Przejdź do zawartości

Saris (Palestyna)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Saris
‏ساريس‎
ilustracja
Państwo

 Mandat Palestyny

Dystrykt

Dystrykt Jerozolimy

Wysokość

675 m n.p.m.

Populacja (1945)
• liczba ludności


560

Data zniszczenia

16 kwietnia 1948

Powód zniszczenia

atak Hagany

Obecnie

Szo’ewa, Szoresz

Położenie na mapie Mandatu Palestyny
Mapa konturowa Mandatu Palestyny, w centrum znajduje się punkt z opisem „Saris”
Ziemia31°47′53″N 35°04′25″E/31,798056 35,073611
Strona internetowa

Saris (arab. ساريس) – nieistniejąca już arabska wieś, która była położona w Dystrykcie Jerozolimy w Mandacie Palestyny. Wieś została wyludniona i zniszczona podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny, po ataku żydowskiej organizacji paramilitarnej Hagana w dniu 16 kwietnia 1948.

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Saris leżała wśród Wzgórz Judzkich, na zachód od miasta Jerozolima. Według danych z 1945 do wsi należały ziemie o powierzchni 10 699 ha. We wsi mieszkało wówczas 560 osób[1].

własność gruntów powierzchnia gruntów (hektary)
Arabowie 10 427
Żydzi 132
publiczne 140
Razem 10 699
Rodzaj użytkowanych gruntów Arabowie (hektary) Żydzi (hektary)
uprawy oliwek 415 0
uprawy nawadniane 366 0
uprawy zbóż 3 707 123
nieużytki 6 484 9
zabudowane 10 0

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Przebiegał tędy ważny szlak handlowy z Jerozolimy na równinę Szaron do portów na wybrzeżu Morza Śródziemnego. W 1596 w Saris mieszkało 292 osoby, które utrzymywały się z uprawy pszenicy, jęczmienia, oliwek i winorośli, oraz hodowli kóz i produkcji miodu[2].

W okresie panowania Brytyjczyków Saris była niewielką wsią położoną na wzgórzu porośniętym winnicami i gajami oliwkowymi. We wsi znajdowała się szkoła dla chłopców oraz jeden meczet[1].

Podczas wojny domowej w Mandacie Palestyny wieś była bazą arabskich sił Armii Świętej Wojny, które atakowały żydowskie konwoje do Jerozolimy. Gdy 9 kwietnia 1948 oddziały żydowskich organizacji paramilitarnych Irgun i Lechi dopuściły się masakry w Dajr Jasin, mieszkańcy wsi Saris uciekli, obawiając się powtórzenia pogromu w ich wiosce[1]. W dniu 16 kwietnia opuszczoną wieś zaatakowały siły żydowskiej Brygady Harel (Hagana). Aby uniemożliwić wykorzystanie wioski do stworzenia ufortyfikowanej pozycji obronnej, Żydzi wysadzili wszystkie domy. Ocalał jedynie muzułmański cmentarz[3].

Miejsce obecnie

[edytuj | edytuj kod]

Na gruntach należących do Saris powstał w 1948 moszaw Szoresz, a w 1950 sąsiedni moszaw Szo’ewa.

Palestyński historyk Walid Chalidi, tak opisał pozostałości wioski Saris: „Teren jest pokryty kamiennym gruzem, spomiędzy którego wystają żelazne pręty. Zachowało się wiele otwartych wejść do podziemi i kilka jaskiń. Wokół rosną liczne drzewa, w tym cyprysy, drzewa migdałowe i inne. Opuszczony gaj drzew migdałowych znajduje się po wschodniej stronie. W połowie stoku znajdują się pozostałości sztucznego basenu”[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c d Welcome To Saris. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2011-05-10]. (ang.).
  2. Claude Reignier, H.H. Kitchener: The Survey of Western Palestine: memoirs of the topography, orography, hydrography, and archaeology. London: Committee of the Palestine Exploration Fund., 1881, s. 112. (ang.).
  3. Palmach Information Centre: The capture of Saris. [dostęp 2008-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-02-07)]. (ang.).