Stratygrafia
Stratygrafia – dział geologii historycznej zajmujący się ustalaniem wieku i przyczyn rozmieszczenia skał w skorupie ziemskiej[1].
Twórcą podstawowych praw stratygrafii był duński geolog Nicolaus Steno. Natomiast twórcą biostratygrafii był angielski inżynier William Smith, który w 1795 roku odkrył podczas budowy kanałów, że w warstwach skalnych są obecne charakterystyczne dla nich skamieniałości, które pozwalają te warstwy identyfikować i określać ich wiek geologiczny. Stratygrafia przyczyniła się m.in. do rozwoju badań paleontologicznych. Dopiero jednak odkrycie zjawiska promieniotwórczości i wykorzystanie izotopów promieniotwórczych umożliwiło wyznaczenie wieku bezwzględnego skał w latach.
Do podstawowych metod wykorzystywanych przez stratygrafię należą[2]:
- litostratygrafia (wyróżniająca jednostki skalne na podstawie typu skał),
- biostratygrafia (wyróżniająca jednostki skalne na podstawie znajdowanych w nich skamieniałości),
- chronostratygrafia (porządkująca skały na podstawie ich wieku),
- magnetostratygrafia (porządkująca skały na podstawie podobieństwa ich własności magnetycznych),
- stratygrafia sekwencji (wyróżniająca jednostki stratygraficzne na podstawie interpretacji środowiska powstania),
- pedostratygrafia (wyróżniająca jednostki glebowe na podstawie analiz zachowanych poziomów glebowych)[3].
Prowadzone w drugiej połowie dwudziestego wieku geofizyczne badania sejsmiczne doprowadziły do narodzin stratygrafii sejsmicznej, a następnie stratygrafii sekwencji.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ stratygrafia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-04-23].
- ↑ Polskie zasady stratygrafii. G. Racki, M. Narkiewicz (red.), 2006
- ↑ Marks L., Ber A., Lindner L. (red.), 2014. Zasady polskiej klasyfikacji i terminologii stratygraficznej czwartorzędu. Komitet Badań Czwartorzędu PAN, Warszawa.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Polskie zasady stratygrafii. Grzegorz Racki (red.), Marek Narkiewicz (red.), Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 2006, ISBN 83-7372-914-3, OCLC 169912508.
