Philipp Johann Ferdinand Schur
 Portret litograficzny Schura (1875) | |
| Data i miejsce urodzenia |
18 lutego 1799 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
27 maja 1878 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość |
niemiecka |
Philipp Johann Ferdinand Schur (ur. 18 lutego 1799 w Królewcu, zm. 27 maja 1878 w Bielsku) – niemiecki botanik, farmaceuta, chemik i fabrykant.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Schur urodził się w Królewcu jako syn mistrza guzikarskiego. W wieku 10 lat zaczął uczęszczać do gimnazjum katedralnego w Knipawie. Kiedy zostało ono przekształcone w wyższą szkołę mieszczańską, postanowił przygotowywać się do egzaminów na studia prywatnie. Możliwości finansowe rodziny nie były jednak ku temu wystarczające, wybrał więc zawód farmaceuty i rozpoczął praktykę w aptece Wegenerów w Gierdawach. W tym czasie stworzył zielnik zawierający około 600 gatunków roślin. W 1819 r. zdał egzamin na pomocnika aptecznego. W kolejnych latach pracował w aptekach w Królewcu, Rybakach, Elblągu i Gdańsku.
W 1825 r. powrócił na stałe do Królewca i rozpoczął czteroletnie studia w dziedzinie farmacji i chemii na tamtejszej Albertynie, po czym kontynuował studia, rozszerzone o fizykę, mineralogię, zoologię, botanikę i filozofię, na Uniwersytecie Humboldtów w Berlinie. Jego nauczycielami byli w Królewcu m.in. Ernst Meyer i Friedrich Burdach, a w Berlinie Alexander von Humboldt i Eilhard Mitscherlich. Studia zakończył w 1831 r. uzyskując dyplom aptekarza I klasy, a w 1835 r. obronił na uniwersytecie w Jenie pracę doktorską Metamorphosis plantarum secundumsententiam hodie praevalentem expositaatque exemplis illustrata. Udzielał w tym czasie prywatnych lekcji z zakresu chemii, analizy chemicznej, farmacji i botaniki.
Jednocześnie w 1831 r. przeniósł się do Austrii i rozpoczął pracę jako chemik w fabryce w Liesing, obecnie dzielnicy Wiednia. W 1839 r. założył zamkniętą po trzech latach fabrykę chemiczną w sąsiednim Inzersdorf, później podejmował zakończone niepowodzeniem inicjatywy przemysłowe w Preszburgu (Bratysławie) i Svätym Jurze, aż w 1845 r. przejął na osiem lat kierownictwo fabryki kwasu siarkowego w siedmiogrodzkim Sybinie. W latach 1853–1854 pracował jako nauczyciel chemii oraz przyrody w gimnazjum i szkole realnej w Braszowie. Potem powrócił do Wiednia poświęcając się opracowaniu dorobku naukowego poprzednich lat.
Borykając się z kłopotami finansowymi w 1861 r. sprzedał swoją kolekcję roślin uniwersytetowi we Lwowie, a w 1869 r. przeprowadził się do swojego syna – urodzonego w 1839 r. Ferdinanda Augusta Eduarda Schura, który był pastorem ewangelickim i w tym czasie prowadził parafię w Brnie. W 1870 r. obaj przenieśli się do nowego miejsca pracy syna, śląskiego Bielska (Bielsko-Biała). Osiem lat później Schur zmarł wskutek powikłań po zapaleniu płuc. Pochowany został na bielskim Starym Cmentarzu Ewangelickim.
Działalność naukowa
[edytuj | edytuj kod]Podczas pobytu w Siedmiogrodzie Schur odbył szereg podróży naukowych, w trakcie których zebrał ponad 50 tysięcy okazów roślin (będących w posiadaniu uniwersytetu we Lwowie), stanowiących podstawę dalszych jego badań. Około 2300 z nich pozyskał podczas podróży w lipcu i sierpniu 1853 r. odbywającej się na polecenie ówczesnego gubernatora prowincji, Karla zu Schwarzenberga, w towarzystwie młodego przyrodnika Eduarda Alberta Bielza, której opis ukazał się drukiem w 1859 r.
W 1866 r. ukazało się najważniejsze jego dzieło: Enumeratio plantarum Transilvaniae exhibens: stirpes phanerogamas sponte crescentes atque frequentius cultas, cryptogamas vasculares characeas stiam muscos hepaticasque – gruntowny opis flory Siedmiogrodu. Wcześniejszą ważną jego publikacją na ten temat było wydane w 1853 r. Sertum florae Transsilvaniae sive enumeratio systematica omnium plantarum, quae in Transsilvania sponte crescunt et in usu hominum copiosius coluntur.
Schur publikował także wiele artykułów w Österreichische botanische Zeitschrift. Zainicjował on powstanie w 1849 r. Siedmiogrodzkiego Towarzystwa Nauk Przyrodniczych w Sybinie, część jego prac ukazała się w wydawanym przez nie Verhandlungen und Mitteilungen des Siebenbürgischen Vereins für Naturwissenschaften.
Jako autor diagnoz taksonów oznaczany jest skrótem schur.
- Wybrane taksony po raz pierwszy opisane przez Schura
-
Sesleria heufleriana Schur -
Prunella vulgaris f. leucantha Schur -
Physoplexis comosa (L.) Schur -
Melica transilvanica Schur -
Leontodon pseudotaraxaci Schur
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Schur, Ferdinand. W: Österreichisches Biographisches Lexikon 1815–1950. T. 11. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1999, s. 375–376. ISBN 3-7001-2803-7.
- Franz Speta: Dr. Ferdinand Schur. Leben und Werk von F. Schur. Linz: OÖ Landesmuseum, 1994. ISBN 3-900746-68-0.
- Konstantin von Wurzbach: Schur, Johann Ferdinand. W: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. T. 32. Wien: Kaiserlich-königliche Hof- und Staatsdruckerei, 1876, s. 220.