Waldemar Baszanowski

Waldemar Baszanowski
	; Waldemar Baszanowski w 1964
Data i miejsce urodzenia	15 sierpnia 1935 ; Grudziądz
Data i miejsce śmierci	29 kwietnia 2011 ; Warszawa
Wzrost	165 cm
Dorobek medalowy
	Reprezentacja Polska
	Igrzyska olimpijskie
	Mistrzostwa świata
	Mistrzostwa Europy
	Odznaczenia
	Plebiscyt Przeglądu Sportowego
1. miejsce ;	1969
2. miejsce ;	1967
3. miejsce ;	1964
3. miejsce ;	1965
3. miejsce ;	1968
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Gwiazda w Alei Gwiazd Sportu we Władysławowie

Waldemar Romuald Baszanowski (ur. 15 sierpnia 1935 w Grudziądzu, zm. 29 kwietnia 2011 w Warszawie) – polski sztangista. Czterokrotny olimpijczyk, dwukrotny mistrz olimpijski, pięciokrotny zwycięzca mistrzostw świata^[a], sześciokrotny mistrz Europy, dwudziestoczterokrotny rekordzista świata. Zdobył 9 złotych medali mistrzostw Polski, 61 razy ustanawiał rekordy Polski^[1]. Honorowy prezes Polskiego Związku Podnoszenia Ciężarów^[2].

Dzieciństwo i młodość

Był synem Jana Baszanowskiego, byłego podoficera 64 Pułku Artylerii^[3] i Elżbiety Klary Pilcek. W 1957 roku ukończył Państwowe Technikum Mechaniki Rolnej w Kwidzynie, a w 1961 roku warszawską Akademię Wychowania Fizycznego^[4].

Kariera sportowa

W 1960 wziął udział w igrzyskach olimpijskich w Rzymie, zajmując piąte miejsce. Kolejne lata to pasmo sukcesów. W 1961 roku po raz pierwszy w karierze zwyciężył na mistrzostwach świata w Wiedniu oraz mistrzostwach Europy w Wiedniu. Na kolejnych zawodach mistrzowskich: mistrzostwach świata w Budapeszcie i mistrzostwach Europy w Budapeszcie w 1962 roku oraz mistrzostwach świata w Sztokholmie i mistrzostwach Europy w Sztokholmie w 1963 roku zdobył cztery medale – wszystkie srebrne.

Występ na igrzyskach olimpijskich w Tokio w 1964 roku zaowocował zdobyciem złotego medalu. Uzyskał w trójboju 432,5 kg, bijąc dotychczasowy rekord olimpijski o 25 kg. Rok później zwyciężył na mistrzostwach świata w Teheranie oraz mistrzostwach Europy w Sofii, a w 1966 roku był drugi podczas mistrzostw świata w Berlinie oraz mistrzostw Europy w Berlinie.

Igrzyska olimpijskie w Meksyku w 1968 roku to kolejny sukces sztangisty. Powtórzył osiągnięcie z Tokio, wygrywając z przewagą aż 15 kg nad Irańczykiem Parwizem Dżalajerem.

W lipcu 1969 roku prowadzony przez niego samochód wpadł pod Łowiczem w poślizg i stoczył się do rowu, w wyniku czego śmierć poniosła jego żona Anita, a on sam i 6-letni syn zostali ranni. Mimo wypadku sezon uwieńczył obroną tytułów na mistrzostwach świata w Warszawie i mistrzostwach Europy, ustanawiając przy okazji cztery rekordy świata. Następnie zdobywał srebrne medale na mistrzostwach świata w Columbus w 1970 roku i mistrzostwach świata w Limie rok później. Równocześnie zwyciężał podczas mistrzostw Europy w Szombathely i mistrzostw Europy w Sofii.

W swoim czwartym występie olimpijskim, na igrzyskach w Monachium w 1972 roku, zajął czwarte miejsce. Walkę o podium przegrał tam ze Zbigniewem Kaczmarkiem o 2,5 kg.

