Paoliida

	Paoliida
	Handlirsch, 1906
	Okres istnienia: karbon–perm PreꞒ Ꞓ O S D C P T J K Pg N Q
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	stawonogi
Podtyp	sześcionogi
Gromada	owady
Podgromada	owady uskrzydlone
Rząd	Paoliida
Synonimy
	Protoptera Sharov, 1968;
	Protoptera Sharov, 1968;

Paoliida – wymarły rząd owadów o niejasnej systematyce i filogenezie. W zapisie kopalnym przedstawiciele są znani z karbonu i permu. Ich skamieniałości odnajdywano na terenie Europy, Azji i Ameryki Północnej^[1].

Taksonomia

Hipotetyczne relacje filogenetyczne Paoliida wg Prokopa i innych, 2013^[2]

†Paoliida

	†Paoliidae

	†Blattinopsidae

Dictyoptera

modliszki

	karaczany

	termity

Takson ten wyróżnił jako pierwszy Borys Rohdendorf w 1977, ale autorstwo przypisał on Antonowi Handlirschowi^[3]. Jego pozycja filogenetyczna jest niejasna. Traktowane były m.in. jako najwcześniejsze nowoskrzydłe, przodków pluskwiaków, przedstawiciele takich grup jak Palaeodictyoptera, Protoblattoidea i Protorthoptera, a w 2013 Jakub Prokop i współpracownicy wskazują na nie jako grupę siostrzaną Dictyoptera^[2]. Skład włączanych doń taksonów również jest różny u różnych autorów. Aleksandr Rasnicyn zaliczał tu w 2002 tylko rodzinę Paoliidae^[4]. Prokop i współpracownicy dokonali w 2013 rewizji i redefinicji grupy, włączając doń dwie rodziny: Paoliidae i Blattinopsidae^[2]. Natomiast Adré Nel, Romain Garrouste i Jakub Prokop w publikacji z 2015 zaliczają doń Anthracoptilidae^[5]. Przedstawiony poniżej opis opiera się na definicji Prokopa i innych z 2013^[2].

Opis

Owady te miały smukłe, nitkowate czułki, zbudowane z długich członów. Na przedpleczu nie występowały paranota. Obie pary skrzydeł miały prawie jednakową budowę, ale tylne były szersze u nasady, co nadawało im bliższy trójkątnemu kształt. Składane były w pozycji spoczynkowej dachowato nad ciałem. Obie pary cechował zredukowany wachlarz analny. Przednia żyłka radialna była silnie wypukła, przednia kubitalna wypukła, medialna i tylna radialna dość wypukłe, a tylna subkostalna i tylna kubitalna wklęsłe. Tylna żyłka subkostalna kończyła się w odsiebnej połowie skrzydła: na żyłce kostalnej lub na przedniej radialnej. Tylna żyłka radialna miała liczne odnogi. Obie żyłki kubitalne miały dość długi wspólny trzon u nasady. Przednie odgałęzienia przedniej żyłki kubitalnej były wklęsłe, a tylne odgałęzienia wypukłe. Tylna żyłka kubitalna była prosta lub sigmowata i miała najwyżej jedną, krótką odnogę w części końcowej^[2].

Przypisy

↑ David Penney, James E. Jepson: Fossil Insects: An introduction to palaeoentomology. Manchester: Siri Scientific Press, 2014, s. 115.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Jakub Prokop, Wieslaw Krzeminski, Ewa Krzeminska, Thomas Hörnschemeyer, Jan-Michael Ilger, Carsten Brauckmann, Philippe Grandcolas, Andre Nel. Late Palaeozoic Paoliida is the sister group of Dictyoptera (Insecta: Neoptera). „Journal of Systematic Palaeontology”, 2013. DOI: 10.1080/14772019.2013.823468.
↑ Boris B. Rohdendorf. The rationalization of names of higher taxa in zoology. „Paleontological Journal”. 11, s. 149–155, 1977.
↑ A.P. Rasnitsyn: Order Paoliida Handlirsch, 1906 (=Protoptera Sharov, 1966). W: History of Insects. A.P. Rasnitsyn, D.L.J. Quicke (red.). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2002, s. 81–84.
↑ A. Nel, R. Garrouste, J. Prokop. The first African Anthracoptilidae (Insecta: Paoliida) near the Permian--Triassic boundary in Kenya. „Zootaxa”. 3925 (1), s. 145-150, 2015. DOI: 10.11646/zootaxa.3925.1.10.

[Penney-1] David Penney, James E. Jepson: Fossil Insects: An introduction to palaeoentomology. Manchester: Siri Scientific Press, 2014, s. 115.

[Prokop-2] Jakub Prokop, Wieslaw Krzeminski, Ewa Krzeminska, Thomas Hörnschemeyer, Jan-Michael Ilger, Carsten Brauckmann, Philippe Grandcolas, Andre Nel. Late Palaeozoic Paoliida is the sister group of Dictyoptera (Insecta: Neoptera). „Journal of Systematic Palaeontology”, 2013. DOI: 10.1080/14772019.2013.823468.

[Rohdendorf-3] Boris B. Rohdendorf. The rationalization of names of higher taxa in zoology. „Paleontological Journal”. 11, s. 149–155, 1977.

[Rasnicyn-4] A.P. Rasnitsyn: Order Paoliida Handlirsch, 1906 (=Protoptera Sharov, 1966). W: History of Insects. A.P. Rasnitsyn, D.L.J. Quicke (red.). Dordrecht: Kluwer Academic Publishers, 2002, s. 81–84.

[Nel-5] A. Nel, R. Garrouste, J. Prokop. The first African Anthracoptilidae (Insecta: Paoliida) near the Permian--Triassic boundary in Kenya. „Zootaxa”. 3925 (1), s. 145-150, 2015. DOI: 10.11646/zootaxa.3925.1.10.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]