Piękno objawione
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
1828 |
| Medium | |
| Wymiary |
6,7 × 8,0 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Piękno objawione[1] (ang. Beauty Revealed) – miniatura wykonana akwarelą na kości słoniowej przez amerykańską malarkę Sarah Goodridge. Obraz przedstawia nagie piersi artystki otoczone białym materiałem[2]. Jest to intymny autoportret, który malarka wykonała dla polityka Daniela Webstera, wieloletniego przyjaciela i prawdopodobnie kochanka[3]. Miniatura znajduje się w zbiorach Metropolitan Museum of Art[4].
Okoliczności powstania
[edytuj | edytuj kod]Sarah Goodridge była malarką-autodydaktą specjalizującą się w miniaturowych portretach na kości słoniowej. Mieszkała w Bostonie, gdzie otworzyła swoją pracownię i wykonywała liczne zlecenia portretowe. Przez wiele lat utrzymywała znajomość z Danielem Websterem, politykiem, który rozpoczął karierę jako senator z Massachusetts w 1827 roku[5]. Goodridge i Webster prowadzili regularną korespondencję, z której zachowały się czterdzieści cztery listy wysłane przez Webstera do malarki w latach 1827–1851. Korespondencja nie zdradza intymnego związku, ale z czasem pozdrowienia stały się bardziej poufałe, a ostatnie listy były adresowane do „drogiej, dobrej przyjaciółki”. Treść jest rzeczowa i serdeczna, Webster pomógł jej znaleźć pracownię, w której później pozował do portretu, a także zaprosił ją do swojego biura w Bostonie. Listy od malarki nie zachowały się. Goodridge w przeciągu dwóch dekad namalowała go kilkanaście razy[1][6]. Kiedy pierwszy raz dla niej pozował był żonaty i miał trójkę dzieci. Gdy w 1828 roku zmarła jego pierwsza żona, stał się przedmiotem plotek w Waszyngtonie dotyczących jego rzekomej rozwiązłości; wielu podejrzewało, że Goodridge była jego kochanką. Ponownie ożenił się w 1829 roku z pochodzącą z zamożnej i prominentnej rodziny Caroline LeRoy. Potrzebował znacznych funduszy dla wsparcia swoich ambicji i politycznej kariery[7]. Goodridge nigdy nie wyszła za mąż. Malarka, która praktycznie nie opuszczała okolic Bostonu, przynajmniej dwukrotnie odwiedziła go w Waszyngtonie. Wizyty miały miejsce w okresie zimowym – Webster, który był w tym czasie senatorem, spędzał tę porę roku w stolicy. Goodridge odwiedziła go po śmierci jego żony zimą 1828–1829 roku, ponownie na przełomie lat 1841–1842 po tym, jak rozstał się z drugą żoną i być może także w 1832 roku[6].
Piękno objawione powstało w okresie popularności miniatur portretowych, które pojawiły się w Stanach Zjednoczonych pod koniec XVIII wieku. Jednocześnie był to bezprecedensowy przykład artystycznego wyrażenia uczuć, poprzez intymny, miniaturowy akt[6]. W Anglii i Francji w XIX stuleciu istniał zwyczaj wymieniania się miniaturami przedstawiającymi oko – „jestem z Tobą i widzę Cię”. Był to sposób na noszenie przy sobie portretu ukochanej osoby bez ujawniania jej tożsamości[1][6]. Jednak tego typu miniatury nie zdobyły popularności w Ameryce[6]. Według potomków Webstera Piękno objawione jest autoportretem malarki[2], intymną pamiątką wykonaną dla przyjaciela i prawdopodobnie kochanka. Otrzymał go po śmierci żony, możliwe, że malarka chciała sprowokować go do poślubienia jej[3].
