Przejdź do zawartości

Serwer czasu

Przejrzana
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Serwer czasu – specjalizowany serwer dostarczający wzorcowy czas UTC do komputerów za pomocą sieci lokalnej lub rozległej.

Zasada działania

[edytuj | edytuj kod]

Serwer przekazuje informację o czasie, wykorzystując protokoły NTP i SNTP. Serwer wyposażony jest w wyjścia Ethernet oraz liczne dodatkowe interfejsy komunikacyjne: RS-232, 1PPS, IRIG-B, PTP/IEEE1588 i inne. Wzorcowy czas pobierany jest bezpośrednio z zegarów atomowych lub za pośrednictwem satelitarnych systemów nawigacyjnych GPS, GLONASS, EGNOS, WAAS, a w niedalekiej przyszłości również z europejskiego systemu Galileo i chińskiego Compass. Zaletą serwerów czasu jest możliwość pobierania czasu z wielu źródeł referencyjnych jednocześnie np. GPS, DCF77, a nawet z zegarynki telefonicznej. Serwer posiada specjalne wewnętrzne systemy synchronizacji i podtrzymywania czasu oparte na wysokiej jakości oscylatorach kwarcowych (np. OCXO, TCXO) lub generatorach rubidowych, opracowanych na wypadek awarii radiowych układów odbiorczych. Serwery dostarczają czas z precyzją lepszą niż 10 ms przez Internet i lepszą niż 1 ms w LAN, a ograniczenie to wynika wyłącznie z możliwości współczesnego, powszechnie dostępnego sprzętu sieciowego. Najnowsze wersje serwerów wyposażane są coraz częściej w Ethernet synchroniczny z obsługą protokołu PTP IEEE1588, oferując w tym standardzie precyzje rzędu mikrosekund, a w przypadki tzw. znakowania sprzętowego (wymaga specjalnych kart Ethernet) precyzje mogą osiągać nawet poziom nanosekund. Specjalna najnowsza wersja PTP v2.1 udostępnia obecnie profil High Accuracy pozwalający na synchronizację z dokładnością pikosekund.


Serwery czasu mają nadawany specjalny numer Stratum (1-15) oznaczający poziom pracy serwera, który należy rozumieć jako informacje, jak daleko od zegara atomowego znajduje się dany serwer w procesie synchronizacji czasu z użyciem protokołu NTP. Większość dedykowanych serwerów pracuje w poziomie Stratum 1. W Internecie można też spotkać wiele serwerów Stratum 2. Oznaczenia Stratum są zgodne z przyjętą w protokole NTP strukturą poziomów drzewa z wierzchołkiem Stratum 0 wskazującym zegar atomowy. W przypadku synchronizacji z użyciem protokołu PTP serwerom nadaje się atrybut MASTER. Możliwa jest również sytuacja, w której serwer czasu otrzymuje atrybut SLAVE PTP, a co oznacza jego synchronizację pośrednią do innego serwera pracującego w trybie MASTER PTP. Współczesne sieciowe serwery czasu obsługują jednocześnie protokoły NTP i PTP oraz umożliwiają konwersję między nimi.


Panel tylny serwera czasu zawiera szereg interfejsów do synchronizacji z innymi urządzeniami

Potrzeba synchronizacji czasu

[edytuj | edytuj kod]

Wraz z rozwojem Internetu zwiększa się liczba operacji i transakcji obsługiwanych drogą elektroniczną. Wymusza to konieczność uporządkowania zdarzeń i ich rejestrację zgodną z chronologią czasu. Elektroniczne systemy bilingowe, elektroniczna bankowość, obsługa giełd i sklepów to jedynie wybrane przykłady e-biznesu, w których czas jest krytyczny dla prawidłowego funkcjonowania całych rozwiązań. Niestety współczesne zegary komputerowe nie należą do dobrych mierników czasu i dlatego ich synchronizację coraz częściej powierza się publicznym serwerom czasu dostępnym w Internecie.

Wiele firm i instytucji państwowych korzysta z własnych dedykowanych serwerów czasu. Ma to miejsce najczęściej, gdy stosowana polityka bezpieczeństwa zabrania wewnętrznym sieciom LAN korzystać z dostępu do Internetu. Serwery czasu są również podstawowym źródłem czasu dla procesu elektronicznej autoryzacji i certyfikacji, w tym dla podpisu elektronicznego, elektronicznego lakowania dokumentów oraz ich stemplowania czasem.

Obecnie odnotowuje się największy wzrost znaczenia synchronizacji w informatyce, który postępuje wraz z zaostrzeniem rygoru precyzji. Zjawisko to ściśle wiąże się z trwającą czwartą rewolucją przemysłową, w której cybernetyczna wizja zautomatyzowanej rzeczywistości wymusza pracę wszystkich komunikujących się wzajemnie systemów w tzw. wspólnej domenie czasowej, zapewniającej zgodny czas z bardzo dużą dokładnością. Również inne dziedziny informatyki jak np. Big Data używają obecnie coraz częściej synchronizacji do analizy danych w tzw. domenie częstotliwości. Stabilność częstotliwości zapewniają w takim przypadku również serwery czasu.


