Stanisław Wałach

Stanisław Wałach

Zdzich

pułkownik
Data i miejsce urodzenia	30 kwietnia 1919 Żarki, Polska
Data śmierci	12 stycznia 1999
Przebieg służby
Lata służby	1942–1976
Formacja	Gwardia Ludowa Armia Ludowa Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego Milicja Obywatelska Służba Bezpieczeństwa
Jednostki	Oddział GL/AL im. Jarosława Dąbrowskiego
Stanowiska	dowódca okręgu AL
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa
Późniejsza praca	Prezes Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków
Odznaczenia

Stanisław Wałach

Data urodzenia	30 kwietnia 1919
Data śmierci	12 stycznia 1999
Kierownik Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Kielcach (p.o.)
Okres	od 1 listopada 1954 do 1 stycznia 1955

Stanisław Wałach ps. „Zdzich” (ur. 30 kwietnia 1919 w Żarkach, zm. 12 stycznia 1999) – uczestnik II wojny światowej w szeregach Gwardii Ludowej i Armii Ludowej, pułkownik Służby Bezpieczeństwa PRL, członek Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, publicysta.

Życiorys

Syn Szczepana i Julii. Do 1939 r. przebywał w domu rodzinnym. Z konspiracyjnym ruchem komunistycznym związał się związał się od 1941 roku. Od jesieni 1942 partyzant oddziału GL im. Jarosława Dąbrowskiego dowodzonego przez Stanisława Barana. Od 1943 członek byczyńskiej grupy wypadowej, uczestniczył w akcjach kolejowych, m.in. w nocy z 24 na 25 listopada 1943 kierował wykolejeniem transportu wojskowego na odcinku Ciężkowice-Balin. Od 27 stycznia 1945 był zastępcą szefa, a od 20 kwietnia szefem Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Chrzanowie, od 1 lutego 1946 pełnił funkcję szefa PUBP w Limanowej, od 1 kwietnia 1947 szefa PUBP w Nowym Sączu. 1 września 1948 został naczelnikiem Wydziału III Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Krakowie, a 1 maja 1952 inspektorem przy kierownictwie WUBP w Krakowie. Od 24 listopada 1952 był słuchaczem Kursu Aktywu Kierowniczego przy MBP, od 12 sierpnia 1953 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr MBP. Od 15 sierpnia 1953 był zastępcą szefa WUBP w Kielcach, od 1 listopada 1954 został p.o. szefa WUBP w Kielcach.

1 stycznia 1955 został zastępcą i p.o. kierownika WUdsBP w Kielcach, a od 1 grudnia 1955 szefem WUdsBP w Kielcach, od 22 listopada 1956 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr i Szkolenia KdsBP. Od 16 stycznia 1957 zastępca komendanta wojewódzkiego Milicji Obywatelskiej ds. Służby Bezpieczeństwa w Białymstoku, od 1 sierpnia 1959 II zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SB w Krakowie, od 15 marca 1969 I zastępca komendanta wojewódzkiego ds. SB w Krakowie, od 3 września 1974 w dyspozycji dyrektora Departamentu Kadr SB Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zwolniony z resortu 15 lutego 1976.

Autor trzech książek pt. "Był w Polsce czas”, "Partyzanckie noce" i "Świadectwo tamtym dniom” wydanych w 1969, 1970 i 1976 r. ukazujących walkę o władzę w powojennej Polsce między komunistami a podziemiem zbrojnym.

Opinia wielu polskich komunistów o członkach polskiego podziemia zbrojnego różniła się od ich oceny wydanej przez Stanisława Wałacha, cyt.

Naszymi przeciwnikami byli ludzie niewątpliwie twardzi, zahartowani w walce i zmaganiach z przeciwnościami, odporni psychicznie i niebezpieczni, przebiegli, niekiedy z cenzusami. W argumentacji propagandowej nie ukazywali jednak szerszych horyzontów. Należeli do kategorii ludzi czynu i zadowalało ich monotonne wieszczenie, że walczą za Boga i Ojczyznę, a przeciw Żydom i komunistom.

.

W latach 1971–1974 był prezesem Gwardyjskiego Towarzystwa Sportowego „Wisła” Kraków. Jego siostra Bronisława była żoną ministra spraw wewnętrznych PRL Franciszka Szlachcica.

Odznaczenia

• Order Sztandaru Pracy II klasy
• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
• Order Krzyża Grunwaldu III klasy
• Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
• Krzyż Walecznych
• Krzyż Partyzancki
• Srebrny Krzyż Zasługi
• Srebrny Medal „Zasłużonym na Polu Chwały”
• Medal 30-lecia Polski Ludowej
• Medal 40-lecia Polski Ludowej
• Medal Zwycięstwa i Wolności 1945
• Medal „Za zasługi dla obronności kraju”
• Wielka złota odznaka honorowa "Zasłużonemu w rozwoju województwa katowickiego" (1985)

i inne

Bibliografia

• Wojciech Frazik, Filip Musiał, Mateusz Szpytma, Twarze krakowskiej bezpieki. Obsada stanowisk kierowniczych Urzędów Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Krakowie., Kraków 2006, s. 382–383. ISBN 83-89122-09-X.
• Józef Bolesław Garas, Oddziały Gwardii Ludowej i Armii Ludowej 1942-1945, Warszawa 1971.
• Aleksander Mazur, Order Krzyża Grunwaldu 1943-1985, Warszawa 1988.
• Stanisław Wałach: Świadectwo tamtym dniom. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1974.

Linki zewnętrzne

• Profil służbowy w BIP IPN