Pierwszy Marsz Równości w Białymstoku
Pierwszy Marsz Równości w Białymstoku odbył się 20 lipca 2019 roku. W marszu wzięło udział około tysiąca osób, którym przeciwstawiły się tysiące członków skrajnie prawicowych grup i inne osoby, które brutalnie zaatakowały uczestników. Po ataku w Polsce odbyły się akcje solidarnościowe.
Tło
[edytuj | edytuj kod]Białystok leży w województwie podlaskim, które jest uważane za pas biblijny Polski i bastion partii Prawo i Sprawiedliwość (PiS)[1]. Okoliczny powiat białostocki został w 2019 r. ogłoszony strefą wolną od LGBT[2], podobnie jak inne regiony w Polsce[3]. Prezydent Białegostoku Tadeusz Truskolaski był natomiast politykiem niezależnym, o poglądach bardziej tolerancyjnych[1].
W lutym 2019 r. prezydent Warszawy podpisał deklarację popierającą prawa osób LGBT i zobowiązał się do włączenia edukacji seksualnej do szkół zgodnie z wytycznymi Światowej Organizacji Zdrowia. Deklaracja rozwścieczyła konserwatystów i stała się okrzykiem bojowym w polityce konserwatywnej i mediach[4]. Podczas gdy w okresie poprzedzającym wybory parlamentarne w 2015 r. PiS angażował się w retorykę antymuzułmańską, w miesiącach poprzedzających wybory parlamentarne w 2019 r. PiS skupił się na prawach osób LGBT. Lider PiS Jarosław Kaczyński powiedział, że „ideologia LGBT" została sprowadzona do Polski z zagranicy i stanowi zagrożenie dla polskiej tożsamości i narodu[5].
Wiele osobistości Kościoła katolickiego w Polsce wypowiadało się przeciwko prawom osób LGBT w Polsce[6]. W odpowiedzi na przeciwne osobom homoseksualnym i gender wystąpienia Kościoła i PiS w Polsce zaplanowano na 2019 r. około 24 marszów równości[7].
Arcybiskup Tadeusz Wojda wydał 7 lipca 2019 r. orędzie, które miało zostać odczytane we wszystkich kościołach Białegostoku i całego województwa podlaskiego[2]. Przywołał pamięć o zmaganiach Polski z komunizmem, posługując się łacińską frazą non possumus (w przybliżeniu „nie możemy pozwolić”)[8], której polski kardynał Stefan Wyszyński użył w historycznym proteście, który doprowadził do jego aresztowania w 1953 r[9]. Napisał, że marsze dumy są „bluźnierstwem przeciwko Bogu”[2] i opisał marsz jako zorganizowany „przez obcą inicjatywę na ziemi i wspólnocie podlaskiej, która jest głęboko zakorzeniona w chrześcijaństwie i troszczy się o dobro własnego społeczeństwa, zwłaszcza dzieci”[10]. W przeciwieństwie do prawicowych i centrowych prezydentów miast w innych częściach Polski, którzy próbowali zakazać marszów równości, prezydent Białegostoku zezwolił na ich odbycie się, mimo powszechnej krytyki ze strony działaczy PiS[1].
Zdaniem Rafała Pankowskiego ze Stowarzyszenia „Nigdy Więcej” Białostocczyzna jest silnie związana ze skrajną prawicą: „W Podlaskiem popełniono wiele aktów agresji ksenofobicznej w porównaniu z innymi regionami Polski”[7].
Według policji w dniu marszu zarejestrowano 32 demonstracje, głównie przeciwko niemu[7]. Kontrmanifestacje obejmowały czuwanie modlitewne przy Bazylice Katedralnej Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Białymstoku oraz towarzyszący mu piknik przy Pałacu Branickich w Białymstoku, zorganizowany przez marszałka Podlasia Artura Kosickiego, w ramach którego odbyły się występy pułku wojskowego i muzyków ludowych oraz rozstawiono dmuchane zamki[7].
Przed marszem w mieście rozdawano ulotki informujące, że jest ono „skażone wirusem LGBT”[7]. Gazeta Polska poinformowała o planach dystrybucji naklejek „Strefa wolna od LGBT” razem z gazetą.
