Pomoc:Kopiowanie poza Wikipedię (dla zaawansowanych)
Treści wątpliwe
[edytuj | edytuj kod]Ze względu na naturę Wikipedii jest w niej obecna zawsze pewna, niewielka liczba niedawno załadowanych przez użytkowników plików, których status prawny jest nieznany, gdyż osoba ją wstawiająca nie podała kluczowych informacji o jego pochodzeniu lub zapomniała określić na jakiej licencji go udostępnia, lub też pojawiło się podejrzenie, że plik został „skradziony” czyli umieszczony w Wikipedii bez wiedzy i zgody prawowitego właściciela praw autorskich.
Informuje o tym specjalny szablon:
Gdy odnajdziemy taki plik, nie powinniśmy go kopiować i używać do własnych celów – przynajmniej do czasu wyjaśnienia sprawy jego licencji. Pliki takie, o ile sprawa się nie wyjaśni, są z Wikipedii po pewnym czasie usuwane, a osobie, które go wstawiła, jest zwracana uwaga, aby więcej tego nie czyniła.
Oprócz tego w Wikipedii można natknąć się na pliki i teksty, które aktualnie są jawnie podejrzewane o naruszenia praw autorskich – gdyż ktoś z wikipedystów znalazł tę samą grafikę lub plik w serwisie internetowym lub wydawnictwie papierowym, które jest objęte czyimiś "twardymi" prawami autorskimi. Informuje o tym szablon:
Tekst źródłowy prawdopodobnie pochodzi z:
- {{{1}}}
- Nie usuwaj tego szablonu. Zostanie on usunięty, jeżeli prawa autorskie tego artykułu zostaną wyjaśnione.
- Jeżeli potrafisz, napisz artykuł tak, aby nie naruszał praw autorskich.
- Jeżeli masz prawa autorskie do tej treści lub masz zgodę na publikację zgodną z naszą licencją, prosimy, napisz o tym na stronie dyskusji tego artykułu i na stronie Wikipedia:Lista NPA oraz zastosuj procedurę zamieszczania haseł wcześniej opublikowanych.
- Artykuł zostanie usunięty, jeżeli status praw autorskich do zawartych w nim treści nie zostanie wyjaśniony.
Oczywiście takiego materiału nie należy kopiować do czasu wyjaśnienia sprawy. Materiały tak oznakowane trafiają na specjalną listę WP:NPA, a następnie do prawdopodobnego właściciela praw autorskich jest wysyłane zapytanie o zgodę na objęcie go jedną z wolnych licencji. Materiały takie nie są od razu kasowane, gdyż czasami zdarza się, że zostały one załadowane przez osobę, która ma do nich pełne prawa autorskie, ale nie wie, że aby umieścić je w Wikipedii musi je również objąć jedną z wolnych licencji. W przypadku braku zgody lub niemożności skontaktowania się z właścicielem materiałów – są one usuwane.
Korzystanie z materiałów na licencji GNU FDL
[edytuj | edytuj kod]
Wikipedia długo działała na licencji GNU FDL, którą objęte były dokładnie wszystkie teksty. 15 czerwca 2009 nastąpiła migracja do licencji Creative Commons CC-BY-SA 3.0 z jednoczesnym zachowaniem warunków licencji GNU FDL 1.3. Zmiana ta była podyktowana względami praktycznymi, gdyż licencja CC-BY-SA jest łatwiejsza w użyciu. Jest to też licencja najczęściej stosowana do zdjęć i grafik w Wikipedii. Mimo to, wciąż jest w Wikipedii i Wikimedia Commons wiele zdjęć i grafik dostępnych wyłącznie na różnych wersjach GNU FDL.
Ogólne zasady
[edytuj | edytuj kod]Licencja GNU FDL wymaga, aby dołączyć w widoczny dla czytelnika sposób do kopii artykułów z Wikipedii:
- pełny tekst licencji w angielskim oryginale (jest ona dostępna na stronie: http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html)
- informację o tym, że skopiowany tekst jest objęty licencją GNU FDL
- dokładną informację o źródle w postaci linku do oryginalnego artykułu w Wikipedii
- informację o autorach
Dotyczy to zarówno kopiowania całych tekstów artykułów jak również ich części, chyba że kopiowanie odbywa się na tzw. prawie cytatu. Dotyczy to również zdjęć, grafik i innych plików multimedialnych udostępnianych na tej licencji.