Opis obrazu
[edytuj | edytuj kod]| Miniatury portretowe autorstwa Sarah Goodridge
| |
| Sarah Goodridge, 1830 | Daniel Webster, 1825 |
Prostokątna miniatura o wymiarach 6,7 × 8,0 cm miała pierwotnie papierowy podkład z datą 1828 na odwrocie, który zaginął[6]. Czerwone etui, w którym jest obecnie eksponowana, jest współczesne[4]. Została namalowana akwarelą na podobraziu z kości słoniowej. Płytka oraz nałożone na niej warstwy farby są tak cienkie, że prześwitujące przez nią światło sprawia wrażenie, że ciało jaśnieje[3]. Gradacja kolorów daje efekt trójwymiarowości[8]. Miniatura jest przykładem mistrzowskiego opanowania techniki kropkowania i kreskowania stosowanej na tego typu nośniku[1]. Kość słoniowa była powszechnie stosowana w amerykańskiej miniaturze[6], ale w tym przypadku posłużyła także do imitacji tekstury i koloru skóry[3]. Piersi są otoczone jasnymi fałdami delikatnego materiału, który miejscami odbija światło[3].
Goodridge prawdopodobnie namalowała Piękno objawione patrząc na siebie w lustrze[3], uchwyciła takie szczegóły jak pieprzyk czy pojedyncze przebarwienie[1]. Malarka miała wtedy 40 lat. Według krytyka sztuki Chrisa Packarda piersi na miniaturze wydają się młodsze, mają „stabilność, bladość i jędrność”, impregnowaną harmonią światła, koloru i równowagi[8]. Kilka prac zostało przytoczonych jako możliwe inspiracje, w tym Śpiąca Ariadna na wyspie Naksos Johna Vanderlyna[9] oraz rzeźba Venus Victrix Horatia Greenougha[8].
Proweniencja
[edytuj | edytuj kod]Miniatura należała do Daniela Webstera aż do jego śmierci i pozostała w jego rodzinie przez ponad wiek[1]. W posiadaniu Webstera, a następnie jego spadkobierców, znajdował się także późniejszy autoportret malarki, jej sztalugi i przybory malarskie. Potomkowie Webstera utrzymywali, że był zaręczony z malarką. W 1981 roku miniaturę sprzedano na aukcji w Christie’s, a następnie w Alexander Gallery w Nowym Jorku[6]. Została nabyta przez nowojorskich kolekcjonerów Richarda i Glorię Manney i była ich własnością przez 30 lat, po czym przekazali ją Metropolitan Museum of Art w 2006 roku[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f Kathryn Calley-Galitz: Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku. Warszawa: Arkady, 2020, s. 430. ISBN 978-83-213-5048-6.
- ↑ a b Carrie Rebora Barratt, Lori Zabar: American Portrait Miniatures in The Metropolitan Museum of Art. New York: Metropolitan Museum of Art, 2010, s. 127. ISBN 978-1-58839-357-9.
- ↑ a b c d e f John Frederick Walker: Ivory’s Ghosts: The White Gold of History and the Fate of Elephants. Atlantic Monthly Press, 2009, s. 94. ISBN 978-0-87113-995-5.
- ↑ a b c Beauty Revealed. Metropolitan Museum of Art. [dostęp 2021-02-27]. (ang.).
- ↑ Carol Kort, Liz Sonneborn: A to Z of American Women in the Visual Arts. New York: Facts on File, Inc, 2002, s. 80–81. ISBN 978-1-4381-0791-2.
- ↑ a b c d e f g h Dale T. Johnson: American Portrait Miniatures in the Manney Collection. New York: Metropolitan Museum on Art, 1990, s. 126–127. ISBN 978-0-87099-598-9.
- ↑ Robert V. Remini: Daniel Webster: The Man and His Time. W.W. Norton & Company, 1997, s. 306–309. ISBN 0-393-04552-8.
- ↑ a b c Chris Packard. Self-Fashioning in Sarah Goodridge’s Self-Portraits. „Common-place. American Antiquarian Society”, październik 2003. ISSN 1544-824X. (ang.).
- ↑ Randall L. Holton, Charles A. Gilday. Sarah Goodrich: Mapping places in the heart. „The Magazine Antiques”, listopad-grudzień 2012. (ang.).