Saks

Przykłady merowińskich noży

Saks – starogermański jednosieczny nóż bojowy używany od okresu wędrówek ludów do epoki wikingów (najdłużej w Skandynawii do końca XI w.). Noszono go też jako element stroju codziennego.

Nazwa Sasi prawdopodobnie pochodzi właśnie od tej broni, zaś naczelne bóstwo tego plemienia Saksnot (dopatruje się w nim odpowiednika nordyckiego Tyra) był z nią często przedstawiany, np. na kamieniu grobowym z Niederdollendorf (VIII w.)

Rozróżnić można dwie odmiany tej broni:

• Skramsaks – przeznaczony głównie do rąbania; miał zakrzywioną klingę długości ok. 30-70 cm i otwartą, bezjelcową dwuręczną rękojeść. Uważany za jedną z praform zachodnioeuropejskiego tasaka.
• Langsaks – długość całkowita ok. 1 m, jednoręczna rękojeść otwarta typu mieczowego, klinga prosta o sztychu przygrzbietowym.

Broń typu Langsaks odkryto m.in. we wsi Bodzia.

Bibliografia

• Włodzimierz Kwaśniewicz – Leksykon broni białej i miotającej, Dom Wydawniczy BELLONA, Warszawa 2003.
• Artur Szrejter – Mitologia Germańska, Wyd. L&L, Gdańsk 2006 (wyd. II).