy Anjouan – Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)
- Order Błyszczący – Ordre du Nichan el Anouar (1887)
- Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)
- Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)
- Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)
- Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)
- Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)
- Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)
- Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)
- Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)
- Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)
- Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)
- Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)
- Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)
- Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)
↑ Wielki Oficer według książki Wiesława Bończy-Tomaszewskiego (Kodeks orderowy), jednak był noszony w tej klasie w postaci komandorii z gwiazdą, czyli odznaki orderowej wieszanej na wstędze na szyi i gwiazdy orderowej noszonej na piersi (II klasa Orderu Narodowego Legii Honorowej ma postać odznaki orderowej wieszanej na wstążce z rozetką wraz z innymi odznaczeniami i medalami oraz gwiazdy)

Przypisy

↑ Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 299, 327.
↑ ^a ^b ^c Robert Werlich: Orders and Decorations of all Nations. Ancient and Modern. Civil and Military. Waszyngton: Quaker Press, 1963, s. 90, 102. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 45.
↑ ^a ^b ^c ^d Marc Champenois: Ordre de l'Étoile Noire. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ ^a ^b Les ordres coloniaux devenus ordres de la France d’outre -mer. legiondhonneur.fr (Grande chancellerie de la Légion d'honneur). [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ Décorations du Bénin. semon.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).
↑ Bobé Louis. W: Kraks Blå Bog. Kopenhaga: Krak, 1950, s. 165.
↑ Rewja na Polu Mokotowskim. „Rzeczpospolita”. R. 6. Nr 122, s. 2, 4 maja 1925.

[uwaga1-7] Pozostałe odznaczenia wycofane tym samym dekretem (z datą ustanowienia):
Order Gwiazdy Anjouan – Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)

Order Błyszczący – Ordre du Nichan el Anouar (1887)

Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)

Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)

Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)

Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)

Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)

Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)

Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)

Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)

Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)

Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)

Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)

Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)

Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)

[2] Order Gwiazdy Anjouan – Ordre de l'Étoile d'Anjouan (1874)

[3] Order Błyszczący – Ordre du Nichan el Anouar (1887)

[4] Order Zasługi Społecznej – Ordre du Mérite social (1936)

[5] Order Zdrowia Publicznego – Ordre de la Santé publique (1938)

[6] Order Zasługi Handlowej i Przemysłowej – Ordre du Mérite commercial et industriel (1939)

[7] Order Zasługi Rzemieślniczej – Ordre du Mérite artisanal (1948)

[8] Order Zasługi Turystycznej – Ordre du Mérite touristique (1949)

[9] Order Zasługi Kombatanckiej – Ordre du Mérite combattant (1953)

[10] Order Zasługi Pocztowej – Ordre du Mérite postal (1953)

[11] Order Gospodarki Narodowej – Ordre de l'Économie nationale (1954)

[12] Order Zasługi Sportowej – Ordre du Mérite sportif (1956)

[13] Order Zasługi w Pracy – Ordre du Mérite du travail (1957)

[14] Order Zasługi Wojskowej – Ordre du Mérite militaire (1957)

[15] Order Zasługi Cywilnej – Ordre du Mérite civil (1957)

[16] Order Zasługi Saharyjskiej – Ordre du Mérite saharien (1958)

[uwaga2-8] Wielki Oficer według książki Wiesława Bończy-Tomaszewskiego (Kodeks orderowy), jednak był noszony w tej klasie w postaci komandorii z gwiazdą, czyli odznaki orderowej wieszanej na wstędze na szyi i gwiazdy orderowej noszonej na piersi (II klasa Orderu Narodowego Legii Honorowej ma postać odznaki orderowej wieszanej na wstążce z rozetką wraz z innymi odznaczeniami i medalami oraz gwiazdy)

[ko-1] Wiesław Bończa-Tomaszewski: Kodeks orderowy. Przepisy obowiązujące posiadaczy orderów, odznaczeń, medali i odznak. Warszawa-Kraków: Główna Księgarnia Wojskowa, Drukarnia Narodowa, 1939, s. 299, 327.

[rw-2] Robert Werlich: Orders and Decorations of all Nations. Ancient and Modern. Civil and Military. Waszyngton: Quaker Press, 1963, s. 90, 102. (ang.).

[okz-3] Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne. Co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1928, s. 45.

[mc-4] Marc Champenois: Ordre de l'Étoile Noire. [w:] Les décorations Francaises [on-line]. france-phaleristique.com. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[clh-5] Les ordres coloniaux devenus ordres de la France d’outre -mer. legiondhonneur.fr (Grande chancellerie de la Légion d'honneur). [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[d1963-6] Décret n°63-1196 du 3 décembre 1963 portant création d'un ordre national du Mérite. legifrance.gouv.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[sem-9] Décorations du Bénin. semon.fr. [dostęp 2015-11-05]. (fr.).

[krak-10] Bobé Louis. W: Kraks Blå Bog. Kopenhaga: Krak, 1950, s. 165.

[rz-11] Rewja na Polu Mokotowskim. „Rzeczpospolita”. R. 6. Nr 122, s. 2, 4 maja 1925.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[a]

[b]

[7]

[8]

[9]

Rodzaj odznaczenia	order krzyż medal gwiazda odznaka dystynktorium
Elementy insygniów	godło łańcuch orderowy gwiazda orderowa rozetka galonik okucie wstęga orderowa
Formy zredukowane	cywilna: miniaturka orderowa mundurowa: baretka
Lista odznaczeń w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie
Lista baretek w	Afryce Ameryce Południowej Ameryce Północnej i Środkowej Australii i Oceanii Azji Europie organizacjach międzynarodowych
Prawo	kapituła orderu odznaczenie państwowe order domowy order kobiecy
System odznaczeń w Polsce	Komisja Heraldyczna polski system orderowo-odznaczeniowy (lista) polskie odznaczenia resortowe polskie odznaczenia samorządowe