Inne osiągnięcia sztangisty to: dziewięciokrotne mistrzostwo Polski, 24 rekordy świata oraz 61 rekordów Polski. Trzykrotny chorąży polskiej ekipy olimpijskiej (1964, 1968, 1972).

W 1969 roku czytelnicy „Przeglądu Sportowego” uznali Baszanowskiego najlepszym sportowcem Polski. Od 1971 był członkiem Prezydium Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie^[5].

Po zakończeniu kariery został trenerem i wykładowcą Akademii Wychowania Fizycznego w Warszawie. Na przełomie 1973/1974 trenował zespół ciężarowców AZS Warszawa oraz w tym czasie został zaproszony do współpracy przez klub Sanoczanka Sanok^[6]. Potem wyjechał do Azji, gdzie został trenerem kadry Indonezji. Do kraju powrócił w 1988 roku. Sześć lat później został szefem wyszkolenia Polskiego Związku Podnoszenia Ciężarów, a w 1999 roku wybrano go na stanowisko prezydenta Europejskiej Federacji Podnoszenia Ciężarów.

W klasyfikacji fachowego pisma „World Weightlifting” został uznany za trzeciego sztangistę wszech czasów (za Turkiem Naimem Suleymanoglu oraz Węgrem Imre Földim)^[7]

Osiągnięcia

Igrzyska olimpijskie: Rzym 1960: 5. miejsce (kat. lekka), Tokio 1964: 1. miejsce (kat. lekka), Meksyk 1968: 1. miejsce (kat. lekka), Monachium 1972: 4. miejsce (kat. lekka);
Mistrzostwa świata: 1961: 1 m. (kat. lekka), 1962: 2 m. (kat. lekka), 1963: 2 m. (kat. lekka), 1964: 1 m. (kat. lekka), 1965: 1 m. (kat. lekka), 1966: 2 m. (kat. średnia), 1968: 1 m. (kat. lekka), 1969: 1 m. (kat. lekka), 1970: 2 m. (kat. lekka), 1971: 2 m. (kat. lekka), 1972: 4 m. (kat. lekka);
Mistrzostwa Europy: 1961: 1 m. (kat. lekka), 1962: 2 m. (kat. lekka), 1963: 2 m. (kat. lekka), 1965: 1 m. (kat. lekka), 1966: 2 m. (kat. lekka), 1968: 1 m. (kat. lekka), 1969: 1 m. (kat. lekka), 1970: 1 m. (kat. lekka), 1971: 1 m. (kat. lekka).

Rekordy świata

9 razy w trójboju w kat. lekkiej – doprowadził do 450 kg w 1971,
8 razy w rwaniu w kat. lekkiej – doprowadził do 137,5 kg w 1971,
7 razy w podrzucie w kat. lekkiej – doprowadził do 173 kg w 1971.

Życie prywatne

Waldemar Baszanowski był trzykrotnie żonaty, miał syna Marka (urodzony w 1963 roku)^[8].

Przez wiele lat był aktywnym krótkofalowcem, pracującym głównie telegrafią. Posługiwał się znakiem wywoławczym SP5TZB^[9].

8 lipca 1969 roku miał wypadek samochodowy we wsi Zabostów Mały. Prowadzony przez niego samochód wpadł w poślizg i przewrócił się do rowu, w wyniku czego zginęła jego pierwsza żona, Anita, a on sam, wraz z synem, został ranny^[10]. Jego druga żona, Maria, zmarła na raka w latach 80. XX wieku^[11]. W 2007 roku, na swojej działce pod Warszawą, spadł z drzewa. W wyniku upadku uszkodził rdzeń kręgowy i złamał kręgosłup. Został niemal całkowicie sparaliżowany i mógł poruszać tylko głową oraz rękami, przez co nie mógł poruszać się na wózku inwalidzkim i większość czasu spędzał w pozycji leżącej na łóżku^[12]. Zmarł nad ranem, 29 kwietnia 2011 roku, w szpitalu w Warszawie^[13]^[7]. 9 maja został pochowany na nowym cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej^[14].

