Synagoga Bne Emuna w Krakowie
nr rej. A-838 z 25 sierpnia 1994[1] | |
Synagoga B'nei Emuna | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Miejscowość | |
Adres |
ul. Meiselsa 17 |
Budulec |
murowana |
Architekt | |
Data budowy |
1886 |
Data likwidacji | |
Tradycja |
ortodoksyjna |
Obecnie | |
Położenie na mapie Krakowa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
50°03′04,84″N 19°56′39,93″E/50,051344 19,944425 |
Synagoga B'nei Emuna (z hebr. Dzieci Wiary) – zabytkowa synagoga znajdująca się w Krakowie,w dzielnicy I na rogu ulicy Rabina Meiselsa 17 oraz Placu Nowego 5, na Kazimierzu.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Synagoga została zbudowana w 1886 roku z inicjatywy Żydowskiego Towarzystwa Modlitewnego i Dobroczynnego Bne Emuna, według projektu architekta i budowniczego Jacka Matusińskiego. Podczas II wojny światowej hitlerowcy zdewastowali wnętrze synagogi, przeznaczając ją następnie na warsztat stolarski. Po zakończeniu wojny nadal pełniła funkcję stolarni, a później magazynu. Od początku lat 80. budynek stał opuszczony i popadał w ruinę.
W latach 1988–1993 z inicjatywy Fundacji Judaica przeprowadzono gruntowny remont oraz rozbudowę synagogi z przeznaczeniem jej na Centrum Kultury Żydowskiej. Pracami tymi kierował architekt Dariusz Gruszka. Większość środków na remont przeznaczył Kongres Stanów Zjednoczonych oraz w mniejszym stopniu: Gmina Kraków, wojewoda krakowski, Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa oraz Generalny Konserwator Zabytków. Wówczas zakonserwowano i częściowo zrekonstruowano polichromie na suficie głównej sali modlitewnej oraz tablicę z nazwiskami zmarłych fundatorów i członków bractwa. 24 listopada 1993 roku w synagodze uroczyście otwarto Centrum Kultury Żydowskiej. Cały remont kosztował ponad 2 miliony złotych.
Osobny artykuł:Architektura
[edytuj | edytuj kod]Murowany budynek synagogi wzniesiono na planie prostokąta, w stylu neoromańskim z elementami mauretańskimi. Do dnia dzisiejszego zachowało się wiele oryginalnych elementów wystroju. Nad głównym wejściem znajduje się charakterystyczny trójkątny przyczółek, a otwory okienne są zakończone półokrągłe.
Wewnątrz w głównej sali modlitewnej, która obecnie pełni rolę sali wykładowej, zachowała się wnęka po Aron ha-kodesz oraz fragment belkowania nad nim, tablica jorcajtowa oraz pozostałości oryginalnej, zrekonstruowanej polichromii. Obecnie w sali głównej znajdują się dwie tablice pamiątkowe: jedna poświęcona Rafaelowi Scharfowi, a druga upamiętniająca wyposażenie Centrum ze środków Republiki Federalnej Niemiec w sprzęt nagłaśniający i konferencyjny, a przekazany przez Fundację Współpracy Polsko-Niemieckiej.
Na ścianie południowej wisi wielki obraz Vincenta Capraro pt. „Żydzi z Vught”, który poświęcony jest wydarzeniom, które miały miejsce w Vught, w obozie koncentracyjnym powstałym w 1942 roku w okolicach s'Hertogenbosch na południu Holandii.
Spór o odzyskanie synagogi
[edytuj | edytuj kod]W 2001 roku do komisji regulacyjnej wpłynął wniosek o zwrot budynku synagogi Bne Emuna na rzecz Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie.
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Aron ha-kodesz
-
Główna sala modlitewna
-
Polichromia
-
Tablica jorcajtowa
-
Żyrandol
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 23 lipca 2024 [dostęp 2024-03-02] .
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Synagoga Bne Emuna w Krakowie na portalu Wirtualny Sztetl