Tadeusz Żarski

Tadeusz Żarski

Data i miejsce urodzenia	29 czerwca 1896 Piotrków Trybunalski, Królestwo Polskie
Data i miejsce śmierci	22 lipca 1934 Moskwa, RFSRR, ZSRR
Poseł II kadencji Sejmu (II RP)
Okres	od grudzień 1929 do czerwiec 1930
Przynależność polityczna	Komunistyczna Partia Polski

Tadeusz Żarski herbu Starykoń, ps. „Mikołaj”, „Iskra”, „Czerwiec”, „Oskar” (ur. 29 czerwca 1896 w Piotrkowie Trybunalskim, zm. 22 lipca 1934 w Moskwie) – polski działacz socjalistyczny i komunistyczny, poseł na Sejm RP II kadencji (1928-1930) oraz nauczyciel.

Życiorys

Był synem Józefa Żarskiego herbu Starykoń (1853-1917) i Józefy z domu Psarskiej herbu Jastrzębiec (1860-1940).

Od 1910 wraz z Zygmuntem Zarembą, Bolesławem Dratwą i Marianem Nowickim był w Piotrkowie Trybunalskim członkiem Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej. W 1911 wstąpił do PPS-Frakcji Rewolucyjnej. W latach 1912–1914 działał w PPS-Opozycji. W latach 1914–1919 ponownie w Polskiej Partii Socjalistycznej.

W latach 1914–1916 był więziony i zesłany przez władze carskie. Od 1917 został działaczem Zjednoczenia Socjalistycznego Polskiego w Charkowie oraz dziennikarzem „Jedności Robotniczej”. W 1918 powrócił do kraju; był przewodniczącym Komitetu Dzielnicowego PPS Wola.

W styczniu 1919 z ramienia PPS został wybrany członkiem Rady Delegatów Robotniczych w Warszawie; radą kierował Rajmund Jaworowski. W tym samym roku Żarski włączył się w organizowanie opozycyjnej grupy PPS w skład której wchodzili m.in. Zofia Maciejewska, Adam Landy, Jan Kwapiński, Stanisław Tołwiński i Antoni Zdanowski. Grupa krytykowała słabość rządu Moraczewskiego i postulowała oparcie działań PPS o Rady Delegatów Robotniczych. W wyniku sporów o taktykę działania w Radach, 15 marca 1919 Żarski, Kwapiński, Maciejewska i Landy zostali zawieszeni w czynnościach partyjnych przez Centralny Komitet Robotniczy. Na XVI Kongresie PPS uchylono zawieszenie, dzięki temu Żarski był delegatem na zjazd. W czerwcu 1919 doszło do rozbicia Warszawskiej Rady Delegatów Robotniczych i opuszczenia jej przez członków PPS. Żarski, odmawiając wycofania się z rady, został ponownie zawieszony w PPS.

Stał się organizatorem PPS-Opozycji. W latach 1920–1921 był członkiem Komunistycznej Partii Niemiec oraz Komunistycznej Partii Górnego Śląska.

Od 1921 działał w Komunistycznej Partii Robotniczej Polski. W 1925 został członkiem jej Biura Politycznego, a w latach 1925–1927 był członkiem Komitetu Centralnego partii. Od grudnia 1929 do sierpnia 1930 Żarski był posłem na Sejm II kadencji, po zrzeczeniu się mandatu przez Adolfa Warskiego-Warszawskiego z okręgu nr 1 Warszawa.

W maju 1930 został aresztowany za to, że w zgromadzeniu bezrobotnych wzywał do oporu wobec władzy oraz strzelał z broni palnej do policji. W latach 1930–1932 więziony. Zwolniony, we wrześniu 1932 wyjechał w ramach wymiany więźniów do ZSRR. Podjął pracę w Instytucie Światowej Gospodarki i Światowej Polityki. W 1934 miejscowa komórka partyjna zarekomendowała go do przyjęcia do Wszechzwiązkowej Partii Komunistycznej (bolszewików) WKP(b), jednak Komitet Centralny nie przyjął tego wniosku. 9 kwietnia 1934 Żarski został aresztowany przez OGPU. 28 kwietnia została aresztowana jego żona Zofia Maciejewska-Żarska. 16 czerwca 1934 Żarski został skazany na karę śmierci decyzją Kolegium OGPU, za prowadzenie działalności prowokatorskiej w Komunistycznej Partii Polski. Stracony strzałem w tył głowy 22 lipca 1934. Pochowany na Cmentarzu Wagańkowskim w Moskwie.

Jego żona została skazana na 10 lat obozu koncentracyjnego w Gułagu, po wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w 1941 skazana na karę śmierci i stracona.

Zrehabilitowany 18 sierpnia 1956 postanowieniem Kolegium Wojskowego Sądu Najwyższego ZSRR.

Jego braćmi byli Mieczysław (1888-1944, legionista, inżynier leśnik, rotmistrz kawalerii, zamordowany przez ukraińskich nacjonalistów) i Witold (1899, legionista, kapitan geograf, ofiara zbrodni katyńskiej).

Bibliografia,linki

• Tadeusz Łepkowski: Słownik historii Polski. Warszawa: 1973.
• Tadeusz Żarski. sejm-wielki.pl. [dostęp 2015-08-19].
• Жарский Тадеуш Иосифович
• Zygmunt Zaremba, Tajny komunikat KPP. Przygważdżamy komunistyczne oszczerstwa

Linki zewnętrzne

• Tadeusz Żarski: W sprawie zagadnień programowych P. P. S. (1919) w bibliotece Polona