Pierre Choderlos de Laclos
Portret pędzla Aleksandra Kucharskiego | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Zawód, zajęcie |
urzędnik |
Pierre Ambroise François Choderlos de Laclos (ur. 18 października 1741 w Amiens, zm. 5 września 1803 w Taranto) – francuski inżynier wojskowy, urzędnik, generał i pisarz, któremu sławę przyniosła powieść Niebezpieczne związki (1782).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Ojciec Pierre’a Choderlosa de Laclos był urzędnikiem rządowym. W styczniu 1760 Choderlos de Laclos został uczniem Królewskiego Korpusu Artyleryjskiego, dwa lata później jako podporucznika wysłano go do portu La Rochelle. Z końcem wojny siedmioletniej wysłany został do południowo-wschodniej Francji. W roku 1767 opublikował swój pierwsze utwóry literackie – wiersze we francuskim czasopiśmie Almanach des Muses. W 1769 przeprowadził się do Grenoble, gdzie pozostał przez 4 lata. W tym czasie opublikował kolejny wiersz.
W grudniu 1776 został wolnomularzem. W następnym roku wystawił w Paryżu swoją operę komediową Ernestine, która była adaptacją bajki Marie-Jeanne Riccoboni. Swoje najbardziej znane dzieło, Niebezpieczne związki, zaczął pisać prawdopodobnie w roku 1778. Zaangażowany w pracę nad powieścią był podczas pracy nad fortyfikacją wyspy Aix w 1779. Podczas urlopu w Paryżu w latach 1780–1781 zaczął starać się o wydanie książki. Pierwsze wydanie Niebezpiecznych związków ukazało się w nakładzie 2000 sztuk 7–10 kwietnia 1782, drugie wydanie (w takim samym nakładzie) 21 kwietnia tego samego roku. Pod koniec roku 1782 rozpoczął się związek Choderlos de Laclos z Marie-Soulange Duperre, która w 1786 została jego żoną.
W 1786 rozpoczął pisanie nigdy nie skończonej rozprawy o najlepszej metodzie edukacji kobiet. Później wydawał różne mniejsze prace. W 1788 wstąpił na dwór Księcia Orleanu i towarzyszył mu do roku 1790. Angażował się w rewolucyjną działalność korzystając z mocy swojego pióra.
W 1791 roku opuścił armię. W wyniku walk politycznych został aresztowany, wypuszczony wiosną 1793 i uwięziony ponownie w listopadzie. Spodziewał się, że zostanie skazany na ścięcie gilotyną, ale uwolniono go w grudniu 1794 roku wskutek szerokiej działalności w latach swojej świetności. W 1800 Laclos został mianowany generałem artylerii. Funkcje wojskowe pełnił aż do śmierci. Zmarł 5 września 1803 we Włoszech.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- 1776: Ernestine
- 1782: Niebezpieczne związki (Les liaisons dangereuses)
Ekranizacje
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Niebezpieczne związki w tłumaczeniu Tadeusza Boya-Żeleńskiego w serwisie Wolne Lektury
- Pierre Choderlos de Laclos – utwory w bibliotece Polona
- ISNI: 0000000120250670
- VIAF: 46758913
- LCCN: n80049565
- GND: 118568604
- NDL: 00446627
- LIBRIS: 53hkddpp3gz7lwt
- BnF: 11896727z
- SUDOC: 026787393
- SBN: CFIV051790
- NLA: 35287463
- NKC: jn19992000130
- BNE: XX945950
- NTA: 068807619
- BIBSYS: 90075150
- CiNii: DA00822779
- Open Library: OL2662558A
- PLWABN: 9810533473505606
- NUKAT: n94207171
- J9U: 987007264287505171
- PTBNP: 51085
- CANTIC: a10267190
- LNB: 000028460
- NSK: 000057311
- CONOR: 31784291
- BNC: 000172213
- ΕΒΕ: 92028, 62186
- KRNLK: KAC199615734
- LIH: LNB:Lnw;=CB
- RISM: people/50036838
- PWN: 3929996
- Britannica: biography/Pierre-Choderlos-de-Laclos
- Treccani: pierre-ambroise-francois-choderlos-de-laclos
- Universalis: choderlos-de-laclos
- БРЭ: 2641422
- NE.se: pierre-choderlos-de-laclos
- SNL: Pierre_Choderlos_de_Laclos
- Catalana: 0036239
- DSDE: Pierre_Choderlos_de_Laclos
- Hrvatska enciklopedija: 35039