Marsz
[edytuj | edytuj kod]Według Jacka Dehnela miał on wygłosić przemówienie na otwarciu pochodu na placu przy ulicy Skłodowskiej, jednakże uczestnicy marszu już przed oficjalnym rozpoczęciem pochodu spotkali się z przemocą, a atmosfera zamieszek na to nie pozwoliła[5].
W marszu wzięło udział od 800[11] do 1000[7] osób, którym przeciwstawiły się tysiące członków skrajnie prawicowych grup i innych osób, którzy rzucali w uczestników kamieniami, butelkami i petardami[7]. Policja oszacowała, że w proteście wzięło udział około 4000 kontrmanifestantów[7]. Kontrmanifestanci skandowali „Białystok wolny od zboczeńców” i „Bóg, honor i ojczyzna”, a z bloków mieszkalnych wzdłuż trasy marszu rzucano w uczestników przedmiotami[7]. Uczestnicy marszu przemaszerowali około 3 kilometrów przez centrum miasta, wznosząc okrzyki „Polska wolna od faszystów”[7].
Około godziny 17:00 marsz zakończył się po rozpędzeniu przez policję skrajnie prawicowych demonstrantów przy użyciu gazu pieprzowego i granatów hukowych[7]. Aby uniknąć ataków po wyjściu z marszu, niektórzy uczestnicy schowali flagi LGBT i zmyli makijaż, aby nie rzucać się w oczy[7][11].
Zatrzymano ponad 30 osób za napaść na policję lub uczestników marszu równości[11].
Rannych zostało kilkudziesięciu uczestników marszu[2]. Amnesty International skrytykowała reakcję policji, twierdząc, że nie zapewniła ona ochrony uczestnikom marszu i „nie zareagowała na przypadki przemocy”[12].
Następstwa
[edytuj | edytuj kod]Według „New York Timesa” podobnie jak demonstracja „Unite the Right” w Charlottesville zszokowała Amerykanów, przemoc w Białymstoku wzbudziła zaniepokojenie opinii publicznej, którzy sprzeciwiali się osobom homoseksualnym i ideologii gender[2]. Choć polski rząd potępił przemoc podczas marszu, zasugerował również, że aktywiści LGBT próbowali sprowokować uczestników. Pod koniec lipca Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformowało o zidentyfikowaniu 104 osób, które złamały prawo podczas marszu, i podjęło działania egzekucyjne wobec 77 z nich[1].
Michael Roth, niemiecki minister stanu ds. Europy, potępił atak i stwierdził, że porusza kwestię praw osób homoseksualnych w każdej dyskusji ze swoimi polskimi odpowiednikami.
Tysiące ludzi wyszło na ulice Warszawy, aby zaprotestować przeciwko przemocy w Białymstoku[2]. 23 lipca 2019 r w Gdańsku odbyła się demonstracja na rzecz tolerancji pod nazwą "Strefa wolna od stref"[13][14]. W Szczecinie odbyła się demonstracja pod hasłem "Strefa wolna od nienawiści"[14][15], a w Łodzi politycy lewicowi rozdawali naklejki z napisem „strefa wolna od nienawiści”[14][16]. Tydzień po wydarzeniach w Białymstoku odbył się protest lewicowy przeciwko przemocy podczas marszu[6]. Podczas Christopher Street Day w lipcu 2019 r. uczestnicy zorganizowanego przez Die Linke marszu nieśli transparenty wyrażające solidarność z Białymstokiem. Jeden z uczestników marszu niósł transparent z Tęczową Madonną, na znak solidarności z Elżbietą Podleśną, która została aresztowana w maju 2019 r. za wieszanie transparentów z tym wizerunkiem[17].
Arcybiskup Tadeusz Wojda, dwa dni po wydarzeniu, w krótkim oświadczeniu potępił przemoc jako niezgodną z chrześcijaństwem, ale wezwał także wiernych do modlitwy za „rodzinę i jej wewnętrzną czystość”[18].
Polski magazyn „Sieci ” zamieścił na okładce artykuł zatytułowany „Nadchodzi potężny atak na Polskę”, w którym oskarżono opozycję liberalną o próbę zdyskredytowania rządu[19].
