Plac Świętego Marka w Zagrzebiu

plac Świętego Marka
	Gornji Grad – Medveščak
Państwo	Chorwacja
Miejscowość	Zagrzeb
	Położenie na mapie Chorwacji plac Świętego Marka
	45°48′58,3″N 15°58′24,8″E/45,816197 15,973558
	Multimedia w Wikimedia Commons

Plac Świętego Marka^[1] (chorw. Trg sv. Marka, wym [t r̩g s ʋ ɛ t ɔ g m a r k a], także Markov trg, wym. [m a r k ɔ ʋ t r̩g]) – plac w Zagrzebiu w najstarszej części miasta, Gradcu. Administracyjnie należy do dzielnicy Gornji Grad – Medveščak.

Plac w przybliżeniu ma kształt prostokąta o wymiarach 85×55 m, a jego powierzchnia wynosi ok. 0,45 ha. Po remoncie w 2006 roku, całość pokryto granitową kostką.

Budynki

W centralnej części placu wznosi się kościół św. Marka (Crkva sv. Marka) – parafialna świątynia zagrzebskiego starego miasta. Oprócz niego, na placu znajdują także inne ważne gmachy związane z chorwacką polityką. Zachodnią pierzeję stanowi Pałac Bana (Banski dvori) – barokowa siedziba rządu Chorwacji, zaś po przeciwnej stronie znajduje się budynek Zgromadzenia Chorwackiego (Hrvatski sabor). Po północnej stronie placu wznosi się siedziba Sądu Konstytucyjnego (Ustavni sud), natomiast na rogu placu i ulicy św. św. Cyryla i Metodego (Ćirilometodska) znajduje się Stary Ratusz (Stara gradska vijećnica), w którym odbywają się sesje rady miasta. W związku z tym, wyrażenia plac świętego Marka używa się niekiedy w znaczeniu przenośnym, dla określenia całokształtu chorwackiej polityki^[2].

W 2005 roku nowelizacja chorwackiej ustawy o zgromadzeniach publicznych de facto zakazała wszelkich form demonstracji na placu św. Marka. Nowe prawo zakazuje sprzeciwia się wszelkim formom zgromadzeń publicznych w promieniu stu metrów od siedzib: parlamentu, rządu, prezydenta, Sądu Konstytucyjnego, jak również od osób: szefów państw lub rządów, członków rządu, czy przewodniczących parlamentów państw obcych podczas ich pobytu w Chorwacji. Wspomniana zmiana wywołała liczne kontrowersje; przez niektórych została wręcz uznana za zamach na społeczeństwo obywatelskie^[3].

nr 2, Dwór Bana, siedziba rządu Chorwacji
nr 3, Urząd do spraw ogólnych Parlamentu i Rządu
nr 4, Siedziba Sądu Konstytucyjnego
nr 5, Kościół św. Marka
nr 6, Zgromadzenie Chorwackie
ul. Ćirilometodska 5, Stary Ratusz

Obraz *Zabicie Matii Gubca (na placu przed kościołem św. Marka w Zagrzebiu)*

Historia

Na placu św. Marka miało miejsce kilka istotnych wydarzeń w histotii Chorwacji. To w tym miejscu w 1573 roku stracono Matiję Gubca, przywódcę powstania chłopskiego. 29 lipca 1845 odbyły się tam wydarzenia tzw. lipcowej ofiary – podczas starcia z cesarską armią austriacką zginęło kilkanaście osób, w tym członkowie Chorwackiej Partii Ludowej^[4]^[5]. 15 maja 1926 r. z budynku położonego przy placu św. Marka 9 nadano pierwszy „chorwacki” sygnał radiowy^[6], którym była pieśń pt. „Lijepa naša domovino”, późniejszy hymn Chorwacji^[4]. 29 października 1918 r. w gmachu obecnego Hrvatskiego saboru ogłoszono secesję od Austro-Węgier i przystąpienie do nowo powstałego Państwa Słoweńców, Chorwatów i Serbów^[7].

Położenie

Od placu odchodzą następujące ulice:

Plac św. Marka. Od lewej: Pałac Bana, Kościół św. Marka, budynek Zgromadzenia Chorwackiego, w oddali Kamienna Brama

na północ
- Mletačka (Wenecka)
- Basaričekova (Đura Basarička)
na wschód
- 29. Listopada 1918. (29 października 1918; data przystąpienia do Państwa SHS)
- Kamenita (Kamienna)
na południe
- Ćirilometodska (Cyryla i Metodego)
na zachód
- Freudenreichova (Josipa Freudenreicha)
- Brezovačkog (Tita Brezovačkiego)

Zobacz też

Przypisy

↑ Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.
↑ np. Tihomir Ponoš: Digli smo sidro s Trga sv. Marka, koje zapravo nismo bili ni spustili. [w:] Hrvatska revija 2/2011 [on-line]. Matica hrvatska, 2011-07-21. [dostęp 2012-01-15]. (chorw.).
↑ Od sutra na snazi zabrana javnih okupljanja na Markovu trgu. Vijesti, 2005-08-01. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).
↑ ^a ^b Iz povijesti. Službene stranice grada Zagreba. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).
↑ Povijest. 1845. – SRPANJSKE ŽRTVE. Hrvatska narodna stranka – liberalni demokrati. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).
↑ Povijest radija u Hrvatskoj. Virtualni radio museum. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).
↑ Hrvatski građanski sabor od 1848. do 1918. godine. Hrvatski sabor. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[1] Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.

[2] . Tihomir Ponoš: Digli smo sidro s Trga sv. Marka, koje zapravo nismo bili ni spustili. [w:] Hrvatska revija 2/2011 [on-line]. Matica hrvatska, 2011-07-21. [dostęp 2012-01-15]. (chorw.).

[3] Od sutra na snazi zabrana javnih okupljanja na Markovu trgu. Vijesti, 2005-08-01. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[kalendarium-4] Iz povijesti. Službene stranice grada Zagreba. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[5] Povijest. 1845. – SRPANJSKE ŽRTVE. Hrvatska narodna stranka – liberalni demokrati. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[6] Povijest radija u Hrvatskoj. Virtualni radio museum. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[7] Hrvatski građanski sabor od 1848. do 1918. godine. Hrvatski sabor. [dostęp 2012-01-16]. (chorw.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]