Powstanie chłopskie w lądzkich dobrach cystersów
52°12′26″N 17°53′36″E/52,207222 17,893333| powstanie Chmielnickiego | |||
| Czas |
1651 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
stłumienie powstania | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Polski w 1771 r.  | |||
| 52°12′26″N 17°53′36″E/52,207222 17,893333
| |||
Powstanie chłopskie w Wielkopolsce – bunt ludności chłopskiej w lądzkich dobrach zakonu cystersów, spowodowany wzrostem ciężarów feudalnych, mający miejsce w czerwcu 1651 roku[1].
Przyczyną wybuchu buntu była zarówno pogarszająca się sytuacja ekonomiczna warstwy chłopskiej i wzrost wyzysku feudalnego, jak i bezpośrednio nałożenie przez opata Jana Zapolskiego na chłopów w dobrach klasztornych nowych powinności[2][1] przeznaczonych na przebudowę gotyckiego kościoła w Lądzie w stylu barokowym[1]. Chłopi dodatkowo zostali podburzeni do buntu przez Piotra Grzybowskiego, jednego z wysłanników Bohdana Chmielnickiego, którzy próbowali wzniecić powstania chłopskie w różnych częściach kraju[1] celem odciążenia powstania kozackiego[3][4].
Organizatorzy powstania wyznaczyli punkty zborne powstańców we wsiach Ciążeniu, Kowalewie, Jaroszynie, Lądku i Woli Lądzkiej na czas wkrótce po wyruszeniu miejscowej szlachty przeciw Chmielnickiemu. Wybuch został jednak przyśpieszony z chwilą aresztowania jednego z powstańców, Wojciecha Kułakowskiego, którego torturami w Kaliszu zmuszono do wyjawienia planów spiskowców. W związku z tym przywódcy powstania na miejsce koncentracji wyznaczyli umocniony obóz koło Królikowa. Buntownikom udało się zgromadzić od 800 do 2000 ludzi[1], którzy podejmowali z obozu napady na okoliczne dwory i majątki[5].
Do tłumienia powstania opatowi Zapolskiemu biskup poznański Kazimierz Florian Czartoryski przysłał 200 żołnierzy, a Karol Ferdynand Waza 300 dragonów. Do bitwy doszło 24 czerwca 1651 roku, a wojska Zapolskiego całkowicie rozbiły obóz powstańców chłopskich. Przywódcy powstania zostali ujęci, a następnie straceni[1], natomiast większość szeregowych powstańców zbiegła[3].
Było to największe w dziejach Wielkopolski powstanie chłopskie[1][2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g Piotr Basiński: Ziemia słupecka. Wirtualny przewodnik po ziemi słupeckiej. slupeckagramiejska.pl. [dostęp 2011-08-13]. (pol.).
- ↑ a b Błażej Osowski: Wielkopolska wschodnia – Historia regionu. Dialekty i gwary polskie. Kompendium wiedzy pod red. Haliny Karaś. [dostęp 2011-08-13]. (pol.).
- ↑ a b Na tropie bohaterów chłopskich. Z analizy podręczników historii (1945-1980). [dostęp 2011-08-13]. (pol.).
- ↑ Kazimierz Lepszy, Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa 1968, s.158.
- ↑ Piotr Czajczyńki: Między Lądem a Królikowem – powstanie chłopskie 1651 r.. [w:] Białobłoty i okolice [on-line]. [dostęp 2011-08-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-07)]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Lepszy: Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968..