Jeśli tekst lub grafika z Wikipedii nie jest bezpośrednio skopiowany, lecz jakoś przerobiony (np. przez włączenie do większej treści), utwór w ten sposób stworzony musi również być objęty licencją GNU FDL i muszą do niego być dołączone wszystkie informacje, tak jak do dosłownej kopii artykułu. Dokładnie w ten sam sposób licencja ta traktuje także tłumaczenia tekstów. Są one w jej świetle „przeróbkami” oryginalnego tekstu i dlatego trzeba je objąć tą samą licencją.
Nie istnieje natomiast obowiązek dołączania do kopii artykułu strony tytułowej Wikipedii i innych tzw. sekcji niezmiennych, czego formalnie licencja GNU FDL wymaga, gdyż Wikipedia nie posiada takowych.
Obowiązek dołączania pełnego tekstu licencji jest szczególnie kłopotliwy, gdy zależy nam tylko np. na jednym zdjęciu lub jednym, krótkim artykule. W odróżnieniu jednak od tekstów zdjęcia mają zwykle tylko jednego autora. Możemy zatem próbować go odnaleźć i nakłonić do udostępnienia nam tego zdjęcia na innych zasadach. Jak to zrobić jest omówione w sekcji Jak znaleźć autora pliku i nakłonić go do zmiany licencji.
Problemy z tekstami edytowanymi po 15 czerwca 2009
[edytuj | edytuj kod]Po przejściu Wikipedii na licencję CC-BY-SA 3.0, teksty powstałe przed 15 czerwca 2009 można nadal kopiować i modyfikować na licencji GNU FDL 1.3. Artykuły, które powstały po tym terminie, lub były po tym terminie edytowane, również można kopiować i modyfikować na licencji GNU FDL 1.3, ale pod warunkiem, że nie zawierają one treści pochodzących spoza Wikipedii, które zostały włączone ze źródeł, które zostały udostępnione wyłącznie na CC-BY-SA 3.0.
W praktyce, jeśli komuś bardzo zależy, aby opublikować tekst z Wikipedii na licencji GNU FDL 1.3, a nie CC-BY-SA 3.0, musi sprawdzić historię artykułu i następnie:
- jeśli artykuł nie był edytowany po 15 czerwca 2009 – można go bezpiecznie użyć na licencji GNU FDL 1.3;
- jeśli artykuł powstał przed 15 czerwca 2009, ale był edytowany po tej dacie – można bezpiecznie użyć jego wersję sprzed tej daty;
- jeśli artykuł powstał po 15 czerwca 2009 lub chcemy użyć jego wersję stworzoną po tej dacie musimy sprawdzić, czy nie zawiera on treści „wyłącznie na licencji CC-BY-SA";
- jeśli w ramach edycji po 15 czerwca nie dodano do artykułu nowych treści – możemy spokojnie przyjąć, że nie zawiera on treści „wyłącznie na CC-BY-SA";
- jeśli po 15 czerwca dodano nowe fragmenty tekstu – musimy zwrócić się do autora, czy przypadkiem nie pochodzą one ze źródła „tylko na licencji CC-BY-SA".
W sumie, znacznie prościej jest jednak skorzystać po prostu z licencji CC-BY-SA 3.0 ...
Korzystanie z treści GNU FDL na stronach WWW
[edytuj | edytuj kod]W przypadku kopiowania tekstów lub grafik z Wikipedii na stronach WWW użycie licencji GNU FDL jest sprawą stosunkowo prostą. Wystarczy bowiem umieścić na dole lub na górze kopii następujący tekst:
źródło: artykuł [XXX] w Wikipedii, licencja: [GNU FDL], autorzy: [wikipedyści]
przy czym należy to tak zrobić, aby po kliknięciu na [XXX], [GNU FDL] i [wikipedyści] czytelnik był kierowany odpowiednio do oryginalnego tekstu artykułu, lokalnej kopii tekstu licencji i historii zmian danego artykułu.
Korzystanie „off-line” z materiałów na licencji GNU FDL
[edytuj | edytuj kod]W przypadku kopii materiału, który zamierza się rozprowadzać na licencji GNU FDL poza internetem – np. w formie drukowanej lub na płycie DVD – konieczne jest dołączenie do każdej kopii: tekstu licencji GFDL, informacji o autorach i źródle oryginału oraz fakcie, że jest on objęty tą licencją, stosując te same techniki kopiowania jakie były zastosowane do stworzenia kopii.
Np. jeśli drukujemy artykuł z Wikipedii, który możemy objąć licencją GNU FDL, to musimy dołączyć do niego wydrukowany tekst licencji w oryginale oraz informacje o autorach, źródle i fakcie, że nasza kopia jest objęta również licencją GNU FDL.