Aktywiści LGBT stwierdzili, że PiS i Kościół stworzyły atmosferę radykalizacji, mówiąc, że rząd podsycał „nastrój pogromowy ” wobec gejów[20].
W odpowiedzi na ataki na polską społeczność LGBT, globalna grupa All Out LGBT+-rights rozpoczęła kampanię w Polsce. Dyrektor programowy All Out Mathias Wasik stwierdził: „Ostatnio byliśmy szczególnie zaniepokojeni eskalacją ataków na osoby LGBT w Polsce. Politycy prawicowi i przedstawiciele Kościoła katolickiego wykorzystują tę kwestię do realizacji własnych celów politycznych. A ich słowa wywołujące podziały są kontynuowane przez działania pełne nienawiści, jak widzieliśmy podczas ataków na marsz równości w Białymstoku”[21].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Tara John , A city’s first pride march was meant to be a day of joy. The far right turned it into chaos [online], CNN, 28 lipca 2019 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f Marc Santora , Joanna Berendt , Anti-Gay Brutality in a Polish Town Blamed on Poisonous Propaganda, [w:] nytimes.com, New York Times, 27 lipca 2019 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ Polish protesters condemn anti-LGBT attack – DW – 07/28/2019 [online], dw.com [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ Peter Foster , Polish ruling party whips up LGBTQ hatred ahead of elections amid 'gay-free' zones and Pride march attacks, „The Telegraph”, 9 sierpnia 2019, ISSN 0307-1235 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ a b Jacek Dehnel , The struggle for LGBT equality: Pride meets prejudice in Poland, „The Guardian”, 28 lipca 2019, ISSN 0261-3077 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ a b Polish protesters condemn anti-LGBT attack – DW – 07/28/2019 [online], dw.com [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l Tara John , Muhammad Darwish , Polish city holds first LGBTQ pride parade despite far-right violence [online], CNN, 21 lipca 2019 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ Odezwa Abp. Tadeusza Wojdy ws. marszu LGBT w Białymstoku. Archidiecezja Białostocka, 7 lipca 2019. [dostęp 2019-09-23]. (pol.).
- ↑ Mikołaj Stanisław Kunicki: Between the Brown and the Red: Nationalism, Catholicism, and Communism in Twentieth-Century Poland. Ohio University Press, 2012, s. 99. ISBN 978-0-8214-4420-7.
- ↑ The Rainbow on Fire [online], Visegrad Insight, 8 sierpnia 2019 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ a b c More Than 20 People Detained for Attack on LGBT Parade in Poland, Bloomberg [online] 21 lipca 2019, [dostęp 4 września 2024]
- ↑ Nick Duffy , Archbishop claims a ‘rainbow plague’ is afflicting Poland [online], PinkNews | Latest lesbian, gay, bi and trans news | LGBTQ+ news, 2 sierpnia 2019 [dostęp 2024-09-04] (ang.).
- ↑ "Everyone is equal, everyone is different". A protest against hatred took place in Gdansk, Maciej Dzwonnik, Gazeta Wyborcza (Trójmiasto), 23 lipca 2019
- ↑ a b c Solidarity with Bialystok. Marches, rebounds and # TęczowaŚroda, Polityka, 23 lipca 2019
- ↑ Szczecin - a zone free from hatred! In response to this fury, this gutter, Gazeta Wyborcza 26 lipca 2019
- ↑ Łódź together with Białystok. "Hate Free Zone" stickers were distributed, there will be a picket, Gazeta Wyborcza, 23 lipca 2019
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-09-04] .
- ↑ The struggle for LGBT equality: Pride meets prejudice in Poland, Guardian, Jacek Dehnel, 28 lipca 2019
- ↑ Polish state firms pouring ad cash into media that attack gay rights, research data shows, Reuters, 5 sierpnia 2019, Anna Koper
- ↑ Polish government inciting ‘pogrom mood’, say LGBT activists, Derek Scally, The Irish Times, 22 lipca 2019
- ↑ All Out: The campaign against homophobia in Poland, Emerging Europe, 24 sierpnia 2019, Portia kentish