Serial Attached SCSI

Serial Attached SCSI (SAS) – interfejs komunikacyjny, będący następcą SCSI, używany do podłączania napędów (głównie dysków twardych). Stosowany przede wszystkim w serwerach.

SAS jest częściowo kompatybilny z SATA – dyski SATA prawidłowo współpracują z kontrolerami SAS.

Szczegóły techniczne

Standard SAS opisuje następujące warstwy modelu OSI (w kolejności od najwyższej):

• Warstwa aplikacji
• Warstwa transportowa
• Warstwa łącza danych
• Warstwa fizyczna

Standard SAS zawiera następujące protokoły:

• Serial SCSI Protocol (SSP) – do obsługi napędów SAS.
• Serial ATA Tunneling Protocol (STP) – do obsługi dysków SATA.
• Serial Management Protocol (SMP) – do zarządzania ekspanderami SAS

W warstwie fizycznej SAS określa rodzaj złączy i poziomy napięcia. Choć nie są one identyczne, charakterystyka fizyczna okablowania SAS i SATA są tak do siebie zbliżone, że prawdopodobnie żadna z technologii nigdy nie będzie wyraźnie szybsza od drugiej.

Historia

• SAS-1: 3.0 Gbit/s, opublikowany w 2004, dostępny komercyjnie od 2005
• SAS-2: 6.0 Gbit/s, dostępny komercyjnie od lutego 2009
• SAS-3: 12.0 Gbit/s, dostępny komercyjnie od marca 2013
• SAS-4: SAS 24G – 22.5 Gbit/s, prawdopodobny czas wejścia na rynek 2020

Złącza

Złącza SAS są znacznie mniejsze niż SCSI, dzięki czemu umożliwiają podłączanie także małych napędów.

Zdjęcie	Formalna nazwa	Nazwa potoczna	wew/zewn	Liczba pinów	Liczba urządzeń	Uwagi
	SFF 8086	Wewnętrzny mini-SAS, wewnętrzny mSAS	Wewnętrzny	26	4	Mniej popularny (w stosunku do SFF 8087) wewnętrzny port kontrolerów RAID. Brak obsługi sideband.
	SFF 8087	Wewnętrzny mini-SAS	Wewnętrzny	36	4	Wewnętrzny port kontrolerów RAID, pozwalający na podłączanie dysków twardych bądź tzw. macierzy dyskowych
	SFF 8088	Zewnętrzny mini-SAS	Zewnętrzny	26	4	Stosuje się do połączenia napędów i bibliotek taśmowych, zewnętrznych macierzy dyskowych
	SFF 8470	Infiniband	Zewnętrzne	32	4	Sporadycznie używane także jako złącze wewnętrzne. Najczęściej do podłączania napędów taśmowych
	SFF 8482	Złącze SAS	Wewnętrzne	29	1	Złącze kompatybilne z SATA. Umożliwia podłączanie napędów SATA do płyt głównych ze złączem SAS, dzięki czemu np. nie trzeba instalować w serwerach dodatkowych kontrolerów SATA do podłączania np. napędów DVD. Należy zaznaczyć, że napędy SAS nie mogą być używane z magistralą SATA. Na fotografii widoczne jest złącze od strony dysku.
	SFF 8484		Wewnętrzne	32 (19)	4 (2)	Standard SFF definiuje wersje z 2 i 4 taśmami.
	SFF 8485					Używany zazwyczaj do podłączania kontrolek LED.
	SFF 8643		Wewnętrzny	36	4/8	Mini-SAS HD (opublikowany razem z SAS 12 Gbit/s)
	SFF 8644		Zewnętrzny		4/8	Mini-SAS HD (opublikowany razem z SAS 12 Gbit/s)
	SFF 8680		Wewnętrzny		1	Kompatybilne wstecz rozszerzenie złącza SFF 8482 (opublikowany razem z SAS 12 Gbit/s)

Zobacz też

• SCSI
• ATAPI
• Fibre Channel
• SATA