Tadeusz Koc

Tadeusz Koc
	4 i 1/3 zwycięstwa
	pułkownik pilot
Data i miejsce urodzenia	9 sierpnia 1913 ; Grabanów, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	3 czerwca 2008 ; Collingwood, Ontario
	Przebieg służby
Lata służby	od 1934
Siły zbrojne	Wojsko Polskie; Polskie Siły Zbrojne
Formacja	Lotnictwo Wojska Polskiego; RAF
Jednostki	161 eskadra myśliwska,; dywizjon 303,; dywizjon 317,; dywizjon 308
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa; kampania wrześniowa
	Odznaczenia
	;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Tadeusz Koc (na emigracji zmienił nazwisko na Tadeusz Kotz) (ur. 9 sierpnia 1913 w Grabanowie, zm. 3 czerwca 2008 w Collingwood) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, major (ang. Squadron Leader) Królewskich Sił Powietrznych; dowódca dywizjonu 303 w okresie 20 listopada 1943 r. – 25 września 1944 r.

Życiorys

Urodził się jako Tadeusz Koc we wsi Grabanów niedaleko Białej Podlaskiej. Latem po maturze (w 1934) odbył szkolenie na Hanriotach w ramach Przysposobienia Wojskowego Lotniczego w Lublinku pod Łodzią^[1], a następnie został przyjęty do Szkoły Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie. Po ukończeniu szkoły został mianowany na podporucznika ze starszeństwem z 1 października 1937 i 24. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa, grupa liniowa^[2]. Został wcielony do 6 pułku lotniczego we Lwowie i przydzielony do 161 eskadry myśliwskiej na stanowisko pilota^[3].

W kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w składzie 161 eskadry myśliwskiej. 2 września pilotując samolot PZL P.11 zestrzelił Meserschmitta Bf 110. 17 września 1939 roku, po inwazji radzieckiej na Polskę, patrolował w rejonie Stanisławowa i prawdopodobnie był pilotem, który zestrzelił tego dnia radziecki lekki samolot bombowy R-5Sz koło Nadwórnej (okoliczności tego zdarzenia nie są jasne)^[a].

Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji przez Rumunię, Jugosławię oraz Grecję. Po upadku Francji przedostał się do Wielkiej Brytanii, gdzie początkowo służył w dywizjonie 303, którego został późniejszym dowódcą. Pierwsze loty bojowe wykonał w 245 dywizjonie RAF i w 317 dywizjonie. Jako dowódca eskadry w 308 dywizjonie został zestrzelony 3 lutego 1943 nad północna Francją, ratował się wyskakując na spadochronie.

Powrócił do Anglii drogą lądową przemierzając okupowaną Francję, Hiszpanię docierając do Gibraltaru. Po powrocie do Wielkiej Brytanii w lipcu 1943 roku przydzielony do dywizjonu 303, którym dowodził od 20 listopada 1943 do 25 września 1944. Później był m.in. oficerem łącznikowym PSP w 12 i 13 Grupie Myśliwskiej RAF.

Zwolniony ze służby wojskowej w 1948 po zawarciu małżeństwa. Wraz z żoną wyjechał do Afryki, gdzie przez rok mieszkał w Suazi, powrócił jednak do Anglii. W 1956 przeniósł się do Kanady do Collingwood.

W 2005 roku opublikował w Kanadzie wspomnienia pt. „Błękitne niebo i prawdziwe kule”. Książka została opublikowana w Polsce po raz pierwszy w 2018 roku pod tytułem "303. Mój dywizjon".

Zwycięstwa powietrzne

Na liście Bajana zajmuje 50. pozycję z wynikiem 4 i 1/3 zestrzeleń pewnych i 3 prawdopodobnych.

Zestrzelenia pewne:

1/3 Do 17 – 2 września 1939 (pilotował P.11c)
Bf 110 – 2 września 1939 (pilotował P.11c)
Polikarpow R-5Sz (51 Brygada Lotnictwa Szturmowego) – 17 września 1939 (pilotował P.11c)^[a]
1/2 x Fw 190 – 25 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-D nr BL410)
Fw 190 – 28 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)
Fw 190 – 29 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)

Zestrzelenia prawdopodobne:

Bf 109 – 8 listopada 1941 (pilotował Spitfire V, JH-Y nr W3970)
Fw 190 – 29 kwietnia 1942 (pilotował Spitfire V, JH-M nr BL563)
Fw 190 – 3 lutego 1943 (pilotował Spitfire V, ZF-[?] nr BL977)

Ordery i odznaczenia

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 8495
Krzyż Walecznych – czterokrotnie
Polowa Odznaka Pilota
brytyjski Distinguished Flying Cross

Uwagi

↑ ^a ^b Łukasz Łydżba. Lwowiacy kontra R.5. „Lotnictwo z Szachownicą” nr 4/2013(50), s.24-26. Brak jest oficjalnych dokumentów potwierdzających zestrzelenie tego samolotu przez T. Koca ani relacji z pierwszej ręki, lecz potwierdza to relacja pilota Jana Malinowskiego i wpisy w dokumentach dokonywane przez Tadeusza Koca podczas wojny - mimo że sam T. Koc we wspomnieniach wydanych w 2005 roku twierdził, że nie strzelał do zaobserwowanego samolotu.

Przypisy

↑ Tadeusz Koc [online], polishairforce.pl [dostęp 2017-11-27] .
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 220.
↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 787.

Bibliografia

Tadeusz Kotz „Błękitne niebo i prawdziwe kule”, Toronto, 2005, Ontario Limited.
Tadeusz Kotz "303. Mój dywizjon", Warszawa, 2018, Wydawnictwo Bellona.
Izydor Koliński: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. 9, Regularne jednostki Wojska Polskiego (lotnictwo), formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek lotniczych. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej 1978.
Wacław Król: Myśliwcy. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1980, s. 257-283. ISBN 83-11-06396-6.
Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
Wojciech Zmyślony: biografia w polishairforce.pl. s. 1. [dostęp 2012-06-22]. (pol.).

Linki zewnętrzne

Tadeusz Kotz w polskiej szkole w Londynie

[r5-4] Łukasz Łydżba. Lwowiacy kontra R.5. „Lotnictwo z Szachownicą” nr 4/2013(50), s.24-26. Brak jest oficjalnych dokumentów potwierdzających zestrzelenie tego samolotu przez T. Koca ani relacji z pierwszej ręki, lecz potwierdza to relacja pilota Jana Malinowskiego i wpisy w dokumentach dokonywane przez Tadeusza Koca podczas wojny - mimo że sam T. Koc we wspomnieniach wydanych w 2005 roku twierdził, że nie strzelał do zaobserwowanego samolotu.

[1] Tadeusz Koc [online], polishairforce.pl [dostęp 2017-11-27] .

[CITEREFRybkaStepan2006220-2] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 220.

[CITEREFRybkaStepan2006787-3] Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 787.

[1]

[2]

[3]

[a]