Multilicencjonowanie
[edytuj | edytuj kod]Większość wolnych licencji nie dopuszcza możliwości nagłego odstąpienia od ich warunków przez właściciela praw autorskich. Jeśli raz udostępniliśmy plik na licencji GNU FDL, nie możemy nagle oświadczyć, że się z tego wycofujemy i np. zażądać pieniędzy od wszystkich, którzy go skopiowali.
Dzięki temu jednak, że autor po udzieleniu zgody na udostępnianie swojego dzieła na jednej z wolnych licencji pozostaje nadal właścicielem praw autorskich, może on jednocześnie udostępnić to dzieło na innej licencji, nawet jeśli licencje te są wzajemnie sprzeczne.
W istocie, wielu autorów Wikipedii udostępnia pliki na wielu licencjach na raz – szczególnie częste jest jednoczesne udostępnianie na licencjach GNU FDL i CC-BY-SA. Gdy napotkamy plik opisany kilkoma szablonami wolnych licencji na raz, możemy sami wybrać tę, która nam bardziej odpowiada.
Warto zauważyć, że nie dotyczy to przypadków, gdy autor zdecydował się przenieść swoje dzieło do domeny publicznej. Wówczas rezygnuje on z wszelkich praw autorskich – nie ma zatem sensu udostępniać jednocześnie swojego dzieła na jednej z wolnych licencji.
Jak znaleźć autora pliku i nakłonić go do zmiany licencji
[edytuj | edytuj kod]Jeśli nie odpowiadają nam warunki licencji na jakiej został udostępniony interesujący nas plik, możemy zawsze odszukać i poprosić jego autora o udostępnienie nam go na innych zasadach. Oto prosta instrukcja jak to zrobić:
- klikamy na obrazek lub link do interesującego nas pliku multimedialnego,
- pokazuje się nam metryczka tego pliku,
- na samym dole tej metryczki jest tabela, w której jest link do strony osobistej osoby, która umieściła interesujący nas plik w Wikipedii,
- klikamy na ten link – jeśli mamy szczęście – osoba ta napisała na swojej stronie osobistej parę słów o sobie i być może dodała nawet informację, jak się z nią skontaktować (np. numer Gadu-Gadu, adres e-mail),
- jeśli nie – klikamy na zakładkę "dyskusja" i piszemy tam prośbę o skontaktowanie się z nami.
Ze względu na to, że Wikipedia nie gromadzi żadnych danych osobowych swoich edytorów, oprócz tych, które oni sami zechcą napisać na swojej stronie osobistej – nie ma sensu wysyłać do nas próśb o podanie tych danych. My ich po prostu nie posiadamy, a nawet jeślibyśmy je posiadali, nie podamy ich, gdyż szanujemy prywatność naszych edytorów. Dodatkowo dane te są chronione prawnie – ustawą o ochronie danych osobowych.
Kopie całej Wikipedii
[edytuj | edytuj kod]Cała zawartość Wikipedii, w tym artykuły z historią zmian, przechowywana jest w bazie danych zarządzanej przez MySQL. Wikimedia Foundation od czasu do czasu tworzy kopie tej bazy (tzw. dumpy) i udostępnia w formacie XML oraz jako statyczny HTML. Kopie te można pobrać ze strony: http://download.wikimedia.org/ :
Z opisem struktury i sposobu użycia tych dumpów można zapoznać się na stronie: meta:Data dumps.
- Uwaga
- Dumpy, podobnie jak i oryginalna Wikipedia, są udostępniane na licencji CC-BY-SA 3.0, ich użycie zatem wymaga spełnienia warunków tej licencji opisanych w sekcji: Pomoc:Kopiowanie poza Wikipedię#Korzystanie z licencji CC-BY-SA 3.0. Społeczność Wikipedii bacznie przygląda się użyciu treści projektu. Informacja o kopiach i zmodyfikowanych wersjach Wikipedii dostępnych publicznie jest gromadzona na stronie Wikipedia:Mirrory i forki polskiej Wikipedii.
Własna wiki
[edytuj | edytuj kod]Wikipedia działa w oparciu o oprogramowanie MediaWiki, które jest dostępne na licencji GPL. Mając odpowiednie warunki (serwer z zainstalowanym Apache, PHP i MySQL) można pobrać to oprogramowanie i uruchomić własną wiki. Wikipedia nie pomaga w instalowaniu tego oprogramowania. Osoby zainteresowane postawieniem własnej wiki mogą się zapoznać z dokumentacją oprogramowania MediaWiki na stronie: http://www.mediawiki.org/