Grób Waldemara Baszanowskiego na nowym cmentarzu na Służewie przy ul. Wałbrzyskiej w Warszawie

Odznaczenia

Pod koniec 1967 otrzymał Złoty Medal „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”^[15].

22 grudnia 1998 został odznaczony przez Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla ruchu olimpijskiego, za działalność na rzecz rozwoju i propagowania kultury fizycznej, za wybitne osiągnięcia sportowe”^[16]. 6 maja 2011 pośmiertnie został odznaczony przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą tego orderu „za wybitne osiągnięcia w działalności na rzecz rozwoju i upowszechniania dyscypliny podnoszenia ciężarów, za zasługi dla ruchu olimpijskiego”^[17], order został przekazany rodzinie Baszanowskiego podczas ceremonii pogrzebowej^[18]. Był także odznaczony Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Medalem Komisji Edukacji Narodowej oraz Medalem Orderu Olimpijskiego MKOL^[19].

Udział w filmie

W 1977 roku wystąpił w fabularnym filmie telewizyjnym Filipa Bajona zatytułowanym "Powrót" wraz z polskimi bokserami: Janem Szczepańskim, oraz Zbigniewem Pietrzykowskim.

Uwagi

↑ ^a ^b ^c W latach 1964–1984 wyniki igrzysk olimpijskich były jednocześnie wynikami mistrzostw świata.

Przypisy

↑ Mała Encyklopedia Sportu. T. 1. Warszawa: Sport i Turystyka, 1985, s. 64. ISBN 83-217-2518-X.
↑ Prezes PZPC: Baszanowskiego nie interesowały honory. sportowefakty.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-30].
↑ Bogdan Chruścicki: OSOBOWOŚCI POLSKIEGO SPORTU. kronikasportu.pl. s. 1. [dostęp 2011-04-30].
↑ Waldemar Baszanowski (1935-2011) [online], Polski Komitet Olimpijski [dostęp 2023-04-14] .
↑ "Biuletyn Zamek", nr 17a, 19 czerwca 1971, s. 4.
↑ Owocny rok Sanoczanki. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 4 z 28 stycznia 1973.
↑ ^a ^b Zmarł Waldemar Baszanowski. sport.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-29].
↑ BASZANOWSKI WALDEMAR. polska-sztanga.h2.pl. [dostęp 2011-04-30].
↑ Waldemar Baszanowski SP5TZB S.K. pzk.org.pl. [dostęp 2011-05-05].
↑ Tomasz Kalemba: Waldemar Baszanowski. przegladsportowy.onet.pl, 2014-04-23. [dostęp 2023-04-05]. Cytat: „[...] We wszystkich polskich gazetach ukazał się 10 lipca 1969 roku jednobrzmiącej treści tekst: Łódź. Tragiczny wypadek samochodowy wydarzył się we wtorek wieczorem znanemu ciężarowcowi Waldemarowi Baszanowskiemu. Prowadzony przez niego samochód osobowy w miejscowości Zabostów Mały, powiat Łowicz, wpadł w poślizg i przewrócił się do rowu. Żona W. Baszanowskiego – Anita poniosła śmierć na miejscu. Baszanowskiego i jego 6-letniego syna Marka przewieziono do szpitala powiatowego w Łowiczu [...]”
↑ Złote ręce, złote serce. Uważam Rze. [dostęp 2016-01-21].
↑ Janusz Pindera: Odszedł siłacz, jakich mało. rp.pl, 29-04-2011. [dostęp 2011-04-30].
↑ Zmarł Waldemar Baszanowski. pkol.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-30].
↑ Sportowa Polska pożegnała legendę. sport.pl. [dostęp 2011-06-15].
↑ Sportowe depesze. „Nowiny”, s. 2, Nr 309 z 30, 31 grudnia 1967 i 1 stycznia 1968.
↑ M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.
↑ M.P. z 2011 r. nr 73, poz. 727.
↑ Order dla Waldemara Baszanowskiego. prezydent.pl, 2011-05-10.
↑ Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 64

Bibliografia

Waldemar Baszanowski (1935-2011) [online], Polski Komitet Olimpijski [dostęp 2023-04-14] .
Waldemar Baszanowski biographical information [online], olympedia.org [dostęp 2020-08-26] (ang.).

