Republika Ałtaju

Republika Ałtaju

Республика Алтай
Алтай Республика

republika
Godło Flaga
Hymn: Алтай Республиканыҥ Гимны
Państwo	Rosja
Siedziba	Gornoałtajsk
Kod ISO 3166-2	RU-AL
Prezydent	Oleg Chorochordin
Premier	Oleg Chorochordin
Powierzchnia	92 903 km²
Populacja (2021) • liczba ludności	220 954
• gęstość	2,38 os./km²
Tablice rejestracyjne	04
Strefa czasowa	czas moskiewski+3:00, UTC +7:00
Języki urzędowe	rosyjski, ałtajski
Położenie na mapie Rosji
Strona internetowa

Republika Ałtaju (ros. Республика Алтай) – autonomiczna republika, wchodząca w skład Federacji Rosyjskiej, leżąca w południowej części zachodniej Syberii, w zlewisku rzek Bija i Katuń. W ramach federacji Ałtaj graniczy z Tuwą, Chakasją, Krajem Ałtajskim oraz obwodem kemerowskim, ma także zewnętrzną granicę z Chinami, Mongolią i Kazachstanem.

Geografia

Klimat umiarkowany kontynentalny, z krótkim, gorącym latem i długą, mroźną zimą. Powierzchnia republiki zróżnicowana, charakterystyczne wysokie grzbiety gór Ałtaj, poprzecinane głębokimi dolinami rzecznymi, rzadko szerokimi kotlinami górskimi. Najwyższa góra republiki – Biełucha (ałtajski: Kadyn-Baży), której wysokość wynosi 4506 m jest jednocześnie najwyższym punktem Syberii.

Strefa czasowa

Republika należy do omskiej strefy czasowej (OMST). UTC +7:00 przez cały rok. Wcześniej, przed 27 marca 2011 roku, obowiązywał czas standardowy (zimowy) strefy UTC+6:00, a czas letni – UTC+7:00.

Historia

Tereny obecnego Ałtaju pozostawały w przeszłości kolejno pod zwierzchnictwem: kaganatu tureckiego (552–744), Ujgurów (do połowy IX w.) i Kirgizów (do początku XIII w.). W XIII w. obszar ten wszedł w skład imperium mongolskiego Czyngis-chana. Od XVIII w. stanowił rejon kolonizacji rosyjskiej. W latach 30. XIX w. wprowadzono alfabet dla języka ałtajskiego, rosyjscy uczeni zaczęli publikować słowniki i podręczniki gramatyki, założono również pierwsze szkoły. Na początku XX w. rozwinął się na tych terenach ruch religijny (łączący elementy lamaizmu i szamanizmu), będący wyrazem oporu miejscowej ludności przeciwko Rosji (stłumiony w 1904). W czerwcu 1922 utworzono na obszarze Ałtaju Ojrocki Obwód Autonomiczny, przekształcony w styczniu 1948 w Górnoałtajski Obwód Autonomiczny. Od czerwca do grudnia 1991 Górnoałtajska SRR, od marca 1992 Republika Ałtaju.

Demografia

Według danych za 2010 rok w republice mieszkało 206 168 osób. Następuje spadek udziału procentowego Rosjan, którzy w 1989 roku stanowili 60,36%, a w 2010 roku stanowili 55,68% ludności republiki, podczas gdy następuje ciągły przyrost udziału procentowego rdzennych Ałtajczyków, którzy stanowili w 1989 roku – 30,99%, w 2002 roku – 32,98%, w 2010 roku – 35,33% ludności. Poza tym Kazachowie (w 2010 roku – 6,07%), Ukraińcy oraz Niemcy. Ludność miejska: 26,4%, wiejska: 73,6%.

Gospodarka

Zakłady przemysłu włókienniczego, skórzanego, materiałów budowlanych, drzewnego i spożywczego. Na rzece Katuń elektrownie wodne Czemalska i Katuńska. Przez terytorium Ałtaju przechodzi Trakt Czujski (od Bijska do granicy z Mongolią). Region rolniczy wchodzący w skład Zachodniosyberyjskiego Regionu Ekonomicznego. Uprawa zbóż (głównie jęczmienia, owsa), roślin pastewnych, warzyw i drzew owocowych. Chów i hodowla bydła, kóz, owiec, jaków i marali. Myślistwo i eksploatacja lasów.

Tablice rejestracyjne

Tablice pojazdów zarejestrowanych w Republice Ałtaju mają oznaczenie 04 w prawym górnym rogu nad flagą Rosji i literami RUS.

Podział administracyjny

Miasto	Populacja	Ludność miejska	Ludność wiejska	Powierzchnia	Gęstość zaludnienia
Gornoałtajsk	52 793	52 793	---	95,5 km²	662,77 os./km²
Rejon	Populacja	Ludność miejska	Ludność wiejska	Powierzchnia	Gęstość zaludnienia
czemalski	9471	---	9471	3016 km²	3,14 os./km²
czojski	8919	---	8919	4526 km²	1,96 os./km²
kosz-agacki	17 707	---	17 707	19 845 km²	0,89 os./km²
majmiński	27 131	---	27 131	1285 km²	21,1 os./km²
ongudajski	15 743	---	15 743	11 744 km²	1,33 os./km²
szebaliński	14 504	---	14 504	3794 km²	3,82 os./km²
turoczacki	12 996	---	12 996	11 015 km²	1,18 os./km²
ułagański	11 772	---	11 772	18 367 km²	0,64 os./km²
ust-kański	15 368	---	15 368	6244 km²	2,46 os./km²
ust-koksiński	17 485	---	17 485	12 958 km²	1,35 os./km²

Religia

Większość populacji republiki wyznaje prawosławie. Religią rdzennych mieszkańców – Ałtajczyków do końca XIX wieku był szamanizm; na początku XX wieku wielu przeszło na burchanizm, stanowiący połączenie buddyzmu (lamaizmu) z szamanizmem, niektórzy zaś przyjęli prawosławie. Kilka procent populacji (głównie Kazachowie) wyznaje islam. Nieliczną grupę stanowią Świadkowie Jehowy.

Linki zewnętrzne

• strona Republiki Ałtaju
• Рудой А. Н., Кирьянова М. Р. Научное и рекреационное значение великих геологических памятников Алтая: к созданию Алтайского ледникового парка // Известия Русского географического общества, 2004. – Вып. 5. – С. 61-69.. ice.tsu.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-22)].