Stefan Nowakowski

Stefan Nowakowski

Stefan Nowakowski w latach 60.
Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	6 sierpnia 1912 Kobyłka
Data i miejsce śmierci	25 stycznia 1989 Warszawa
Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: socjologia miasta
Alma Mater	Uniwersytet Warszawski
Doktorat	1947 UW
Habilitacja	1951 UW
Profesura	1960 – nadzwyczajny 1968 – zwyczajny
Polska Akademia Nauk
Status	członek rzeczywisty
Funkcja Jednostka PAN	przewodniczący Komitet Nauk Socjologicznych
Nauczyciel akademicki
Uczelnia	Instytut Socjologii UW
Odznaczenia

Stefan Nowakowski w swoim mieszkaniu w Warszawie

Stefan Nowakowski (ur. 6 sierpnia 1912 w Kobyłce, zm. 25 stycznia 1989 w Warszawie) – polski socjolog, pracownik naukowy Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty Polskiej Akademii Nauk, badacz socjologii miasta.

Życiorys

W 1932 ukończył gimnazjum miejskie nr 4 w Warszawie, w 1936 studia prawnicze na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1937–1939 studiował socjologię na Wydziale Humanistycznym UW, równocześnie pracując jako starszy asystent w Polskim Instytucie Socjologicznym. W czasie II wojny światowej uczestniczył w tajnym nauczaniu oraz pracach badawczych Polskiego Instytutu Socjologicznego. W 1945 pracował krótko na Uniwersytecie Łódzkim jako asystent w Katedrze Socjologii Ogólnej. W grudniu 1945 rozpoczął pracę na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Warszawskiego, do 1950 jako starszy asystent w Katedrze Teorii Kultury. W 1947 doktoryzował się na podstawie pracy Mieszczaństwo polskie na przełomie XVIII i XIX wieku napisanej pod kierunkiem Jana Stanisława Bystronia. W latach 1950–1952 kierował Katedrą Techniki Społecznej Badań Terenowych, w 1951 habilitował się na podstawie pracy pt. Przemiany społeczne ludności autochtonicznej na Śląsku Opolskim, następnie pracował jako docent, a po likwidacji katedry, w latach 1952–1957 w Zakładzie Materializmu Historycznego kierowanym przez Juliana Hochfelda.

W latach 1957–1964 był kierownikiem Katedry Socjografii na Wydziale Filozoficznym UW, w 1960 mianowany profesorem nadzwyczajnym, w latach 1964–1968 kierował Katedrą Socjologii Szczegółowej na macierzystym wydziale. W 1968 otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Po powstaniu w 1968 Instytutu Socjologii UW, kierował w nim w latach 1968–1982 Zakładem Socjologii Wsi i Miast. W 1982 przeszedł na emeryturę.

Równocześnie od 1960 pracował w Instytucie Filozofii i Socjologii PAN, początkowo w Zakładzie Teorii Kultury i Przemian Społecznych, w latach 1961–1969 jako kierownik Zakładu Socjologii Miasta, w latach 1968–1980 był przewodniczącym Rady Naukowej IFiS PAN.

Od 1971 był członkiem korespondentem, od 1986 członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk, w latach 1969–1981 pełnił funkcję zastępcy przewodniczącego, w latach 1981–1984 przewodniczącego, w latach 1984–1989 honorowego przewodniczącego Komitetu Nauk Socjologicznych PAN. Od 1957 był członkiem redakcji Przeglądu Socjologicznego, w latach 1967–1967 redaktorem naczelnym pisma Studia Socjologiczne, w latach 1961–1966 redaktorem naczelnym pisma Polish Sociological Bulletin. W latach 1959–1962 był sekretarzem, w latach 1962–1963 wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Socjologicznego, w latach 1977–1982 wiceprezesem, w latach 1982–1989 prezesem Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Pamiętnikarstwa.

Od 1952 był mężem Sary Hurwic (Ireny Nowakowskiej).

Zmarł w Warszawie, pochowany na cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie (kwatera E-XVII-1-2-6).

Publikacje

• Z badań nad polską ludnością wiejską na ziemiach wschodnich. Zeszyt 1, Wieś Nowa Dąbrowa (Wołyń, pow. kowelski) (1939)
• Adaptacja ludności na Śląsku Opolskim (1957)
• Przeobrażenia społeczne wsi opolskiej (1960)
• Socjologiczne problemy miasta polskiego. Studia (1964) – redakcja
• Narodziny miasta (1967)
• Procesy urbanizacyjne w powojennej Polsce (1967) – redakcja
• Warszawa. Socjologiczne problemy stolicy i aglomeracji (1969) – redakcja naukowa
• Jaka jesteś Warszawo? (1972) – przewodniczący komitetu redakcyjnego
• Przemiany miejskich społeczności lokalnych w Polsce. Materiały z II ogólnopolskiej konferencji socjologów miasta 30 XI–1 XII 1972 (1974) – redakcja naukowa
• Planowanie społecznego rozwoju miast i społeczności terytorialnych a badania socjologiczne (1980) – redakcja (z Włodzimierzem Mirowskim)
• Miasto polskie w okresie powojennym (1988)
• Sylwetki polskich socjologów (1992)

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1982)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1973)
• Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce. Edycja 2, wyd. Warszawa 1989.
• Biogramy uczonych polskich. Suplement, opracował Andrzej Śródka, wyd. Warszawa 1992.
• Andrzej Śródka Uczeni polscy XIX–XX stulecia. Tom III. M–R, wyd. Warszawa 1997.
• Włodzimierz Wincławski Słownik biograficzny socjologii polskiej. Tom 3, N–St, Toruń 2007.
• Socjologia na Uniwersytecie Warszawskim. Fragmenty historii, zebrał, opracował i w całość ułożył Antoni Sułek wyd. Warszawa 2012.