Linki zewnętrzne

RadosławR. Leniarski RadosławR., Złota rączka, złoty Baszanowski, Sport.pl, 1 maja 2011 [zarchiwizowane 2012-02-10] .
Waldemar Baszanowski na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
Profil Zawodnika IWRP

[ms-1] W latach 1964–1984 wyniki igrzysk olimpijskich były jednocześnie wynikami mistrzostw świata.

[ency-2] Mała Encyklopedia Sportu. T. 1. Warszawa: Sport i Turystyka, 1985, s. 64. ISBN 83-217-2518-X.

[fakty-3] Prezes PZPC: Baszanowskiego nie interesowały honory. sportowefakty.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-30].

[web1-4] Bogdan Chruścicki: OSOBOWOŚCI POLSKIEGO SPORTU. kronikasportu.pl. s. 1. [dostęp 2011-04-30].

[PKOl-5] Waldemar Baszanowski (1935-2011) [online], Polski Komitet Olimpijski [dostęp 2023-04-14] .

[6] "Biuletyn Zamek", nr 17a, 19 czerwca 1971, s. 4.

[7] Owocny rok Sanoczanki. „Nowiny-Stadion”, s. 1, Nr 4 z 28 stycznia 1973.

[kara-8] Zmarł Waldemar Baszanowski. sport.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-29].

[web2-9] BASZANOWSKI WALDEMAR. polska-sztanga.h2.pl. [dostęp 2011-04-30].

[web6-10] Waldemar Baszanowski SP5TZB S.K. pzk.org.pl. [dostęp 2011-05-05].

[web3-11] Tomasz Kalemba: Waldemar Baszanowski. przegladsportowy.onet.pl, 2014-04-23. [dostęp 2023-04-05]. Cytat: „[...] We wszystkich polskich gazetach ukazał się 10 lipca 1969 roku jednobrzmiącej treści tekst: Łódź. Tragiczny wypadek samochodowy wydarzył się we wtorek wieczorem znanemu ciężarowcowi Waldemarowi Baszanowskiemu. Prowadzony przez niego samochód osobowy w miejscowości Zabostów Mały, powiat Łowicz, wpadł w poślizg i przewrócił się do rowu. Żona W. Baszanowskiego – Anita poniosła śmierć na miejscu. Baszanowskiego i jego 6-letniego syna Marka przewieziono do szpitala powiatowego w Łowiczu [...]”

[12] Złote ręce, złote serce. Uważam Rze. [dostęp 2016-01-21].

[web4-13] Janusz Pindera: Odszedł siłacz, jakich mało. rp.pl, 29-04-2011. [dostęp 2011-04-30].

[web5-14] Zmarł Waldemar Baszanowski. pkol.pl, 2011-04-29. [dostęp 2011-04-30].

[web10-15] Sportowa Polska pożegnała legendę. sport.pl. [dostęp 2011-06-15].

[16] Sportowe depesze. „Nowiny”, s. 2, Nr 309 z 30, 31 grudnia 1967 i 1 stycznia 1968.

[17] M.P. z 1999 r. nr 6, poz. 68.

[18] M.P. z 2011 r. nr 73, poz. 727.

[web9-19] Order dla Waldemara Baszanowskiego. prezydent.pl, 2011-05-10.

[20] Kto jest kim w Polsce 1989, Wydawnictwo Interpress, Warszawa 1989, str. 64

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]