Oficjalne serwery NTP dostarczające urzędowy czas UTC(PL) w Polsce

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce oficjalnym źródłem urzędowego czasu UTC są publiczne serwery NTP Głównego Urzędu Miar[1]. Serwery te są bezpośrednio dołączone łączem 1PPS do zegara atomowego (5071A), którego wskazania są kontrolowane i korygowane do innych wzorców skali czasu atomowego tzw. TA.

  • tempus1.gum.gov.pl (194.146.251.100)[2]
  • tempus2.gum.gov.pl (194.146.251.101)[2]

Serwery NTP grupy laboratoriów ds. porównań wzorców czasu

[edytuj | edytuj kod]
nazwa serwera adres IP stratum źródło
vega.cbk.poznan.pl 150.254.190.51 1 atomowy zegar cezowy 5071A CBK w Borówcu k. Poznania
ntp.itl.waw.pl 193.110.137.171 1 atomowy zegar cezowy 5071A IŁ-PIB w Warszawie (Miedzeszyn, prawy brzeg Wisły)
ntp.elpromaelectronics.com 109.206.205.233 1 rubidowy atomowy wzorzec firmy STANFORD Research, ELPROMA Czosnów k. Warszawy
zegar.umk.pl 158.75.5.245 1 Polski Optyczny Zegar Atomowy zlokalizowany w Instytucie Fizyki UMK w Toruniu i Krajowym Laboratorium FAMO

Inne serwery czasu w Polsce

[edytuj | edytuj kod]
nazwa serwera adres IPv4 adres IPv6 stratum źródło utrzymanie
ntp1.tp.pl 80.50.231.226 2a01:1102:0:b::2 1 atomowy zegar cezowy 5071A TP S.A. Orange Polska S.A. 
ntp2.tp.pl 212.160.106.226 2a01:1100:3::2 1 atomowy zegar cezowy 5071A TP S.A. Orange Polska S.A. 
time.coi.pw.edu.pl 194.29.130.252 1 Politechnika Warszawska
ntp.nask.pl 195.187.245.55 1 GPS Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy
ntp.certum.pl 213.222.200.99 1 Asseco Poland S.A.
info.cyf-kr.edu.pl 149.156.4.11 2001:6d8:0:4::11 3 Akademia Górniczo-Hutnicza (Cyfronet)
ucirtr.agh.edu.pl 149.156.119.190 2001:6d8:10:10::21:1 3 Akademia Górniczo-Hutnicza (Cyfronet)
ntp.icm.edu.pl 213.135.59.38 2 Uniwersytet Warszawski (ICM)
ntp.task.gda.pl 153.19.250.123 2 Politechnika Gdańska (TASK)
ntp0.pl 91.212.242.19 2001:67c:24c:1::19 1 GPS Aplitt Sp. z o.o.
ntp1.pl 91.212.242.20 2001:67c:24c:1::20 2 Aplitt Sp. z o.o.
ntp2.pl 91.212.242.21 2001:67c:24c:1::21 2 Aplitt Sp. z o.o.
ntp.centos.com.pl 81.2.136.218 2 Przemysław Sikora
ntp.e-utp.net 178.235.129.15 2001:67c:21ec::80 2 Marcin Gondek
news-archive.icm.edu.pl 193.219.28.147 2 Uniwersytet Warszawski (ICM)
rflab.pl 31.179.32.133 1 LeoNTP Time Server via GPS - 05-2020 OFF RfLab
rflab.pl 77.237.25.197 1 LeoNTP Time Server via GPS (backup) RfLab
rflab.pl 31.179.32.133 1 LeoNTP Time Server via GPS RfLab

Pule serwerów NTP

[edytuj | edytuj kod]

Poniższe nazwy wskazują losowo na serwery z puli udostępnionych publicznie serwerów NTP. Adresy IP serwerów zmieniają się co godzinę[3].

Polska

[edytuj | edytuj kod]
  • 0.pl.pool.ntp.org
  • 1.pl.pool.ntp.org
  • 2.pl.pool.ntp.org
  • 3.pl.pool.ntp.org

Europa

[edytuj | edytuj kod]
  • 0.europe.pool.ntp.org
  • 1.europe.pool.ntp.org
  • 2.europe.pool.ntp.org
  • 3.europe.pool.ntp.org

Świat

[edytuj | edytuj kod]
  • 0.pool.ntp.org
  • 1.pool.ntp.org
  • 2.pool.ntp.org
  • 3.pool.ntp.org

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 19 marca 2004 r. w sprawie sposobów rozpowszechniania sygnałów czasu urzędowego i uniwersalnego czasu koordynowanego UTC(PL) (Dz.U. z 2004 r. nr 56, poz. 548)
  2. a b Zmiana adresacji serwerów czasu urzędowego. www.gum.gov.pl, 2016-10-26. [dostęp 2020-02-23].
  3. pool.ntp.org: How do I setup NTP to use the pool?. pool.ntp.org. [dostęp 2017-04-22].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]