Wiktor Jerofiejew
Wiktor Jerofiejew – 2023 | |
Imię i nazwisko |
Wiktor Władimirowicz Jerofiejew |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci |
11 maja 1990 |
Narodowość | |
Język | |
Alma Mater | |
Dziedzina sztuki | |
Ważne dzieła | |
|
Wiktor Władimirowicz Jerofiejew (ros. Виктор Владимирович Ерофеев; ur. 19 września 1947 w Moskwie, Rosyjska Federacyjna SRR) – rosyjski pisarz i publicysta postmodernistyczny. Prowadzi własny program w kanale „Kultura” oraz nadaje autorską audycję w moskiewskim Radiu „Wolność”. Jeden z inicjatorów wydania almanachu „Metropol” w 1979 r.
W swych utworach posługuje się groteską i sarkazmem, miesza rzeczywistość z marzeniem sennym, a czytelnika poddaje ciężkim próbom wytrzymałości intelektualnej i obyczajowej; z bezwzględnością rozlicza się z rosyjską historią, mitologią i narodową megalomanią, a romantyczny motyw żywiołowej „rosyjskiej duszy” zmienia w gorzki obraz degeneracji i apatii[1].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie radzieckiego dyplomaty (a wcześniej tłumacza[2] Stalina), jako dziecko przez kilka lat mieszkał w Paryżu. W 1970 ukończył studia na Uniwersytecie Moskiewskim. W 1975 został doktorem nauk filologicznych.
Zna język polski[2], jego pierwszą żoną była Polka, Wiesława Skóra.
W 1979 był jednym z inicjatorów wydania Metropolu, drugoobiegowego wydawnictwa, w którym poza cenzurą ukazały się teksty radzieckich pisarzy różnych pokoleń (w tym Jerofiejewa). Publikacja spotkała się z ostrą reakcją władz – wyrzucono go ze Związku Literatów i objęto zakazem druku (oficjalnie debiutował dopiero w okresie pieriestrojki), a jego ojca odwołano z placówki dyplomatycznej.
W prozie rosyjskiej uchodzi za skandalistę i prowokatora. Jego utwory są mocno nasycone erotyzmem, z sarkazmem rozlicza w nich rosyjską historię i mity. Bohaterką jego pierwszej powieści, Rosyjska piękność (przetłumaczonej na kilkadziesiąt języków), jest moskiewska prostytutka. W autobiograficznym Dobrym Stalinie kreśli ironiczny obraz radzieckiej wierchuszki zafascynowanej generalissimusem.
Jest autorem libretta opery Alfreda Sznitkego Życie z idiotą (napisanego w oparciu o opowiadanie o tym samym tytule).
Wybrana twórczość
[edytuj | edytuj kod]Powieści
[edytuj | edytuj kod]- 1990 – Rosyjska piękność (ros. Русская красавица)
- 1996 – Sąd Ostateczny (ros. Страшный суд)
- 1999 – Encyklopedia duszy rosyjskiej (ros. Энциклопедия русской души)
- 2004 – Dobry Stalin (ros. Хороший Сталин)
- 2012 – Akimudy (ros. Акимуды) – polskie tłumaczenie Michał B. Jagiełło
- 2017 – Różowa mysz (ros. Розовая мышь) – polskie tłumaczenie Michał B. Jagiełło
Zbiory
[edytuj | edytuj kod]- 1980 – Życie z idiotą (ros. Жизнь с идиотом) – zbiór opowiadań
- 1997 – Mężczyźni (ros. Мужчины) – zbiór opowiadań i szkiców
- 2001 – Bóg X – zbiór opowiadań; polskie tłumaczenie Michał B. Jagiełło
- 2006 – Rosyjska apokalipsa – zbiór esejów i szkiców
- 2008 – Świat diabła (ros. Свет дьявола. География смысла жизни) – zbiór esejów; polskie tłumaczenie Michał B. Jagiełło
- 2015 – Ciało (ros. тело) – Zbiór esejów; polskie tłumaczenie Michał B. Jagiełło[3]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Wiktor Jerofiejew / Europejski Kongres Kultury, culturecongress.eu [dostęp 2017-11-27] [zarchiwizowane 2016-03-16] (pol.).
- ↑ a b Wiktor Jerofiejew: Rosja w waszej optyce musi być Europą. Z jakiej racji?. 2022-04-12. [dostęp 2022-04-12].
- ↑ Polskie wydanie: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, Warszawa, 2017, ISBN 978-83-07-03385-3.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Źródła w języku rosyjskim
- Biografia Jerofiejewa na portalu Peoples.ru. [dostęp 2014-03-31]. (ros.).
- Biografia Jerofiejewa na portalu Krugoswiet. [dostęp 2014-03-31]. (ros.).
- ISNI: 0000000120206960
- VIAF: 9886960
- LCCN: nr90010135
- GND: 104361395
- NDL: 00466192
- LIBRIS: qn24z53801b58x6
- BnF: 121609904
- SUDOC: 030132320
- SBN: RAVV060739
- NLA: 36021856
- NKC: jn19990210308
- BNE: XX959173
- NTA: 074723669
- BIBSYS: 90581640
- CiNii: DA05409816
- Open Library: OL322598A
- PLWABN: 9810550533605606
- NUKAT: n93080868
- J9U: 987007307839505171
- PTBNP: 146130
- LNB: 000051770
- NSK: 000040051
- ΕΒΕ: 200472
- LIH: LNB:V*163718;=BM