Teatr Polski we Wrocławiu
 Teatr Polski we Wrocławiu (2009) | |
| Pełna nazwa |
Teatr Polski we Wrocławiu |
|---|---|
| Typ teatru |
teatr dramatyczny |
| Kierownictwo artystyczne |
|
| Data powstania |
11 stycznia 1949 |
| Państwo | |
| Województwo | |
| Lokalizacja |
ul. Gabrieli Zapolskiej 3 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie Wrocławia  | |
| 51°06′04,3200″N 17°01′35,0400″E/51,101200 17,026400 | |
| Strona internetowa | |
Teatr Polski we Wrocławiu – teatr we Wrocławiu, samorządowa instytucja kultury, założony w 1949 jako Państwowy Teatr Dolnośląski we Wrocławiu[1]; od 1969 nosi obecną nazwę; od 2020 dyrektorem teatru jest Jacek Gawroński[2].
Teatr składa się z trzech scen: Sceny Kameralnej (przy ul. Świdnickiej 28), Sceny na Świebodzkim (Wrocław Świebodzki, pl. Orląt Lwowskich 20c) oraz Sceny im. Jerzego Grzegorzewskiego – mieszczącej się w głównej siedzibie Teatru Polskiego, przy ul. Gabrieli Zapolskiej 3.
Budynek
[edytuj | edytuj kod]Czas powstania obecnego gmachu Teatru Polskiego przypada na okres związany z działalnością Theodora Löwe, który przybył do Wrocławia w 1892 r. i objął stanowisko kierownika literackiego Teatru Miejskiego (mieszczącego się wtedy w gmachu obecnej Opery Wrocławskiej). W sezonie teatralnym 1892/93 przejął on od miasta w dzierżawę Teatr Miejski, następnie Teatr Talia oraz Teatr Lobego (ówczesne teatry prywatne). W 1909 wszystkie trzy działały pod jego kierownictwem.
W opozycji do monopolu teatralnego Löwego, w 1906 z inicjatywy wrocławskiego kupca – Paula Auerbacha – został wzniesiony, wg projektów berlińskiego architekta Waltera Hentschela przy współudziale wrocławianina Hermanna Wahlicha, gmach operetki przy Theaterstrasse 3 (obecnie ul. G. Zapolskiej) noszący nazwę Schauspielhaus. Był to budynek nowoczesny pod względem funkcjonalnym i technicznym. Zastosowano konstrukcję żelbetową, która posłużyła potem przy budowie Hali Ludowej (Jahrhunderthalle) w 1913 r.
Elewacja w duchu późnej secesji utrzymana była w kolorach biało-żółtozłotym, wnętrze w kolorze biało-czerwonym ze złotymi ornamentami. Działalność nowo wzniesionego teatru nie trwała jednak długo. W 1911 kierownictwo artystyczne i tego teatru przejął Löwe i kierował nim do 1927.
Schauspielhaus był na początku lat 30. XX w. najmłodszą, ale i największą pod względem liczby miejsc sceną wrocławską, liczył 1736 miejsc siedzących. Od swojego powstania pełnił funkcje teatru muzycznego, na którego scenie wystawiano przede wszystkim operetkę. W kwietniu 1936 został on zamknięty poddany renowacji i niewielkiej przebudowie. Wraz z rozpoczęciem sezonu teatralnego 1936/37 Schauspielhaus stał się jedynym miejscem uprawiania sztuki dramatycznej we Wrocławiu. Pod koniec II wojny światowej Schauspielhaus został częściowo zburzony.
Obecnie budynek teatru funkcjonuje pod nową nazwą Teatr Polski. Odbudowano go w 1950 r., a 20 grudnia 1950 odbyła się pierwsza premiera w Teatrze przy ul. Zapolskiej 3. Na inaugurację przygotowano sztukę w trzech aktach pt. „Tysiąc walecznych” Jana Rojewskiego, architekta z wykształcenia. Był to tzw. produkcyjniak o tematyce budowlanej. Wrocławska publiczność zetknęła się w ten sposób z nową, nieznaną jej dotąd dramaturgią współczesną. Teatr służył aktorom, reżyserom i widzom do 1994 r. W nocy z 18 na 19 stycznia 1994 wybuchł pożar i całkowicie zniszczył widownię Teatru. Odbudowany został według projektu Wiktora Jackiewicza. Teatr wznowił działalność 20 maja 1996 premierą Improwizacji wrocławskich w reżyserii Andrzeja Wajdy.
Nagrody i wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]- 2015 – Gwarancja Kultury TVP Kultura w kategorii "Teatr" dla zespołu Teatru Polskiego we Wrocławiu[3].
- 2015 – Wycinka Holzfällen inauguruje LXIX Festival d’Avignon, jako pierwsze polskie przedstawienie w historii[4].
- 2015 – Nagroda Główna im. Wojciecha Bogusławskiego za najlepszy spektakl w I Konkursie na Inscenizację Dawnych Dzieł Literatury Polskiej "Klasyka Żywa"[5].
- 2016 – Nominacja Dziadów w reżyserii Michała Zadary do nagród kulturalnych Radia Wrocław Kultura – Emocji 2016 – w kategorii najważniejszych wydarzeń roku 2016 w czasie Europejskiej Stolicy Kultury[6].
- 2017 – Nagroda im. Konstantego Puzyny (nagroda miesięcznika Dialog) została przyznana aktorkom, aktorom oraz publiczności wrocławskiego Teatru Polskiego protestujących w obronie wartości artystycznych wypracowanych w ostatnich latach i niszczonych na skutek błędnych decyzji administracyjnych[7].
Dyrektorzy Teatru Polskiego
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 11 stycznia 1949 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Skarbu i Prezesem Centralnego Urzędu Planowania o utworzeniu państwowego przedsiębiorstwa pod nazwą: „Państwowy Teatr Dolnośląski we Wrocławiu” (M.P. z 1949 r. nr 3, poz. 32).
- ↑ Informacje ogólne – BIP Teatr Polski [online] [dostęp 2020-05-23] (pol.).
- ↑ Zespół aktorski Teatru Polskiego z Gwarancją Kultury 2015 | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 23 kwietnia 2015 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
- ↑ Wycinka Holzfällen w Awinionie | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 26 czerwca 2015 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
- ↑ Klasyka Żywa [online], klasykazywa.pl [dostęp 2017-01-25].
- ↑ Dziady nominowane do Emocji 2016 | Teatr Polski we Wrocławiu [online], www.teatrpolski.wroc.pl, 28 grudnia 2016 [dostęp 2017-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2017-02-02] (pol.).
- ↑ Wrocław. "Kamyk Puzyny" dla protestującego zespołu i publiczności TPL [online], www.e-teatr.pl [dostęp 2017-01-25].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tomasz Majewski, Teatry dramatyczne Wrocławia w okresie rządów narodowosocjalistycznych 1933-1944, Oficyna Wydawnicza ATUT Wrocławskie Wydawnictwo Oświatowe, Wrocław 2003
- Bożena Grzegorczyk, Architektura i budownictwo teatralne we Wrocławiu od około 1770 roku do schyłku XIX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2000