Stany Generalne (Francja)
Stany Generalne (fr. États-Généraux) – zgromadzenie reprezentujące przedstawicieli 3 stanów Francji: szlachty, duchowieństwa i stanu trzeciego, czyli reszty społeczeństwa zwoływane jako doradczy organ króla, zwłaszcza w sprawach ustalania podatków.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Historia Stanów Generalnych sięga 1302 roku, kiedy zostały zwołane dla rozstrzygnięcia sporu między Filipem Pięknym i papieżem Bonifacym VIII. Dotyczył on przede wszystkim podatków, jakie nałożył na duchowieństwo Filip IV. Papież wysyłał wówczas bullę do Filipa, w której starał się go odwieść od tej decyzji. Bulla zaczyna się słowami „Słuchaj, synu”[1][2].
1302 – król Francji Filip IV zwołał trzy stany generalne Francji, które poparły odrzucenie bulli papieskiej i zwołały wielką radę do wysłuchania oskarżeń przeciw papieżowi. Silna pozycja króla pozwoliła mu na wysłanie do papieża ludzi, którzy go spoliczkowali[2][3].
1308 – Filip IV zwołał Stany Generalne, oczekując poparcia w sprawie likwidacji zakonu templariuszy. Władca, mający problemy finansowe, zamierzał przejąć dobra zakonne. Oskarżył templariuszy o herezję, bezczeszczenie relikwii, czary i homoseksualizm. Stany Generalne poparły projekt likwidacji zakonu. Mistrzowie zakonni na torturach przyznali się do fałszywych oskarżeń i zostali spaleni na stosie.
19 września 1356 roku po wygranej bitwie pod Poitiers Anglicy wzięli do niewoli króla francuskiego Jana Dobrego. W zastępstwie władzę we Francji objął delfin Karol. Królestwo francuskie przeżywało wówczas kłopoty finansowe. Karol zmuszony został wydać Wielki Ordonans (Grande Ordonance), w którym zobowiązał się do zwołania Stanów Generalnych[4].
Schyłek istnienia
[edytuj | edytuj kod]
Od 1614 roku Stany Generalne nie zbierały się, ponieważ w systemie absolutnym naruszałyby pozycję króla. Ponadto królowie mogli nakładać podatki i zwoływać wojsko w sposób dowolny[5].
5 maja 1789 roku król Francji Ludwik XVI zwołał Stany Generalne w sytuacji kryzysu finansowego, gospodarczego i politycznego monarchii. Decyzja Ludwika XVI okazała się porażką absolutyzmu. Stany zamieniły się w Zgromadzenie Narodowe[6], a następnie w Konstytuantę, przyczyniając się do wybuchu rewolucji francuskiej i proklamowania republiki w 1792 roku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, opr. K. Sójka-Zielińska, wyd. 9, Warszawa 2003, s. 115.
- ↑ a b K. Jasiński, Spoliczkowany papież: Bonifacy VIII kontra Filip IV Piękny, „Rzeczpospolita” [dostęp: 13 II 2020].
- ↑ B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, wyd. 4 popr., Warszawa 1994, s. 316.
- ↑ B. Zientara, Historia powszechna średniowiecza, wyd. 4 popr., Warszawa 1994, s. 402.
- ↑ M. Sczaniecki, Powszechna historia państwa i prawa, opr. K. Sójka-Zielińska, wyd. 9, Warszawa 2003, s. 239.
- ↑ M. Żywczyński, Historia powszechna 1789-1870, wyd. 8, Warszawa 1997, s. 29-31.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Stany Generalne, [w:] Encyklopedia szkolna WSiP. Historia, wyd. 4 zm. i rozsz., red. A. Friszke, E.C. Król, Warszawa 2004, s. 861.